Donuk omuz
ICD kodları: M75.0 ICD kodu nedir?
Donuk omuz sinsi bir şekilde seyreder. Başlangıçta omuz hafifçe ağrır. Daha sonra ağrı kötüleşir ve uykuyu kötü etkileyebilir. Zamanla omuz o kadar sertleşir ki zor hareket ettirilebilir. Donuk omuz genellikle kendi kendine iyileşir.
Bir bakışta
- Donuk omuz sinsi bir şekilde seyreder: Hafif bir ağrı ile başlar, daha sonra yoğunlaşır ve uykuyu bozabilir.
- Zamanla, omuz giderek daha sert ve neredeyse hareketsiz hale gelir.
- Donuk omuz genellikle tedavisiz iyileşir.
- Donuk omuzda, eklem kapsülünde yara izi benzeri yapışıklıklar (adezyonlar) oluşur.
Not: Bu yazıdaki bilgiler bir doktor muayenesinin yerini tutamaz ve kişinin kendi kendine teşhis yapabilmesi veya tedavi etmesi için kullanılmamalıdır.
Donuk omuz ne anlama gelir?
Donuk omuz durumunda omuz, belirgin bir neden olmaksızın yavaş yavaş ağrımaya ve sertleşmeye başlar - genellikle 50 yaş civarında.
Genelde donuk omuz tedavi olmaksızın kendi kendine iyileşir. Omuz ağrısının tamamen durması birkaç ay sürebilir. Tekrar tamamen hareketli hale gelmesi ise çok daha uzun sürer.
İlaç ve fizik tedavi ağrıyı hafifletebilir ve hareket yeteneğini iyileştirebilir. Ameliyat nadiren bir seçenektir çünkü risk içerir ve faydaları sorgulanabilir.
Donuk omuz hangi semptomlardan anlaşılır?
Donuk omuz sinsi bir şekilde seyreder. Başlangıçta, etkilenenler genellikle sadece hafif semptomlara sahiptir. Birkaç ay içinde ağrı daha da kötüleşir. Daha sonra genellikle uykuyu bozar. Ağrı genellikle donuk veya derin olarak tanımlanır. Bisepslere kadar yayılabilir. Etkilenen omuz ise sürekli daha da sertleşir: Kolu yukarı ve geriye doğru hareket ettirmek giderek daha zor hale gelir.
Önemli bilgi: Zaman içinde donuk omuz, kolun zor hareket ettirilebilmesine neden olabilir. O zaman tam donmuş gibi olur. Bu nedenle donuk omuz İngilizce "frozen shoulder" olarak adlandırılır. Doktorlar hastalığa "yapışkan kapsülit" veya "periartrit" adını verirler.
Donuk omuz, etkilenenler için çok stresli olabilir ve birçok aktiviteyi çok zorlaştırabilir. Giyinmek, yemek pişirmek, temizlik yapmak, arka cebe uzanmak veya sürüş sırasında vites değiştirmek zor hatta imkansız olabilir. Bazı insanlar, özellikle de sık sık baş seviyesi üstünde çalışmak zorunda kalıyorlarsa, artık işlerini yapamazlar.
Başkalarının hastalığı genelde anlamaması da stresli olabilir. Bunun nedeni, semptomların genellikle yabancılar için anlaşılmasının zor olmasıdır: Donuk omuzda, herhangi bir yaralanma veya harici semptom görülmez. Ayrıca sıklıkla geç teşhis edilir.
Donuk omzun nedenleri nelerdir?
Eklemler iki kemik arasındaki bağlantıdır. Omuz ekleminde, üst kol kemiğinin toparlak kısmı, kürek kemiğindeki yuva olarak bilinen bir girintiye girer. Bu yuvarlak eklemi, katı bir elyaf tabakası çevreler: Eklem kapsülü.
Donuk omuzda, eklem kapsülünde yara izi benzeri yapışıklıklar (adezyonlar) oluşur. Bu, kapsül dokusunu sıkıştırdığında kapsül küçülür. Muhtemelen bunda iltihaplar belirleyici bir rol oynar. Bunun kesin nedenleri henüz bilinmemektedir. Bu nedenle, donuk omza neyin neden olduğunu netleştirmek genellikle mümkün değildir.
Nadir durumlarda, hastalık iltihaplanma veya kazalardan sonra ortaya çıkar. Örneğin ameliyattan sonra omuz sabitlenmiş olsa da donuk omza yol açabilir. Doktorlar bunu ikincil donuk omuz olarak adlandırır.
Donuk omzun görülme sıklığı nedir?
Donuk omuz genellikle ilk kez 40 ila 60 yaşlarında ortaya çıkar. Nüfusun yaklaşık yüzde 2 ila 5'inin bir noktada etkileneceği ve kadınların erkeklerden biraz daha fazla etkileneceği tahmin edilmektedir. Diyabetli insanlarda özellikle donuk omuz geliştirme olasılığı yüksektir. Buradaki oran yüzde 10 ila 20'dir. Bunun neden böyle olduğu henüz açıklanamamıştır.
Donuk omuz nasıl bir seyir izler?
Çoğu zaman donuk omuz kendi kendine iyileşir. Ancak bu uzun zaman alabilir.
Donuk omzun birbiriyle örtüşen üç evresi vardır:
- İlk başta sadece hafif bir ağrı vardır ve bu daha sonra giderek daha şiddetli hale gelir. Omuz bu evrede geceleri de ve hareket ettirilmese de ağrıyabilir.
- Zamanla, omuz giderek daha hareketsiz hale gelir ve "donar". Artan hareketsizlikle ağrı azalır.
- Sonunda donuk omuz yavaş yavaş çözülür ve hareketlilik geri döner. Etkilenenler genellikle birkaç ay içinde önemli ölçüde daha az şikayet hisseder.
Donuk omzun seyri kesin olarak tahmin edilemez. Birçok hastada bir veya iki yıl sonra neredeyse hiç şikayet görülmez. Diğerlerinde ise hastalığın azalması önemli ölçüde daha uzun sürer. Bir araştırmada, 4 yıl sonra, etkilenenlerin yaklaşık yüzde 6'sının hala şiddetli şikayetlere sahip olduğu ortaya çıkmıştır.
Donuk omuz genellikle ömür boyu sadece bir kez olur. Bununla birlikte, etkilenen bazı insanlarda, diğer omuz da ilk donuk omuzdan sonraki 5 yıl içinde hastalanır. Buradaki oran yüzde 6 ila 17'dir.
Donuk omuz nasıl teşhis edilir?
Tüm omuz şikayetleri donuk omuz değildir. Doktorlar, semptomların açıklamasına ve omzun muayenesine dayanarak donuk omuz olup olmadığını belirleyebilir. Bunu yapmak için eklemi incelerler ve kol ve omzun ne kadar esnek olduğunu kontrol ederler. Doktor, her iki kol omuz seviyesinde yanlara kaldırıldığında kürek kemiklerinin nasıl hareket ettiğini arkadan gözlemler. Omuz donuksa, etkilenen taraftaki kürek kemiği tüm hareket sırasında birlikte yükselir. Sağlıklı bir omuzda durum böyle değildir.
Artroz gibi diğer hastalıkların mevcut olmadığından emin olmak için, omzun bazen röntgeni çekilir veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) kullanılarak omuz içinin bir görüntüsü alınır. Bu muayeneler, semptomların nedeninin belirlenmesinin zor olması durumunda da bilgi sağlayabilir.
Donuk omuz nasıl tedavi edilir?
Donuk omzun iyileşmesi zaman alabilir. Ama ağrı tedavi edilebilir. Ve hareket yeteneği de geliştirilebilir. Öncelikle ağrı hafifletilmelidir. Daha sonraki önlemler, omzu tekrar daha esnek hale getirmeyi amaçlar.
Prensip olarak donuk omuz konservatif olarak, yani ameliyatsız tedavi edilir.
Diğerlerinin yanı sıra aşağıdakiler de etkilidir:
- Ağrıyı hafifletmek için kortizon tabletleri veya omuz eklemine kortizon enjeksiyonları
- Esnekliği ve gücü artırmak için germe egzersizleri ve fizik tedavi
- Bazı insanları rahatlatan sıcak ve soğuk uygulamalar
İbuprofen (tablet veya krem olarak) gibi iltihap önleyici ağrı kesicilerin yeterince yardımcı olması pek olası değildir.
Egzersize özellikle hastalığın erken evrelerinde dikkatli bir şekilde başlanmalıdır. Aksi takdirde ağrıyı daha da kötüleştirebilirler. Etkilenenler, hareketleri zorla yapmadıklarından ve şiddetli ağrı yaşamadıklarından emin olmalıdır.
Donuk omuz genellikle kendi kendine iyileşir. Bu nedenle bir müdahale normalde gerekli değildir. Ayrıca ameliyatın önemli avantajları olduğu da kanıtlanamamıştır. Ayrıca her müdahalede cerrahi ve anestezik riskler söz konusudur.
Semptomlar konservatif tedaviden sonra da birkaç ay devam ederse, doktorlar bazı durumlarda yine de müdahale önermektedir. Doktor hastalara ikinci bir tıbbi görüş alma hakları olduğunu belirtmelidir.
gesundheitsinformation.de’nin sunduğu karar verme konusunda yardım hizmeti, donuk omuzdan muzdaripseniz uygun bir tedavi seçmenize yardımcı olabilir.
- Dehlinger F, Hollinger B, Ambacher T. Die Schultersteife. Orthopädie und Unfallchirurgie up2date 2015; 10(02): 115-136. Aufgerufen am 14.06.2020.
- Ewald A. Adhesive capsulitis: a review. Am Fam Physician 2011; 83(4): 417-422. Aufgerufen am 14.06.2020.
- Jones S, Hanchard N, Hamilton S, Rangan A. A qualitative study of patients' perceptions and priorities when living with primary frozen shoulder. BMJ Open 2013; 3(9): e003452. Aufgerufen am 14.06.2020.
- Maund E, Craig D, Suekarran S, Neilson A, Wright K, Brealey S et al. Management of frozen shoulder: a systematic review and cost-effectiveness analysis. Health Technol Assess 2012; 16(11): 1-264. Aufgerufen am 14.06.2020.
- Mitchell C, Adebajo A, Hay E, Carr A. Shoulder pain: diagnosis and management in primary care. BMJ 2005; 331(7525): 1124-1128. Aufgerufen am 14.06.2020.
- Wong CK, Levine WN, Deo K, Kesting RS, Mercer EA, Schram GA et al. Natural history of frozen shoulder: fact or fiction? A systematic review. Physiotherapy 2017; 103(1): 40-47. Aufgerufen am 14.06.2020.
Institut für Qualität und Wirtschaftlichkeit im Gesundheitswesen (Sağlık Hizmetlerinde Kalite ve Verimlilik Enstitüsü) (IQWiG) ile birlikte hazırlanmıştır.
Tarih: