Hastalıklar Donuk omuz

Donuk omuz durumunda omuz, genellikle 50 yaş civarında belirgin bir neden olmaksızın ağrımaya ve yavaş yavaş sertleşmeye başlar.

Genelde donuk omuz tedavi olmaksızın kendi kendine iyileşir. Omuz ağrısının tamamen durması birkaç ay sürebilir. Tekrar tamamen hareketli hale gelmesi ise çok daha uzun sürer.

İlaç ve fizik tedavi ağrıyı hafifletebilir ve hareket yeteneğini iyileştirebilir. Ameliyat nadiren bir seçenektir çünkü risk içerir ve faydaları sorgulanabilir.

Donuk omuz sinsi bir şekilde seyreder. Omzu tutulan kişilerin ilk başta genellikle çok hafif şikayetleri olur. Birkaç ay içinde ağrı daha da kötüleşir. Daha sonra genellikle uykuyu bozar. Ağrı genellikle donuk veya derin olarak tanımlanır. Üst kola kadar yayılabilir. Etkilenen omuz ise sürekli daha da sertleşir: Kolu yukarı ve geriye doğru hareket ettirmek giderek daha zor hale gelir. 

Donuk omuz çok stresli olabilir ve birçok aktiviteyi çok zorlaştırabilir. Giyinmek, yemek pişirmek, temizlik yapmak, arka cebe uzanmak veya sürüş sırasında vites değiştirmek zor hatta imkansız olabilir. Omzu tutulan bazı insanlar, özellikle de sık sık baş seviyesi üstünde çalışmak zorunda kalıyorlarsa artık işlerini yapamaz hale gelir.

Başkalarının hastalığı genelde anlamaması da stresli olabilir. Bunun nedeni, semptomların genellikle yabancılar için anlaşılmasının zor olmasıdır: Donuk omuzda, herhangi bir yaralanma veya harici semptom görülmez. Ayrıca sıklıkla geç teşhis edilir.

Eklemler iki kemik arasındaki bağlantıdır. Omuz ekleminde, üst kol kemiğinin toparlak kısmı, kürek kemiğindeki yuva denilen bir girintiye girer. Bu yuvarlak eklemi, katı bir elyaf tabakası çevreler: Eklem kapsülü.

Donuk omuzda, eklem kapsülünde yara izi benzeri yapışıklıklar (adezyonlar) oluşur. Bu, kapsül dokusunu sıkıştırdığında kapsül küçülür. Muhtemelen bunda iltihaplar belirleyici bir rol oynar. Bunun kesin nedenleri henüz bilinmemektedir. Bu nedenle, donuk omza neyin neden olduğunu netleştirmek genellikle mümkün değildir.

Nadiren hastalık iltihaplanma veya kazalardan sonra ortaya çıkar. Örneğin ameliyattan sonra omuz sabitlenmiş olsa da donuk omza yol açabilir. 

Donuk omuz genellikle ilk kez 40 ila 60 yaşlarında ortaya çıkar. Nüfusun yaklaşık yüzde 2 ila 5'inin yaşamlarının bir döneminde donuk omuzdan etkileneceği ve kadınların erkeklerden biraz daha sık etkileneceği tahmin edilmektedir. 

Diyabetli insanlarda özellikle donuk omuz geliştirme olasılığı yüksektir. Buradaki oran yüzde 10 ila 20'dir. Bunun neden böyle olduğu henüz açıklanamamıştır.

Çoğu zaman donuk omuz kendi kendine iyileşir. Ancak bu uzun zaman alabilir.

Donuk omzun birbiriyle örtüşen üç evresi vardır:

• İlk başta sadece hafif bir ağrı vardır ve bu daha sonra giderek daha şiddetli hale gelir. Omuz bu evrede geceleri de ve hareket ettirilmese de ağrıyabilir.
• Zamanla, omuz giderek daha hareketsiz hale gelir ve "donar". Artan hareketsizlikle ağrı azalır.
• Sonunda donuk omuz yavaş yavaş çözülür ve hareketlilik geri döner. Genellikle birkaç ay içinde şikayetler belirgin şekilde azalır.

Donuk omzun seyri kesin olarak tahmin edilemez. Birçok hastada bir veya iki yıl sonra neredeyse hiç şikayet görülmez. Diğerlerinde ise hastalığın azalması önemli ölçüde daha uzun sürer. Bir araştırmada, dört yıl sonra hastaların yaklaşık yüzde 6'sında hala şiddetli şikayetler görüldüğü ortaya çıkmıştır.

Donuk omuz genellikle ömür boyu sadece bir kez olur. Bununla birlikte, bazı kişilerde diğer omuz da ilk donuk omuzdan sonraki beş yıl içinde hastalanır. Buradaki oran yüzde 6 ila 17'dir.

Tüm omuz şikayetleri donuk omuz değildir. Doktorlar, semptomların açıklamasına ve omzun muayenesine dayanarak donuk omuz olup olmadığını belirleyebilir. Bunu yapmak için eklemi incelerler ve kol ve omzun ne kadar esnek olduğunu kontrol ederler. Doktor, her iki kol omuz seviyesinde yanlara kaldırıldığında kürek kemiklerinin nasıl hareket ettiğini arkadan gözlemler. Omuz donuksa, etkilenen taraftaki kürek kemiği tüm hareket sırasında birlikte yükselir. Sağlıklı bir omuzda durum böyle değildir.

Artroz gibi diğer hastalıkların mevcut olmadığından emin olmak için omzun bazen röntgeni çekilir veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) kullanılarak omuz içinin bir görüntüsü alınır. Bu muayeneler, semptomların nedeninin belirlenmesinin zor olması durumunda da bilgi sağlayabilir.

Donuk omzun iyileşmesi zaman alabilir. Ama ağrı tedavi edilebilir. Ve hareket yeteneği de geliştirilebilir. Öncelikle ağrı hafifletilmelidir. Daha sonraki önlemler, omzu tekrar daha esnek hale getirmeyi amaçlar.

Prensip olarak donuk omuz konservatif olarak, yani ameliyatsız tedavi edilir.

Diğerlerinin yanı sıra aşağıdakiler de etkilidir:

• Ağrıyı hafifletmek için kortizon tabletleri veya omuz eklemine kortizon enjeksiyonları
• Esnekliği ve gücü artırmak için germe egzersizleri ve fizik tedavi

İbuprofen (tablet veya krem olarak) gibi iltihap önleyici ağrı kesicilerin yeterince yardımcı olması pek olası değildir. Pek çok kişi sıcak ve soğuk uygulamalarını rahatlatıcı bulur.

Egzersize özellikle hastalığın erken evrelerinde dikkatli bir şekilde başlanmalıdır. Aksi takdirde ağrıyı daha da kötüleştirebilirler. Hareketlerin zorlayarak yapılmadığından ve şiddetli ağrı hissedilmediğinden emin olunmalıdır.

Donuk omuz genellikle kendi kendine iyileşir. Bu nedenle bir müdahale normalde gerekli değildir. Ayrıca ameliyatın önemli avantajları olduğu da kanıtlanamamıştır. Ayrıca her müdahalede cerrahi ve anestezik riskler söz konusudur.

Semptomlar konservatif tedaviden sonra da birkaç ay devam ederse doktorlar bazen yine de müdahale önermektedir. Doktor hastalara ikinci bir tıbbi görüş alma hakları olduğunu belirtmelidir.