Bakım Bakım tesislerinde koruyucu önlemler ve sağlık teşviki

İnsanlar yalnızca uzun değil, mümkün olduğunca kendilerinin belirledikleri ve sağlıklı bir yaşam isterler. Bu durum bakım tesislerinin sakinleri için de geçerlidir. Çünkü bakıma muhtaçlık olsa bile genellikle sağlığı iyileştiren, bozulmasını engelleyen ve ilerideki bozuklukları önleyen imkanlar mevcuttur.

2015 yılında bakım yasasıyla, yatılı hasta bakım tesislerinde sağlık teşviki ve koruyucu önlemler yasaya bağlanmıştır. Bakım sigortası şirketleri böylece açıkça sağlığı, önleyici tedbirleri ve sağlık sorunlarının erken aşamada belirlenmesini desteklemekle görevlendirilmiştir.

Bakım sigortası şirketlerinin çeşitli hizmetleri hakkında daha fazla bilgiyi bakım sigortasıyla ilgili makalemizde bulabilirsiniz.

Sağlık Sigortası ve Bakım Sigortası Birliği (GKV-Spitzenverband) "§ 5 SGB XI uyarınca yatılı hasta bakım tesislerinde koruyucu önlemler yönergesi"nde önleme tedbirlerinin hangi içeriği ve kalite gerekliliklerini sağlaması gerektiğini düzenlemiştir. Bu yönergede sağlığı teşvik eden önlemlerle ilgili araştırmalardan elde edilen güncel bilgilere de yer verilmiştir.

İnsanlar, günlük yaşamda fiziksel, ruhsal veya psikolojik bozukluklar nedeniyle desteğe ihtiyaç duyduklarında bakım tesislerinde yaşarlar. Bu durumda kişilerin sağlığını ve bağımsızlığını mümkün olduğunca korumak ve desteklemek önemlidir. Bu sayede sakinlerin yaşam kalitesi iyileştirilebilir ve kendi yaşamlarına özgür iradeleriyle aktif olarak katılmaları sağlanabilir.

Önleyici tedbirlerle düşme, enfeksiyon, yetersiz beslenme veya yetersiz sıvı tüketimi azaltılabilir. Bakıma muhtaç kişilerin sağlığı ve bağımsızlığı önleyici tedbirlerle güçlendirildiğinde tesisteki bakıcıların üzerindeki yük de azalır.

Almanya'da bakıma muhtaç kişi sayısının sürekli arttığını hesaba kattığımızda da bu yükü azaltmanın ne kadar anlamlı olduğunu görüyoruz: 2020 yılının sonunda Almanya'da yaklaşık 4,5 milyon bakıma muhtaç kişi yaşamaktaydı. Uzmanlar, bu sayının 2050 yılına kadar yaklaşık 6,5 milyona çıkacağını hesaplamaktadır. Yatılı veya kısmen yatılı hasta bakım tesislerinde kalanların da sayısının artması olasıdır.

Sağlık, koruyucu önlemler yasasında kapsamlı olarak anlaşılmaktadır. En öncelikle hedef hastalıkları önlemek veya en azından başlangıcını geciktirmektir. Bunu başarmak için bakıma muhtaç kişilerin kendi sağlıklarını korumak için kendilerinden sorumlu şekilde ve özgür iradeleriyle çaba harcamasını desteklemek gerekir. Kişi bunu yapabilecek durumda değilse bu amaç için bir yasal temsilci de atanabilir. 

Kişinin dayanıklılığını artırmak da önleyici tedbirlerin bir parçasıdır. Dayanıklılık, zihinsel dayanma kabiliyeti olarak da ifade edilebilir. Dayanıklı olmak zorlu yaşam durumlarıyla ve krizlerle iyi baş etmeye yardımcı olur. Bu nedenle, yalnızca doğrudan hastalıkları veya bozuklukları hedefleyen tedbirler uygulanmaz. Bakıma muhtaç kişilerin genel refahını gözeten tedbirler de buna dahildir. Tüm tedbirler, bakım tesislerinin sakinlerinin bağımsızlığının ve katılımının desteklenmesine ve sağlanmasına katkıda bulunmalıdır.

Bakım tesislerinin imkanlarını güçlendiren tedbirler teşvik edilmektedir. Bunun için örneğin, genel bakım ve destek hizmetlerine ek olarak sunulan imkanlar ve iş akışları yeniden düzenlenerek sağlığı teşvik eden bir düzen oluşturulabilir. Bu imkanlar arasında örneğin egzersiz veya psikososyal sağlık alanlarındaki grup imkanları yer alabilir. Bakımda şiddeti önleyen tedbirler de desteklenmelidir. Çalışanların uygun eğitimler alması ve şiddetsiz bakım yönergelerinin uygulanması da bu tedbirlere dahildir.

Ek olarak, bakıma muhtaç insanların kişisel sağlığını iyileştiren tedbirler de teşvik edilmektedir. Bunlar aşağıdakilere yönelik tedbirleri içerir:

• Sağlıklı beslenme
• Fiziksel aktiviteler ve egzersiz
• Ruh sağlığı
• Duygusal refah

Sağlıklı beslenme 

Çeşitli, çekici ve sağlıklı yeme ve içme, sağlık şikayetlerini önleyebilir. Mümkünse yemek planında sakinlerin tercihleri göz önünde tutulmalıdır. Özellikle yazın sıcak dönemlerinde yeterli miktarda sıvı tüketilmesine dikkat edilmelidir.

Ayrıca, yetersiz beslenmenin yaygın nedenlerinden biri olan yutma ve çiğneme sorunlarının kontrol edilmesi de önemlidir. Yetersiz beslenme söz konusuysa beslenme yüksek enerjili besin takviyeleriyle desteklenebilir. 

Öğünler sosyal ilişkiler için de uygun bir zaman aralığı sunar. Yemekleri beraber yapıp beraber yemek duygusal refahı iyileştirir. 

Fiziksel aktiviteler ve egzersiz

Düzenli egzersizler düşmelere karşı koruma sağlar, refahı yükseltir ve kronik hastalıklara bağlı riskleri azaltır. Bakıma muhtaç kişinin durumuna uygun olarak, merdiven çıkmak, yürümek, denge alıştırmaları ve daha kapsamlı egzersiz programları uygulanmalıdır. Her küçük adım önemlidir ve sağlığı destekler. Ayrıca beraber egzersiz yapmak motivasyonu artırır.

Ruh sağlığı

Hafızayı ve kavramayı çalıştıran faaliyetler ve alıştırmalar, sakinleri ruhsal açıdan formda tutar. Fiziksel aktiviteler de buna yardımcı olur. Hafızayı desteklemenin yollarından biri "biyografi çalışması" adlı bir alıştırmadır. Bu alıştırmada kişi fotoğraflardan, nesnelerden veya mektuplardan yararlanarak geçmişini anlatır.  Alıştırma ayrıca ortak paylaşım imkanı sağlayıp özgüveni artırmaya katkıda bulunabilir.

Duygusal refah

Bakımevine yerleşen kişiler genellikle önceki sosyal çevresini yitirir ve yalnızlık çekebilir. Birçoğu fiziksel engellere de sahiptir. Bunun sonucunda ruhsal hastalık geliştirme riski artar. Bu nedenle ruh sağlığını önleyici tedbirlerle hedefli şekilde desteklemek son derece önemlidir. Refahı ve yaşam kalitesini destekleyen tedbirler memnuniyeti ve sosyal ilişkileri güçlendirip depresif ruh halini veya kaygıyı azaltır.

Bakımevlerinde ruh sağlığını hedefli şekilde desteklemeye yönelik pek çok yaklaşımdan yararlanılabilir. Düzenli sohbet grupları, toplu öğünler veya gönüllü ziyaret hizmetleri düzenlenmesi topluluk ve aidiyet hissini güçlendirebilir. Uzaktaki yakınlarla ve arkadaşlarla iletişimin kopmaması için görüntülü sohbet imkanlarından yararlanılabilir.

Özgüven ve kimlik algısını desteklemeye yönelik önleyici tedbirler de mevcuttur. El işi, yemek pişirme veya müzik yapma gibi önceki hobileri sürdürme imkanı sunmak da bu tedbirler arasındadır. Bu tedbirler hem olumlu deneyimler sunar hem de aynı zamanda grubun birlikte aynı şey üzerinde çalışmasına katkıda bulunur.

İnanç da önemli bir alandır. Özellikle zorlu yaşam dönemlerinden geçen pek çok sakin için yararlı bir kaynak olabilir. Önleyici tedbir olarak "Spiritual Care" (ruhani bakım) konsepti ele alınabilir. Bu konsept sakinlerin ruhani ihtiyaçları için eksiksiz bir destek sağlamakla ilgilidir. Bunun için düzenli ibadetler, ruhani danışmanlık veya meditasyon sunulabilir. Bu tür imkanlar sakinlerin dini inançlarından veya dünyaya bakışlarından bağımsız olarak güven hissi, anlam, ve huzur bulmasına yardımcı olur.

Tedbirlerin faydalı bir etkiye sahip olması için, bunları ilgili tesisin koşullarına, sakinlerine ve bakıcılarına uygun hale getirmek önem taşır. Bu amaçla, başlangıç durumu ve tedbirlerin üzerine inşa edileceği ihtiyaçlar belirlenir.

Bakım tesisleri bu tür tedbirlerin planlanmasında ve uygulanmasında bakım sigortası şirketleri tarafından desteklenirler. Genellikle, tedbirlerin planlanmasına ve değerlendirilmesine bakıma muhtaç kişiler, bakıcılar, bakımevi danışma kurulları, yakınlar ve yasal vasiler gibi tüm katılımcılar dahil olduğunda sağlık teşviki daha etkili olmaktadır.

Belirli bir tesisteki sağlık teşvikiyle ilgili sorunuz varsa tesisteki bir yöneticiyle veya bakıcıyla konuşun.

Verbands der Ersatzkassen (vdek) (Sağlık Sigortası Şirketleri Birliği) "sağlıklı yaşam alanları" web sitesinde bakım tesislerindeki sağlık teşviki hakkında daha fazla bilgiye ve örneklere ulaşabilirsiniz.