Dişlerin ve çenenin yanlış hizalanması
ICD kodları: K07 ICD kodu nedir?
Dişlerin ve çenenin yanlış hizalanması durumunda, dişlerin şekli normalden önemli ölçüde farklıdır. Düzeltme için sabit veya çıkarılabilir diş telleri kullanılabilir. Özellikle ergenlerde bu uygulanabilir. Çünkü dişler bu yaşta hala şekillendirilebilmektedir.
Bir bakışta
- Dişler her insanda biraz farklı görünmektedir.
- Dişlerin şekli çoğu insanınkinden önemli ölçüde farklıysa dişlerin veya çenenin yanlış hizalanmasından söz edilir.
- Bazen tek bir dişin yanlış hizalanması söz konusudur, bazense birden fazla diş etkilenir. Çene kemikleri de yanlış hizalanmış olabilir.
- Yüksek derecede yanlış hizalanma durumları çiğneme, konuşma ve nefes alma sırasında rahatsızlığa neden olabilir, ancak aynı zamanda psikolojik olarak rahatsız edebilir.
- Yanlış hizalanma durumları ayrıca diş etlerinin iltihaplanmasına ve diş çürümesine neden olabilir.
Not: Bu yazıdaki bilgiler bir doktor muayenesinin yerini tutamaz ve kişinin kendi kendine teşhis yapabilmesi veya tedavi etmesi için kullanılmamalıdır.
Dişlerin ve çenenin yanlış hizalanması nedir?
Her insanın dişleri benzersizdir. Kişinin dişleri açıkça diğerlerinin çoğundan farklı şekildeyse dişlerin veya çenenin yanlış hizalanmasından söz edilir. Bazı durumlarda sadece tek bir diş etkilenir, bazen birden fazla dişte veya çene kemiklerinde yanlış hizalanma görülür.
Yüksek oranda yanlış hizalanmalar mevcutsa çiğneme, konuşma ve nefes alma sırasında rahatsızlık olabilir ve bu aynı zamanda psikolojik olarak rahatsız edebilir. Dişlerin veya çenenin yanlış hizalanması ayrıca diş etlerinin iltihaplanması ve diş çürümesi riskini artırabilir.
Çıkarılabilir veya sabit diş telleri genellikle dişlerin ve çenenin yanlış hizalanmalarını düzeltmek için kullanılır. Dişler hala büyüdüğü ve bu yaşta şekillendirilebildiği için çoğunlukla gençler tarafından kullanılır.
Dişlerin ve çenenin yanlış hizalanmasının semptomları nelerdir?
Dişlerin ve çenenin yanlış hizalanması rahatsızlığa yol açabilir, ancak bu kesin olacak diye bir kaide yoktur. Semptomların olup olmaması yanlış hizalanmanın tipine ve şiddetine bağlıdır. Çok belirgin yanlış hizalanmalar, örneğin yeme, içme veya konuşma sırasında rahatsız edebilir veya nefes almada problemlere yol açabilir. Bazı durumlarda dişler, yanlış hizalanma nedeniyle diş etlerine veya dudaklara baskı uygulayarak ağrıya neden olur. Yanlış hizalanma dişlerin gevşemesine neden olabilir. Yanlış hizalanma tek tek veya birkaç dişin fırçalanmasını zorlaştırdığı için diş çürümesini de tetikleyebilir. Bazı hastalarda, örneğin kaza gibi bir durumda dişler daha kolay zarar görebilir. Yanlış hizalanmalar bazen zamanla çene eklemlerinin incinmesine ve çene kaslarının gerginleşmesine neden olur.
Dişlerin ve çenenin yanlış hizalanması belirgin bir şekilde görülüyorsa özellikle çocuklar ve ergenlerle bunun üzerinden alay edildiğinde, genellikle hastaları psikolojik olarak rahatsız eder. Dişlerinde yanlış hizalanma olan birçok insan, özellikle yanlış hizalanmaya bir konuşma engeli eşlik ediyorsa kendilerine güvenleri azalır, daha az çekici olduklarını düşünür ve sosyal ilişkilerden uzak durur. Ama psikolojik olarak rahatsız olmanın ne kadar ağır olduğu, yanlış hizalanmanın ne kadar belirgin olduğuna ve etkilenen kişinin bununla nasıl başa çıktığına bağlıdır.
Dişlerin ve çenenin yanlış hizalanmasının nasıl göründüğü gibi daha ayrıntılı bilgileri gesundheitsinformation.de sitesinde bulabilirsiniz.
Dişlerin ve çenenin yanlış hizalanmasının nedenleri nelerdir?
Dişlerin ve çenenin yanlış hizalanmasının çeşitli nedenleri olabilir. Örneğin dişlerin veya çene kemiğinin gelişiminde bozulma yaşanması sonucunda gerçekleşebilir. Ancak dil, dudaklar, yanaklar veya kas dokusu anormal şekilde gelişse bile bu durum yanlış hizalanmalara yol açabilir. Kalıtsal yatkınlıklar da rol oynar. Diğer nedenler diş dökülmesi ve süt dişlerinin erken kaybıdır. Ek olarak, kemikteki yaralanmalar veya hastalıklar, dişlerin kaymasına veya anormal şekilde gelişmesine neden olabilir.
Dişlerin ve çenenin yanlış hizalanmasının risk faktörleri nelerdir?
Örneğin emzik, başparmak veya herhangi bir parmağı emme alışkanlığı bir risk faktörü olarak kabul edilir. Bu, bebeklerde ve küçük çocuklarda normal olsa da üç yaş civarındaki çocuklarda dişler ve çenenin yanlış hizalanması riskini artırabilir.
Sadece ağızdan nefes alan çocuklar da dişlerin ve çenenin yanlış hizalanması riski altındadır. Bu, örneğin boğazdaki büyümüş bademcik burundan nefes almayı engellediğinde meydana gelir.
Dişlerin ve çenenin yanlış hizalanmasının görülme sıklığı nedir?
Dişlerin ve çenenin yanlış hizalanması yaygındır. Almanya'daki tüm çocukların ve ergenlerin yarısından fazlasının bunun için tedavi gördüğü tahmin edilmektedir.
Daha büyük çocuklarda süt dişlerinin yerini yavaş yavaş kalıcı dişler alır. Çene kemikleri ergenliğin sonuna kadar büyümeye devam edebilir. Sonuç olarak, dişlerin ve çenenin yanlış hizalanması, bunların gelişmesinin tamamlanmasına kadar iyileşebilir, ancak aynı zamanda daha da kötüleşebilir.
Ancak yetişkinlerde de dişlerin konumu değişebilir: Örneğin diş kaybı veya diş gıcırdatma nedeniyle.
Dişlerin ve çenenin yanlış hizalanması nasıl önlenebilir?
Daha küçük çocukları olan ebeveynler onlara kötü alışkanlıkları bıraktırmaya çalışabilir: Örneğin, bazı çocuklar başparmağa bir yüz çizildiğinde veya tadı kötü olan bir tentür sürüldüğünde başparmaklarını daha az emer.
Bir diş muayenesi ve konsültasyonundan sonra, herhangi bir emzik seçmek yerine ortodontik emzik kullanılabilir. Bu ürün dışarıdan emzik gibi görünür. Ancak içeride, dişler ve dudaklar arasında bir perde gibi uzanır. Bazı durumlarda, ortodontik emzik sağlık sigortası tarafından ödenir.
Süt dişlerine iyi bakmak da önemlidir. Bunlar böylece dişlerde yer tutucu olarak yeterince uzun süre kalır.
Dişlerin ve çenenin yanlış hizalanması nasıl teşhis edilir?
Ebeveynler genellikle çocuklarının dişlerinin veya çenesinin yanlış hizalanmış olabileceğini fark eder. Diğer durumlarda tıbbi veya diş muayenesi sırasında böyle bir durum olduğuna dair şüphe oluşur. Dişin veya çenenin yanlış hizalanmasında tedavi gerekip gerekmediğini belirlemek için çocuk genellikle bir ortodonti kliniğine yönlendirilir. Uzman daha sonra dişleri ve ağzı inceler, ancak başın geri kalanını da inceler. Muayene kapsamında olası nedenler hakkında sorular sorulur ve ağzı açarken ve kapatırken herhangi bir anormallik olup olmadığına dikkat edilir.
Muayenenin devamında genellikle röntgen filmleri çekilir ve diş kalıplarıyla ölçü alınır. Kalıpların alınması için çocuğun yumuşak plastik bir bileşimle doldurulmuş iki küçük kaseyi ısırması gerekir. Bazı çocuklar için bu rahatsız edici olabilir ve ayrıca tıkaç refleksini tetikleyebilir. Ölçüler yardımıyla diş modeli yapılır. Tedavi bu model ile daha iyi planlanabilir. Bazı muayenehaneler dijital diş ölçüleri de sunmaktadır. Bunu yapmak için dişler taranır ve ardından diş modeli dijital olarak üretilir.
Bazı durumlarda diğer uzmanlara danışılmalıdır. Örneğin, solunum yolları da daralmışsa kulak, burun ve boğaz hekimliğinde muayene yaptırmak mantıklıdır.
Dişlerin ve çenenin yanlış hizalanması nasıl tedavi edilir?
Çoğu durumda, ortodontik tedavi ile yanlış hizalanmalar düzeltilir. Özellikle sabit veya çıkarılabilir diş telleri yardımıyla bu yapılabilmektedir. Bazen her iki diş teli türü birleştirilir: Örneğin, hastalar önce çıkarılabilir ve ardından sabit bir diş teli kullanır. Tedavi bir yandan dişlerin pozisyonunu düzeltmeyi, diğer yandan üst ve alt çeneyi daha uyumlu bir şekilde oranlamayı amaçlar.
Sabit veya çıkarılabilir diş telleri genellikle yaklaşık iki yıl takılır. Bu süre "aktif tedavi aşaması" olarak bilinir.
Önemli bilgi: Sabit diş tellerinde, diş çürümesini ve diş eti iltihabını önlemek için yoğun diş bakımı özellikle önemlidir. Bunun nedeni, yiyecek kalıntılarının tellere kolayca sıkışabilmesidir. Dişlerinizi normal veya elektrikli bir diş fırçasıyla iyice fırçalamanın yanı sıra, diş arası fırçaları veya özel diş ipleri kullanmak da çok önemlidir.
Dişlerin veya çenenin yanlış hizalanmasından muzdarip kişiler, genellikle bu yanlış hizalanma belirli bir seviyeyi aşarsa ortodontik olarak tedavi edilir. Bu, örneğin üst kesici dişlerin alt kesici dişlerin üzerinde 3 milimetreden fazla çıkıntı yapması veya yan dişlerin birbirine temas etmesi durumunda söz konusudur. Kozmetik nedenlerle tedavi, daha az büyüklükte yanlış hizalanmalar için de istenebilir.
Ortodontik tedavilerin gerçekten günümüzde önerildiği sıklıkta gerekli olup olmadığı belirsizdir. Şimdiye kadar, bu tür tedavilerin tam olarak hangi durumlarda sonraki diş problemlerini ve diğer sağlık şikayetlerini önlediğini ve ne zaman sadece görünümü iyileştirdiğini kanıtlayan hiçbir çalışma yoktur.
Dişlerin ve çenenin yanlış hizalanması hakkında başka ne bilinmesi gerekmektedir?
Diş telleri, yanlış hizalanmaları düzeltmeye ve ilişkili semptomları hafifletmeye veya ortadan kaldırmaya yardımcı olabilir. Bununla birlikte, tedavi rahatsız edici de olabilir: Diş teli takmak başlangıçta dişleri çektiği için acıtabilir. Sabit diş teli takanların da yemek yerken dikkatli olması gerekir.
Diş telleri ile tedavi ayrıca hasta çocukların ve ergenlerin buna özen göstermelerini gerektirir: Dişlerine ve diş tellerine dikkat etmeleri gerekir. Çıkarılabilir diş telleri tutarlı bir şekilde takılmalıdır. İlk muayeneden sonra gidilen kontrollerde dişlerin ne kadar iyileştiğini görmek motive edici olabilir.
18 yaşın altındaki çocuk ve ergenlerde yanlış hizalanmalar belirli bir düzeye ulaşırsa tedavi masrafları Almanya'da sağlık sigortası şirketleri tarafından karşılanır. Ancak kişi önce kendi katkı payını ödemek zorundadır. Tedavi planlandığı gibi tamamlandığında bu tamamen geri ödenecektir.
Abreu LG, Paiva SM, Pordeus IA et al. Breastfeeding, bottle feeding and risk of malocclusion in mixed and permanent dentitions: a systematic review. Braz Oral Res 2016; 30: S1806.
Agostino P, Ugolini A, Signori A et al. Orthodontic treatment for posterior crossbites. Cochrane Database Syst Rev 2014; (8): CD000979.
Batista KB, Thiruvenkatachari B, Harrison JE et al. Orthodontic treatment for prominent upper front teeth (Class II malocclusion) in children and adolescents. Cochrane Database Syst Rev 2018; (3): CD003452.
Borrie FR, Bearn DR, Innes NP et al. Interventions for the cessation of non-nutritive sucking habits in children. Cochrane Database Syst Rev 2015; (3): CD008694.
Bundesrechnungshof, Bundesministerium für Gesundheit (BMG). Bemerkungen Jahresbericht 2017 (Ergänzungsband Nr. 09): Nutzen kieferorthopädischer Behandlung muss endlich erforscht werden. 2017.
Carter LA, Geldenhuys M, Moynihan PJ et al. The impact of orthodontic appliances on eating - young people's views and experiences. J Orthod 2015; 42(2): 114-122.
Čirgić E, Kjellberg H, Hansen K et al. Adolescents' experiences of using removable functional appliances. Orthod Craniofac Res 2015; 18(3): 165-174.
Deutsche Gesellschaft für Kieferorthopädie (DGKFO), Deutsche Gesellschaft für Zahn-, Mund- und Kieferheilkunde (DGZMK). Ideale Behandlungszeitpunkte kieferorthopädischer Anomalien (S3-Leitlinie). AWMF-Registernr.: 083-038. 2021.
Deutsche Gesellschaft für Mund-, Kiefer- und Gesichtschirurgie (DGMKG), Deutsche Gesellschaft für Zahn-, Mund- und Kieferheilkunde (DGZMK). Therapie des dentalen Traumas bleibender Zähne (S2k-Leitlinie). AWMF-Registernr.: 083-004. 2022.
Frank W, Pfaller K, Konta B. Mundgesundheit nach kieferorthopädischer Behandlung mit festsitzenden Apparaten (Schriftenreihe HTA in der Bundesrepublik Deutschland). 2008.
Gemeinsamer Bundesausschuss (G-BA). Richtlinien des Bundesausschusses der Zahnärzte und Krankenkassen für die kieferorthopädische Behandlung. 2004.
Lentini-Oliveira DA, Carvalho FR, Rodrigues CG et al. Orthodontic and orthopaedic treatment for anterior open bite in children. Cochrane Database Syst Rev 2014; (9): CD005515.
Lippert H. Lehrbuch Anatomie. München: Urban und Fischer; 2017.
Marcílio Santos E, Kalil Bussadori S, Ratto Tempestini Horliana AC et al. Functional orthopedic treatment for anterior open bite in children. A systematic review of randomized clinical trials. J Orofac Orthop 2022 [Epub ahead of print].
Menche N. Biologie Anatomie Physiologie. München: Urban und Fischer; 2020.
Millett DT, Cunningham SJ, O'Brien KD et al. Orthodontic treatment for deep bite and retroclined upper front teeth in children. Cochrane Database Syst Rev 2018; (2): CD005972.
Patel N, Hodges SJ, Hall M et al. Development of the Malocclusion Impact Questionnaire (MIQ) to measure the oral health-related quality of life of young people with malocclusion: part 1 - qualitative inquiry. J Orthod 2016; 43(1): 7-13.
Pschyrembel online. 2022.
Ryan FS, Barnard M, Cunningham SJ. Impact of dentofacial deformity and motivation for treatment: a qualitative study. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2012; 141(6): 734-742.
Sander FG, Schwenzer N, Ehrenfeld M. Zahn-Mund-Kiefer-Heilkunde: Kieferorthopädie. Stuttgart: Thieme; 2011.
Tsichlaki A, Chin SY, Pandis N et al. How long does treatment with fixed orthodontic appliances last? A systematic review. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2016; 149(3): 308-318.
Turner S, Harrison JE, Sharif FN et al. Orthodontic treatment for crowded teeth in children. Cochrane Database Syst Rev 2021; (12): CD003453.
Ugolini A, Agostino P, Silvestrini-Biavati A et al. Orthodontic treatment for posterior crossbites. Cochrane Database Syst Rev 2021; (12): CD000979.
Watkinson S, Harrison JE, Furness S et al. Orthodontic treatment for prominent lower front teeth (Class III malocclusion) in children. Cochrane Database Syst Rev 2013; (9): CD003451.
Institut für Qualität und Wirtschaftlichkeit im Gesundheitswesen (Sağlık Hizmetlerinde Kalite ve Verimlilik Enstitüsü) (IQWiG) ile birlikte hazırlanmıştır.
Tarih:
