Sağlık hizmeti Sosyal psikiyatri hizmetleri: ruhsal hastalıklar ve krizlerde yardım

Ruhsal hastalıklar çok şiddetli olabilir ve günlük aktiviteleri büyük ölçüde zorlaştırabilir. Çok sayıda destek hizmeti mevcut olsa da ruhsal hastalığı olan kişilerin bunlara erişmesi her zaman kolay değildir. Bazen yardıma ihtiyaç duyduklarını fark etmekte bile zorlanırlar. 

Sosyal psikiyatri hizmetleri, kişinin durumu ne olursa olsun, ruhsal hastalığı olan ve duygusal sıkıntı çeken kişilere kolay erişilebilir yardım ve danışmanlık hizmeti sunar. Sosyal psikiyatri hizmetleri ayrıca etkilenenlerin sosyal çevresini de destekler.

Kentsel veya kırsal her bölge için bölgeden sorumlu bir sosyal psikiyatri hizmeti mevcuttur. Çeşitli sosyal psikiyatri hizmetleri, şehir ve belediyelerin halk sağlığı sisteminin bir parçasıdır. Yerel sağlık bürolarına veya Diakonie ya da Caritas gibi sosyal yardım kuruluşlarına bağlı olabilir. 

Sosyal psikiyatri hizmetlerinde kimler çalışır?

Sosyal psikiyatri hizmetlerinde çeşitli meslek gruplarından kişiler birlikte çalışır. Bunlar arasında psikiyatristler ve sosyal hizmet uzmanlarının yanı sıra psikoloji, hasta bakımı ve ergoterapi alanlarından kişiler bulunur. Sosyal psikiyatri hizmet ekibi ayrıca özel muayenehanesi olan psikiyatristler, aile hekimleri, danışmanlık merkezleri ve öz yardım gruplarıyla yakın bir şekilde çalışır.

Bazı sosyal psikiyatri hizmetlerinde psikiyatri alanında deneyimli kişiler de istihdam edilir. Bu kişiler genellikle, ruhsal hastalığı olan diğer kişilere danışmanlık ve destek sağlayabilmek için özel eğitim almışlardır ("akran danışmanlığı" olarak da bilinir).

Sosyal psikiyatri hizmetleri, ruh sağlığı sorunları veya bağımlılıkları olan tüm kişilere danışmanlık ve destek sunar. Bu durum, örneğin akut bir kriz veya çatışma durumunda, kişinin ruh sağlığı sorunları nedeniyle sosyal sıkıntı içinde olması durumunda veya hastane tedavisi öncesi ve sonrasında ortaya çıkabilir. Bağımlılıklar, sanrılar, sosyal anksiyete, demans veya depresif belirtiler, kişinin ev işlerini yönetememesine, kira ödemelerinde veya devlet kurumlarıyla iletişimde sorun yaşamasına, sosyal ilişkilerini kesmesine veya gerekli tıbbi tedaviyi alamamasına hızla yol açabilir. Sosyal psikiyatri hizmetleri, bu ve diğer durumlarda destek sağlayabilir.

Bu hizmet, özellikle diğer destek ve terapi hizmetlerinden yararlanamayan, ulaşılması zor olan veya bu hizmetlerden faydalanmayan kronik ruhsal hastalıkları ve bağımlılıkları olan kişilere yöneliktir. 

Etkilenen kişilerin sosyal çevresindeki kişiler de sosyal psikiyatri hizmetleri ile iletişime geçebilir. Örneğin hastanın kendi kendine yardım almak istememesi nedeniyle akrabalar, komşular veya arkadaşlar sevdikleri kişi için endişe duyuyorsa bu durum ortaya çıkabilir. Ciddi ruhsal hastalık veya bağımlılık vakalarında, aile üyeleri ve terapistler için destek ve tedavi oldukça zorlayıcı olabilir. Sosyal psikiyatri hizmetleri bu konuda destek sağlayabilir.

Sosyal psikiyatri hizmetleri ile iletişime geçebilen kişiler arasında şunlar yer alır:

• Etkilenen kişinin kendisi
• Yakınlar
• Yasal vasiler
• Arkadaşlar
• Komşular
• İş yeri, örneğin meslektaşlar
• Ev sahipleri
• Polis veya iş bulma kurumu gibi yetkililer
• Aile hekimleri gibi sağlık personeli

Sosyal psikiyatri hizmetleri tarafından sağlanan hizmetler ücretsizdir. Sosyal psikiyatri hizmetleri ile iletişime geçmek için herhangi bir erişim şartı yoktur. Örneğin, resmi bir tanıya veya sağlık sigortasına ihtiyacınız yoktur. Sosyal psikiyatri hizmetleri personeli gizlilik yükümlülüğü ilkesine bağlıdır. Danışmalar anonim olarak da sağlanabilir.

Sosyal psikiyatri hizmetleri, öncelikle ruhsal hastalığı veya bağımlılığı olan kişilere, ailelerine ve sosyal çevrelerindeki kişilere danışmanlık ve destek sağlar. Bu hizmetler arasında, takip tedavisinin düzenlenmesi gibi çeşitli destek hizmetlerinin koordinasyonu da yer alabilir. 

Sosyal psikiyatri hizmetleri, genellikle ruh sağlığı krizlerine ve acil durumlara da müdahale edebilir. Ancak, sosyal psikiyatri hizmetlerinin kesin görevleri eyaletten eyalete biraz değişiklik gösterebilir.

Danışmanlık ve destek

Sosyal psikiyatri hizmetleri, herkesin kolayca erişebileceği danışmanlık ve destek hizmeti sunar. Danışmanlık çeşitli şekillerde sağlanabilir: 

• Telefonla
• Ev ziyareti olarak
• Danışma merkezinde

Ruhsal hastalığınız veya bağımlılığınız varsa yardım istemek veya düzenli randevulara gitmek bazen özel olarak zor olabilir. Sosyal psikiyatri hizmetlerinin önemli bir özelliği, etkilenen kişilerin evlerinde ziyaret edilmesine de olanak sağlamasıdır. Bu, içe kapanık olan ve destek hizmetlerine erişemeyen kişilere bile destek sağlanmasını mümkün kılar. 

Bir kişi sosyal psikiyatri hizmetleri ile iletişime geçip bir akrabasının veya tanıdığının durumu hakkında endişelerini dile getirirse sosyal psikiyatri hizmetleri etkilenen kişiye kendi inisiyatifiyle yardım sunabilir. Bu, sosyal psikiyatri hizmetlerinin benzersiz bir özelliğidir: Genellikle ruhsal hastalığı olan kişilere bakım sağlayan diğer kuruluşlar kişilerin izni olmadan temas kurmaz.

Duruma bağlı olarak sosyal psikiyatri hizmetlerinin iletişim kurması için farklı yöntemler uygun olabilir: telefon görüşmesi, danışmanlık merkezine yazılı bir görüşme daveti veya haberli ya da habersiz bir ev ziyareti. Ancak, sosyal psikiyatri hizmetleri personelinin etkilenen kişinin evine rızası dışında girmesine izin verilmez.

Sosyal psikiyatri hizmetleri tarafından sağlanan danışmanlık ve desteğin hedefleri kişiden kişiye değişir ve öncelikle etkilenen kişinin durumuna bağlıdır. Olası hedefler arasında şunlar yer alabilir: 

• Terapi ve yardım hizmetlerini kabul etme isteğini artırma
• Yaşam kalitesini iyileştirme 
• Etkilenenlerin kendi kararlarını verebildikleri, mümkün olduğunca bağımsız bir yaşam sürmelerini destekleme
• Uygun sosyal ve terapötik destekleri başlatma
• Tıbbi tedavi başlatma
• Ruh sağlığı krizlerini ve hastaneye yatışları önleme
• Acil durumlara müdahale etme ve uygun önlemlerle yanıt verme
• Topluma katılımı güçlendirme
• Etkilenenlerin iş hayatına yeniden entegrasyonunu destekleme

Sosyal psikiyatri hizmetleri, ruhsal hastalığı olan kişiler için özellikle zor olabilecek günlük görevlerde de destek sağlayabilir. Başvuruların tamamlanmasına yardım etme, randevulara eşlik etme veya organizasyonel konularda destek olma bu duruma örnek olarak verilebilir. 

Ruh sağlığı krizleri

Almanya'nın birçok bölgesinde sosyal psikiyatri hizmetlerinin sorumlulukları arasında akut ruh sağlığı krizleri ve acil durumlarında destek sağlamak da yer alır. Kişinin kendisi veya çevresindekiler için oluşturabileceği potansiyel tehlikeleri değerlendirme de bu sorumluluğun bir parçasıdır. 

Genellikle, sosyal psikiyatri hizmetleri personeli başlangıçta durumu konuşarak yatıştırmaya çalışır. Amaç ayrıca zorlayıcı önlemlerden ve hastaneye yatıştan mümkün olduğunca kaçınmaktır. Bununla birlikte, örneğin ruh sağlığı krizinin başkaları veya ilgili kişi için tehlike oluşturması gibi durumlarda bu her zaman mümkün olmayabilir. Örneğin, hasta kişinin kendine veya başkalarına zarar verme niyeti varsa bu tür tehlikeler ortaya çıkabilir.

Sosyal psikiyatri hizmetleri ne kadar süreyle destek sağlayabilir?

Sosyal psikiyatri hizmetleri ile iletişim sıklığı değişiklik gösterir. Bazı kişiler yalnızca bir kez danışmanlık almak isteyebilir. Diğer durumlarda ise uzun vadeli destek de sağlanabilir. Bu durum, örneğin bir kişinin ruhsal hastalık nedeniyle diğer terapi seçeneklerine erişememesi durumunda geçerlidir. 

Ruh sağlığı krizleri veya çok zorlu sosyal sıkıntılar gibi durumlarda yeterli destek sağlanabilmesi için sosyal psikiyatri hizmetleri ile daha sık randevular ayarlanabilir. 

Sosyal psikiyatri hizmetlerinin diğer görevleri 

Bölgeye bağlı olarak sosyal psikiyatri hizmetleri ek görevler de üstlenir. Örneğin, bazen bir belediye sınırları içinde ruhsal hastalığı olan kişiler için çeşitli bakım seçeneklerini koordine etmekten sorumludur. Amaç, ruhsal hastalığı olan kişilere mümkün olan en iyi bakımı sağlamaktır. 

Hangi sosyal psikiyatri hizmetinin sorumlu olduğu, nerede yaşadığınıza veya şu anda nerede kaldığınıza bağlıdır. Sosyal psikiyatri hizmeti genellikle sağlık bürosuna bağlı olduğundan uygun sosyal psikiyatri hizmetini bulmak için örneğin yerel sağlık büronuzla iletişime geçebilirsiniz. 

Robert Koch Enstitüsü web sitesinde sorumlu sağlık bürosunu, posta kodunuzu kullanarak bulabilirsiniz.

Sosyal psikiyatri hizmetiyle ilk temas örneğin telefonla yapılabilir. Bazı sosyal psikiyatri hizmetleri, randevu almadan katılabileceğiniz açık konsültasyon saatleri de sunar.