Epilepsi
ICD kodları: G40 G41 ICD kodu nedir?
Epilepsi her yaşta ortaya çıkabilir. Beyin veya beynin belirli bölgeleri aşırı aktiftir. Böylece, epileptik nöbetler olarak adlandırılan nöbetleri tetikleyebilecek çok fazla sinyal gönderilir. Epilepsinin nedenleri, teşhisi ve tedavisi hakkında ayrıntılı bilgiyi burada bulabilirsiniz.
Bir bakışta
- Epileptik nöbet sırasında, belirli kaslar veya tüm vücut kasılır. Bazı insanlar da bayılır.
- Nöbet kalıcı bir hasara neden olmaz.
- Sadece nöbetlerin sık sık meydana geldiği durumlarda buna epilepsi denir.
- İlaçlar, nöbetleri önlemeye yardımcı olur.
- Yardım edenler için en önemli olan, sakin kalmak ve etkilenenleri yaralanmalardan korumaktır.
- Nöbet beş dakikadan uzun sürerse veya hızlı bir şekilde art arda birkaç nöbet meydana gelirse 112 acil sağlık hizmetlerini aramak gereklidir.
Not: Bu yazıdaki bilgiler bir doktor muayenesinin yerini tutamaz ve kişinin kendi kendine teşhis yapabilmesi veya tedavi etmesi için kullanılmamalıdır.
Epilepsi nedir?
Epilepsi durumunda, beynin belirli bölgeleri veya beynin tamamı aşırı derecede aktiftir. Epileptik nöbetleri tetikleyebilecek çok fazla sinyal yayılır. Bazı durumlarda sadece belirli kaslarda spazmlar olur - ancak tüm vücut, bayılıncaya kadar spazm da geçirebilir.
Epilepsi her yaşta ortaya çıkabilir. Bazı insanlar ilk nöbetlerini çocukken, bazıları ise sadece daha sonraki yaşlarda geçirir. Nöbetler arasında genellikle hissedilen bir fiziksel rahatsızlık olmaz. Bununla birlikte, bir nöbetin tekrar ortaya çıkabileceği endişesi, etkilenen birçok insan için bir yüktür.
Epilepsi nasıl anlaşılır?
Epileptik nöbet kendini farklı şekillerde gösterebilir. Sadece bir kol veya bacak seğirebilir, veya vücudun tamamı da spazm geçirebilir. Nöbet, birkaç saniye içinde bitebilir veya hatta hiç fark edilmeyebilir. Nöbet sırasında, insanlar tamamen bilinçli kalabilir veya sadece kısa bir süreliğine bilincini kaybedebilir. Bununla birlikte, bazı insanlar da bilinçsiz hale gelmektedir.
Epileptik nöbetlerin uzun sürmesi nadirdir. Beş dakikadan uzun süren nöbetler, "status epilepticus" olarak adlandırılır. Bu durum, derhal ilaçla tedavi edilmesi gereken acil bir durumdur. Hızlı bir şekilde art arda birkaç nöbet meydana gelmesi de acil bir durumdur.
Nöbetler arasında, etkilenen kişilerin fiziksel şikayetleri genellikle olmaz.
Epilepsinin nedenleri nelerdir?
Beynin belirli bölgeleri hareketleri, diğerleri dili, duyguları ve bireysel algıları kontrol etmektedir. Milyarlarca sinir hücresi bu sürece dahildir. Birbirleriyle elektriksel ve kimyasal sinyaller yoluyla etkileşirler. Epileptik nöbet sırasında sinir hücrelerinin etkileşimi geçici olarak bozulur.
Bu rahatsızlık, tek tek beyin bölgelerinin veya tüm beynin aşırı aktif hale gelmesine ve sinir hücrelerinin çok fazla sinyal göndermesine neden olur. Bu nedenle epileptik nöbet, vücudun geri kalanında kasılma nöbetlerini tetikleyebilen "beyinde fırtına" olarak da adlandırılır.
Çoğu zaman, epilepsinin kesin nedeni belirlenemez.
Bununla birlikte, örneğin yaralanmalar, meninks veya beyin iltihabı, felç veya tümörler gibi bazı olası tetikleyiciler vardır. Bu durum, "semptomatik epilepsi" olarak adlandırılır.
Epilepsi, bazı ailelerde birkaç nesil boyunca meydana geldiğinden, kalıtsal bir yatkınlığa dair kanıtlar da vardır.
Epilepsi görülme sıklığı nedir?
Sadece epileptik nöbetlerin herhangi bir belirgin tetikleyici olmadan tekrar tekrar meydana gelmesi durumuna epilepsi denir. İstatistiklere göre, bu neredeyse 100 kişiden birinde görülmektedir. Bu sayıya ara sıra meydana gelen nöbetler eklendiğinde, yaklaşık 100 kişiden 10'unun hayatlarının bir noktasında en az bir epileptik nöbet geçirdiği tahmin edilmektedir.
İlk epileptik nöbet her yaşta ortaya çıkabilir. Çoğu kişi, epilepsi başlangıcında çocuk yaştadır. Daha nadiren, ilk nöbet 40 ila 59 yaşları arasında ortaya çıkmaktadır. Bu yaştan sonra yeni vakalar daha sık meydana gelmektedir.
Epilepsinin seyri nasıldır?
Birçok insan hayatında sadece bir kez nöbet geçirir veya sadece birkaç ay veya yıl boyunca epilepsiden muzdarip olur. Diğer insanlar ise hastalıktan kalıcı olarak muzdariptir. İlk nöbetten sonra, hastaların yaklaşık yüzde 50'si ikinci bir nöbet geçirir. Bundan sonra, risk artmaya devam eder - yaklaşık 10 hastadan 7'si, ikincisinden sonraki birkaç yıl içinde yeni bir nöbet geçirir.
Ancak bunlar ortalama verilerdir. Başka bir nöbet geçirme riski, büyük ölçüde epilepsinin nedenine bağlıdır: Beyin hastalığı gibi bilinen bir neden olması halinde, yeni bir nöbet geçirme riski, bilinmeyen neden veya genetik yatkınlık durumlarına göre yaklaşık iki kat daha fazladır.
Bazı insanlar ilaç kullanarak yıllarca nöbet geçirmezler ve ilacı bıraktıktan sonra da geçirmezler. Bazı insanlar ise sadece ilaç aldıkları sürece nöbeti önleyebilir. Etkilenen 10 kişiden yaklaşık 3'ünde, çeşitli tedavilere rağmen düzenli olarak epileptik nöbetler meydana gelir.
Epilepsi nasıl teşhis edilir?
Çoğunlukla epilepsi teşhisi şu durumlarda koyulur:
- en az iki nöbet geçirildiğinde
- nöbetler arasında en az 24 saat geçtiğinde
- ara sıra nöbetler geçirildiğine dair bir belirti olmadığında
Epilepsi, ikinci bir nöbet riskinde önemli ölçüde artış görüldüğünde de teşhis edilebilir. Ek olarak, epilepsi sendromları olarak adlandırılan daha nadir spesifik epilepsi formları teşhis edilebilir.
Önemli bilgi: Teşhis için, etkilenen kişinin geçmişi özellikle önemlidir: Nöbet ne zaman ve hangi durumda meydana geldi? Nasıl seyretti? Çoğu zaman, etkilenen kişi nöbeti tam olarak hatırlayamaz. Bu durumda nöbet sırasında orada bulunan bir kişinin de muayene sırasında hastaya eşlik etmesi faydalı olur. Eşlik eden kişi, nöbetin nasıl ve hangi semptomlarla meydana geldiğini anlatabilir.
Fiziksel ve nörolojik muayeneye ek olarak, test için kan alınır.
Çoğu durumda, beyin dalgaları ayrıca bir elektroensefalogram (EEG) ile de ölçülür. Buradaki belirli kalıplar, nöbet riskinin arttığını gösterir. Ancak epilepsiyi saptamak için sadece bir EEG yeterli değildir. Genellikle, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) de yapılır. MRI ile beyinde nöbetleri tetikleyebilecek değişiklikler olup olmadığı belirlenebilir.
Gerekiyorsa, bir şırınga ile lomber omurga bölgesinden beyin omurilik sıvısı alınır ve incelenir (lomber ponksiyon). Bu muayenenin nedeni genellikle beyin iltihabı veya menenjit şüphesidir.
Epilepsi nasıl tedavi edilir?
Tedavi epilepsinin şekline ve hastalığın seyrine bağlıdır. Çoğu durumda, hastalar antiepileptik olarak bilinen ilaçlarla tedavi edilir. Antiepileptiklerde, farklı aktif bileşen gruplarından üretilen farklı ilaçlar mevcuttur. Düşük bir dozun yeterli etki göstermemesi halinde, başlangıç olarak ilacın dozu arttırılır. Bu da başarılı olmazsa, farklı aktif bileşenler birleştirilir veya farklı bir aktif bileşen grubundan bir ilaç test edilir.
Genellikle sadece bir nöbet meydana geldiğinde, hemen bir tedavi uygulamak gerekli değildir. Genellikle tedaviye ancak ikinci nöbetten sonra başlanır. Bir beyin hastalığı durumunda olduğu gibi nöbet tekrarı riskinin artması halinde, ilk nöbetten sonra tedavi uygun olabilir. Kişisel durumunuzu doktorunuzla ayrıntılı olarak görüşmeniz önemlidir.
İlaçlarla tedavi durumunda, tedavi genellikle birkaç yıl boyunca uygulanır.
Genellikle muayene ve tedavinin bir kısmı hastanede gerçekleşir. Epilepsi hastalarının tedavisinde uzmanlaşmış klinikler de bulunmaktadır.
İlaçlara rağmen nöbetlerin devam etmesi halinde, ameliyat seçeneği düşünülür. Bu durumda seçenekler şunlardır:
- Ameliyat: Beynin belirli bir bölümünün fokal nöbetleri tetiklediği tespit edilirse, duruma göre bu bölüm alınabilir. Ancak, bu her zaman mümkün değildir.
- Vagus siniri stimülasyonu: Sinir hücrelerinin aşırı aktivitesini engellemek için uygulanır. Cildin altındaki göğüs bölgesine, elektriksel uyarılar yayan bir kalp pili yerleştirilir. Bu, vagus sinirine bağlı olan boyun bölgesindeki temas noktaları üzerinden yapılır.
Ek olarak, aynı zamanlı bir psikoterapi de faydalı olabilir. Psikoterapi, hastalıkla başa çıkmaya ve yaşam kalitesini iyileştirmeye yardımcı olabilir. Psikoterapinin daha az nöbet geçirilmesini sağlayıp sağlamadığı henüz bilimsel olarak kanıtlanmamıştır.
Yetişkinler için tedavi seçenekleri gibi epilepsi hakkında daha ayrıntılı bilgileri gesundheitsinformation.de sitesinde bulabilirsiniz.
Biri epileptik nöbet geçirirse ne yapmalıyım?
Biri epileptik nöbet geçirdiğinde, yardım edenlerin yapabileceği en önemli şey, etkilenen insanları yaralanmalardan korumak ve sakin kalmaktır. Nöbet beş dakikadan uzun sürerse veya kısa aralıklarla birkaç nöbet olursa, acil servise (112) haber verilmelidir. Şiddetli bir nöbet durumunda, hastaneye yatış gerekli olabilir.
- Deutsche Gesellschaft für Epileptologie (DGE). Infopool Epilepsie. Aufgerufen am 05.05.2020.
- Deutsche Gesellschaft für Neurologie (DGN). Erster epileptischer Anfall und Epilepsien im Erwachsenenalter (S1-Leitlinie). AWMF-Registernummer 030-041. 04.2017. Aufgerufen am 13.05.2020.
- Fisher RS, Acevedo C, Arzimanoglou A, Bogacz A, Cross JH, Elger CE et al. ILAE official report: a practical clinical definition of epilepsy. Epilepsia 2014; 55(4):475-482. Aufgerufen am 15.09.2020.
- Krumholz A, Wiebe S, Gronseth GS, Gloss DS, Sanchez AM, Kabir AA et al. Evidence-based guideline: Management of an unprovoked first seizure in adults: Report of the Guideline Development Subcommittee of the American Academy of Neurology and the American Epilepsy Society. Neurology 2015; 84(16): 1705-1713. Aufgerufen am 15.09.2020.
- Kwan P, Sander JW. The natural history of epilepsy: an epidemiological view. J Neurol Neurosurg Psychiatry 2004; 75(10): 1376-1381. Aufgerufen am 15.09.2020.
- Michaelis R, Tang V, Wagner JL, Modi AC, LaFrance WC, Goldstein LH et al. Psychological treatments for people with epilepsy. Cochrane Database Syst Rev 2017; (10): CD012081. Aufgerufen am 13.05.2020.
- National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Epilepsies: diagnosis and management. NICE Clinical Guidelines, Band 137. 04.2020. Aufgerufen am 13.05.2020.
- Pharmakovigilanz- und Beratungszentrum für Embryonaltoxikologie. Epilepsie. Aufgerufen am 05.05.2020.
- Rugg-Gunn FJ, Sander JW. Management of chronic epilepsy. BMJ 2012; 345: e4576. Aufgerufen am 05.05.2020.
- Schmidt D, Schachter SC. Drug treatment of epilepsy in adults. BMJ 2014; 348: g254. Aufgerufen am 05.05.2020.
- Talati R, Scholle JM, Phung OJ, Baker WL, Baker EL, Ashaye A et al. Effectivness and safety of entiepileptic medications in patients with epilepsy. 12.2011. Comparative Effectiveness Reviews, Band 40. Aufgerufen am 15.09.2020.
Institut für Qualität und Wirtschaftlichkeit im Gesundheitswesen (Sağlık Hizmetlerinde Kalite ve Verimlilik Enstitüsü) (IQWiG) ile birlikte hazırlanmıştır.
Tarih: