Astım

Astım, hava yollarının geçici veya kalıcı olarak daraldığı kronik bir hastalıktır. Astım atakları genellikle hırıltılı nefes, öksürük ve nefes darlığına yol açar. Gereğince tedavi edilmeyen astım, akciğerler yeterli oksijen alamadığından fiziksel performansı sınırlar.

Astım kendiliğinden kötüleşmez ve tedavi edilebilir. İlaç tedavisi ve düzenli egzersiz gibi destekleyici önlemlerle büyük ölçüde semptomsuz yaşamak genellikle mümkündür. Zamanla, hangi tedavilerin sizin için iyi olduğunu ve astım ataklarını önlemek için kendi başınıza neler yapabileceğinizi öğrenirsiniz.

Çocuk yaşlarda, öksürük ve hafif hırıltılı nefes veya uğultulu nefes dışında genellikle başka bir semptom olmaz. Ergenlerde ve yetişkinlerde başka semptomlar da ortaya çıkar:

• Nefes darlığı (genellikle atak şeklinde)
• Yüklenme sırasında nefes darlığı
• Nefes verme sırasında ses (hırıltı, ıslık, uğultu)
• Göğüste sıkışma hissi
• Öksürük ve/veya boğazda tahriş

Astım semptomları tipik olarak atak şeklinde meydana gelir. Nefes almak başlangıçta sadece az daha zor olabilir, ancak bazen ciddi nefes darlığına da yol açabilir. Astımlılar genellikle geceleri atak geçirir ve gün içinde yorgun ve bitkin olurlar.

Bazı ailelerde astım olması olasılığı diğerlerinden daha yüksek olduğundan, bazı ailesel risklerin rol oynadığı varsayılmaktadır. Astıma neden olabilen bazı unsurlar şunlardır:

• Ailede nörodermatit, saman nezlesi veya diğer alerjik hastalıklar olması
• Doğum sırasındaki kilonun düşük olması
• Cinsiyet (astım erkeklerde kızlara oranla daha çok görülür)
• Ebeveynlerin sigara kullanması

Astımlı kişilerde bir yandan bağışıklık sistemi kolayca aşırı tepki verir. Öte yandan, semptomların tetiklenmesi için ek bir tetikleyici gereklidir: Belirli uyarıcılar bronşların mukoza zarlarına çarptığında, bağışıklık sistemi aşırı tepki verir.

Tetikleyiciler soluduğumuz hava ile dışarıdan solunum yollarına girdiğinden, alerjik astım aynı zamanda "dışsal" olarak adlandırılır. Tipik uyarıcılar şunlar olabilir:

• Tütün dumanı (aktif ve pasif içicilik)
• Bitki polenleri
• Hayvan tüyleri
• Toz akarı dışkıları
• Besin bileşenleri
• Soğuk hava
• Parfümler
• Egzoz gazları
• Bazı kimyasallar

Alerjik astımın teşhisi ve tedavisi hakkında daha fazla bilgiyi allergieinformationsdienst.de adresinde bulabilirsiniz.

"İçsel" olarak da bilinen alerjik olmayan astım, solunan yabancı cisimlerden değil, vücudun içinden gelen uyarıcılardan kaynaklanır, örneğin:

• Solunum yollarının bakteriyel ve viral iltihabı,
• Fiziksel veya duygusal stres nedeniyle hızlı nefes alma veya
• Asetilsalisilik asit ve steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar grubundan diğer ağrı kesicilerin neden olduğu analjezik astım.

Akciğerlerde ve solunumda yol açtığı sonuçlar:

• Bronş mukozasında savunma sistemi (bağışıklık sistemi) hücrelerinin aktivasyonu
• Hava yollarının etrafındaki kaslarda spazm
• Hava yolları mukoza zarlarının iltihaplanması ve şişmesi
• Genellikle özellikle az akışkan balgam oluşumu

Spazmlı kaslar, şişkin mukoza zarları ve az akışkan balgam hava yollarını çok fazla daralttığında astım atağı meydana gelir.

Astım her yaşta oluşabilir. Bununla birlikte, genellikle, semptomlar çocuk veya ergen yaşta ortaya çıkar. Almanya'da çocukların yaklaşık yüzde 10'u ve yetişkinlerin yüzde 5'i astım hastasıdır. Çocuklarda astım en sık görülen kronik hastalıktır.

Astımın seyri çok çeşitli olabilir. Bazı çocuklar veya ergenler yetişkinlikte hemen hemen hiç sorun yaşamazlar ve neredeyse normal bir yaşam sürdürebilirler. Bununla birlikte, semptomlar aynı kalabilir veya daha da kötüleşebilir. Tetikleyici uyaranları bilmek ve onlardan kaçınmak önemlidir. Astımın nasıl gelişeceği de büyük ölçüde zamanında tedaviye ve hastalıkla nasıl başa çıktığınıza bağlıdır. Düzenli ilaç kullanımı ve egzersiz gibi destekleyici önlemlerin yanı sıra özel nefes alma teknikleri de önemlidir.

Astım genellikle daha önce örneğin saman nezlesi, alerjik konjonktivit veya nörodermatit gibi alerji sorunları olan kişilerde görülür. Mevsime veya diğer etkilere bağlı olarak astım semptomları değişiklik gösterebilir. Arka planda kalabilir veya bazen tamamen ortadan kaybolabilirler.

Nefes alma zorluğu çeşitli hastalıklardan kaynaklanabilir. Bu nedenle astımı kesin bir şekilde teşhis etmek için çeşitli muayeneler gereklidir. Önemli:

• Ayrıntılı görüşme (anamnez): Doktor, tıbbi geçmişi, yaşam ortamını ve şikayetlerin şeklini dikkate alır.
• Fizik muayene: Genel sağlık durumuna ek olarak akciğerlerin, kalbin ve dolaşımın işlevleri kontrol edilir.
• Solunum fonksiyon testleri (peak-flow ölçümü ve/veya spirometri): Bu testler akciğerlerin performansını kontrol eder. Peak-flow ölçer, nefes verdiğinizde hava akışının hızını ölçer. Spirometri, aldığınız ve verdiğiniz hava miktarını ölçer.

Sonuçların kesin olmaması halinde, solunum yolu muayenesi veya alerji testleri yapılır.

Astım hakkında daha detaylı bilgileri gesundheitsinformation.de adresinde bulabilirsiniz.

Astım tedavisinin birincil amacı, semptomların görülme sıklığını ve şiddetini mümkün olduğunca düşük tutmaktır. Tedavi, büyük ölçüde normal bir günlük yaşam sağlamalıdır. Astımı kalıcı olarak tedavi etmek ve nöbetleri önlemek için yan etkisi az olan etkili ilaçlar vardır. Hamile kadınlar tarafından da kullanılabilirler. İlaçlar doktor onayı ile alınır.

Astımı tedavi etmek için iki ana ilaç grubu kullanılır:

• Hızlı etkili rahatlatıcı ilaçlar (Reliever)
• Uzun süre etkili kalıcı ilaçlar (Controller)

Gerekmesi halinde alınan ilaçlar, hafif astımı olan kişiler için genellikle yeterlidir. Bunlar sadece akut semptomlar ortaya çıktığında alınır.

Şiddetli astım durumunda, sürekli hafif iltihaplı olan hava yolları uzun süreli ilaçlarla tedavi edilmelidir. Sadece ilacın düzenli kullanımı astımı kontrol edebilir ve nöbetleri önleyebilir.

Spor ve egzersizin yanı sıra belirli nefes alma teknikleri de semptomları kontrol altında tutmaya yardımcı olur. İlaç tedavisine destek olabilirler.

Astım, yaşamın birçok alanını etkileyebilen kronik bir hastalıktır. Özellikle geceleri astım atakları gün içinde yorgunluğa ve konsantrasyon bozukluğuna neden olabilir. Fiziksel zindelikte de azalma görülebilir.

Astım gibi kronik bir durumla başa çıkmayı öğrenmek zaman alır. Bu genellikle hasta yakınları için de geçerlidir. İlgili herkes konu hakkında ne kadar bilgi sahibi olursa, birbirlerine o kadar iyi destek olabilir.

Kendi hastalığınız hakkında iyi bilgi sahibi olmak, astım krizi veya diğer kritik durumlarla başa çıkmanıza yardımcı olur. Böylece, acil durumlar ve hastaneye yatışlar genellikle önlenebilir.

Güvenilir doktor desteği ve mümkün olan en iyi tedavi ile astım eğitimi, hastalıkla başa çıkma konusunda uzmanlaşmanıza yardımcı olur. Astım eğitimleri, diğerlerinin yanı sıra göğüs hastalıkları uzmanları ve bazı rehabilitasyon klinikleri tarafından sunulmaktadır.

Astım eğitiminde şunlar öğretilmelidir:

• Hastalığın nasıl geliştiği ve nasıl tedavi edilebileceği.
• Astım krizinin erken semptomlarının nasıl tanınabileceği.
• Tetikleyicilerden kaçınma ipuçları.
• Acil bir durumda doğru davranış.

Yardım grupları da bir seçenektir. Astım hastaları veya yakınları burada düzenli olarak buluşarak fikir alışverişinde bulunur ve birbirlerine destek olurlar.