Sağlık okuryazarlığını güçlendirmek

Sağlığınız hakkında bilgi sahibi olursanız ve bu bilgiyi günlük yaşamınızda uygularsanız, kendinize iyilik yapmış olursunuz: Örneğin ağız hijyeninin neden önemli olduğunu biliyorsanız, dişlerinizi düzenli olarak fırçalarsınız ve dişlerinizin çürüme olasılığı daha düşük olur. Aynısı hastalıklarla uğraşırken de geçerlidir: Kronik bir hastalığı tedavi etmenin nedenlerini biliyorsanız, bunları uzun vadede tutarlı bir şekilde uygulamaya daha istekli olabilirsiniz.

Bu şekilde sağlık okuryazarlığı daha iyi bir yaşam kalitesine katkıda bulunur.

Aynı zamanda, zayıf sağlık okuryazarlığının sıklıkla kötü beslenme ve egzersiz eksikliği gibi sağlıksız bir yaşam tarzıyla ilişkili olduğu bilinmektedir. Yetersiz sağlık okuryazarlığına sahip insanlar kendilerini daha az sağlıklı hisseder, aşırı kilolu olma olasılıkları daha yüksektir, hastalık izinleri daha uzundur ve doktorları, hastaneleri ve acil servisleri daha sık ziyaret eder.

İyi bilgilendirilmişseniz, tıbbi kararlara aktif olarak katılabilirsiniz: Geçmişten farklı olarak, hangi yolu seçeceğinize sadece doktor karar vermez, aynı zamanda hastalar da karar verme sürecine sıklıkla katılır. İyi sağlık okuryazarlığı ortak karar vermeyi kolaylaştırır.

Sağlık okuryazarlığı, insanların sağlıklarıyla ilgili bilgileri anlama becerisine sahip olmaları anlamına gelir. Bu, yalnızca sağlık bilgilerinin anlaşılmasını değil, aynı zamanda nasıl bulunacağını da içerir: Birçok insan önce basılı bilgileri veya web sitelerini düşünebilir. Önemli bilgi kaynakları ayrıca danışma merkezleri, kendi kendine yardım kuruluşları ve tabii ki doktorlar veya hemşirelerle yapılan görüşmelerdir.

Günümüzde çok bilgi bulmak genellikle sorun değildir. Doğru bilgiyi seçmek, anlamak ve güvenilirliğini ve kalitesini saptamak söz konusu olduğunda durum farklıdır: İnternetteki sağlık bilgileri her zaman güvenilir ve kaliteli değildir. Ayrıca, doğru bilgiyi tanımak çoğu zaman kolay değildir.

Sonuçta, iyi sağlık okuryazarlığı, doğru bilgiyi bulmanın ve anlamanın temelidir. Ayrıca, günlük yaşamda veya bir doktora gittiğinizde kazanılan bilgileri kendiniz ve aileniz için değerlendirmenize yardımcı olur.

Yaşam koşullarına bağlı olarak, örneğin başka bir ülkeye taşınırken veya yeni bir hastalıkla sağlık okuryazarlığı gereksinimleri değişebilir.

Sağlık sisteminin tesisleri ve yapıları, aynı zamanda, nüfusun ve hastaların sağlık okuryazarlığına ilişkin taleplerde bulunur.

Dijital sağlık okuryazarlığı ne anlama geliyor?

Dijital teknolojiler, insanların günlük yaşamlarını giderek daha fazla belirliyor. Sağlık sektöründe tıbbi bakımı iyileştirmek için bir dizi dijital seçenek de vardır. Dijital sağlık okuryazarlığı aynı zamanda kendiniz için dijital sağlık hizmetlerini seçmeniz ve kullanabilmeniz anlamına gelir. Buna örnek olarak teletıp hizmetlerinin, elektronik hasta dosyasının (ePA) veya reçeteli uygulamalar olarak da bilinen dijital sağlık uygulamalarının (DiGA) kullanımı verilebilir.

Sağlıkla ilgili dijital bilgi kaynağı çok büyük ve insanlar bunu kullanmayı seviyor: Nüfusun yaklaşık yüzde 70'i sağlıkla ilgili sorunları öğrenmek için interneti kullanıyor. Fakat bilginin kalitesini sınıflandırmak her zaman kolay değil. Bu aynı zamanda bir ankete katılanların üçte ikisinden fazlasının acil sağlık soruları olduğunda önce bir doktora başvuracaklarını belirtmesinin nedenlerinden biri. Sadece yaklaşık beşte biri, böyle bir durumda önce internette cevap arayacaklarını belirtmiş.

Almanya'da sağlık okuryazarlığı ne durumda?

Almanya'da nüfusun sağlık okuryazarlığı üzerine yapılan bir araştırma, sağlık bilgileriyle uğraşmanın insanların yarısından fazlası için zor olduğunu gösteriyor. Korona pandemisinin bir sonucu olarak sağlık odak noktası haline gelse de, sağlık okuryazarlığı sonuç olarak sadece biraz iyileşti.

Beklenenin aksine, internetten anlayan genç neslin durumu daha iyi değil: 14 ila 17 yaşındakiler arasında çoğunluk sağlık bilgilerini değerlendirmekte ve kendi sağlıklarını etkileyen kararlar almakta zorlanıyor.

Sağlık portalı gesund.bund.de, tüm vatandaşların internette güvenilir sağlık bilgileri bulmasını kolaylaştırmak için oluşturuldu.

Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung (Federal Sağlık Bilgi Merkezi) web sitesi de sağlıkla ilgili birçok soruya yanıt veriyor.

Almanların yaklaşık dörtte üçü, dijital sağlık bilgilerini değerlendirmekte büyük zorluk yaşadıklarını ve bir web sitesinin güvenilir ve tarafsız olup olmadığına karar veremediklerini söylüyor. Bu nedenle, yüksek değerli bilgilerin nasıl tespit edileceğini bilmekte fayda var.

Deutsches Netzwerk Evidenzbasierte Medizin e.V. (Almanya Kanıta Dayalı Tıp Ağı) derneği, "Gute Praxis Gesundheitsinformation" (Sağlık Bilgi Sistemlerinde Doğru Uygulamalar) yazısında bunun için gereken kriterleri belirtmiştir. Burada güvenilir sağlık bilgilerinin genellikle reklam içermemesi gerektiği vurgulanmaktadır.

Sağlık bilgileri ayrıca kanıta dayalı olmalıdır. Bu, yazıların örneğin bir tedavi yönteminin etkililiğini ve güvenliğini gösteren bilimsel kanıtlara dayandığı anlamına gelir. Referanslar bu konuda bilgi verir.

Sağlık bilgilerinin yazarları ve yayıncıları, teknik olarak kusursuz ve kullanıcılar için anlaşılır bilimsel veriler hazırlamanın yanı sıra, kendilerini şeffaf bir şekilde tanıtmalı ve finansmanı açıklamalıdır.

Bu, künye bölümünden anlaşılabilir. "Hakkımızda" sayfaları, bunun nasıl yapıldığı hakkında ek bilgiler sağlar. Ayrıca bilgilerin ne sıklıkta güncellendiği de belirtilmelidir.

Sağlık portalı gesund.bund.de ve Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung (Federal Sağlık Bilgi Merkezi) tarafından sunulan hizmetlere ek olarak, internette kolay anlaşılır, yüksek kaliteli ve ilginç bir şekilde hazırlanmış sağlık bilgileri sağlayan birçok kuruluş vardır.

Deutsches Netzwerk Gesundheitskompetenz e.V. (Alman Sağlık Yetkinliği Ağı) derneği, belirli kalite kriterlerini karşılayan sağlayıcılara genel bir bakış sunar.

Belirli tıbbi sorular söz konusu olduğunda, karar verme yardımcıları bir tedavi yönteminin lehinde veya aleyhinde karar verilmesine yardımcı olur.

Yasal sağlık sigortası ve özel sağlık sigortası şirketleri, örneğin elektronik hasta dosyasının kurulumu ve kullanımı için adım adım talimatlar gibi çok çeşitli bilgi ve tavsiyelerle sağlık ve dijital sağlık okuryazarlığı ile ilgili sorularla poliçe sahiplerini desteklemeye hazırdır.