Yumurtalık kanseri (over karsinomu)

Yumurtalıklardaki malign tümörler, yumurtalık kanseri olarak nitelenir. Tıbbi terminolojide bu tümörlere over karsinomları denir.

Bir kadının yumurtalıkları, kanser hücrelerine dönüşebilen farklı doku ve hücrelerden oluşur. Bu da şu anlama gelir: Yumurtalık kanserinin farklı türleri vardır: 

• Yumurtalıklarda meydana gelebilen 100 malign tümöründen yaklaşık 90'ı en üstteki örtücü dokudan kaynaklanır. Bunlara epitelyal tümörler denir.  
  Borderline olarak adlandırılan tümörler de bu gruba dahildir. Bu tür tümörler kesin olarak iyi huylu veya kötü huylu olarak sınıflandırılamaz. 
• Nadiren, germ bandı stromal tümörler destek dokudan veya germ hücresi tümörlerinden doğrudan kaynaklanır veya germ hücreli tümörler doğrudan ovositlerden oluşur. 

Yumurtalık kanseri genellikle uzun süre fark edilmez: Tümör, pelvis bölgesinde ve karın boşluğunda büyüyecek geniş alana sahiptir ve genellikle büyüyünceye kadar semptomlara neden olmaz. 

Aşağıdaki belirtiler yumurtalık kanserine işaret edebilir: 

• Şişkinlik hissi 
• Gaz 
• Nedeni belirsiz karın ağrısı veya sindirim sorunları 
• Karın bölgesinin büyümesi veya nedeni belirsiz kilo kaybı 
• Normalden daha sık idrara çıkma 

Hazımsızlık veya sık idrara çıkma gibi semptomlar sadece yumurtalık kanserinde değil, iyi huylu hastalıklarda da sıklıkla ortaya çıkar. Bu şikayetlerin tekrar etmesi veya kalıcı olması durumunda doktora gidilmesi tavsiye edilir. Bu özellikle 50 yaş üstü kadınlar için geçerlidir. Aile veya kadın doktorları şikayetlerin tetikleyici ihtimallerini sınırlandırabilir veya gerekli olduğunda diğer teşhis adımlarına geçebilir. 

Yaşla birlikte yumurtalık kanseri oluşma riski artar. Aşırı kilo da rol oynar. Hormonal faktörler de riski etkiler: Çocuk olmaması veya kısırlık da yumurtalık kanseri riskini artırabilir. Risk aynı şekilde, son adet döneminden sonra kadınlarda menopoz semptomlarının tedavisi amaçlı yapılan hormon tedavisinde de artabilir. 

Son araştırmalara göre, her dört veya beş yumurtalık kanseri vakasında kalıtsal faktörler de rol oynamaktadır. Yakın akrabalarda sıklıkla meme veya yumurtalık kanseri bulunur. BRCA1 ve BRCA2 genlerinde değişiklikler çok yaygındır. BRCA terimi, "breast" ve "cancer" kelimelerinin baş harflerinden türetilmiştir. 

Şu anda yumurtalık kanseri taraması için yasal bir program bulunmamaktadır. Bugüne kadar, tarama muayenelerinin yumurtalık kanserinden ölüm oranını azalttığı ispatlanmamıştır: Bu, hem vajina üzerinden yumurtalıkların ultrason muayenesi (vajinal ultrason) hem de spesifik tümör belirteçlerinin tespiti için geçerlidir.  

Uzmanlar ayrıca kalıtsal riski olan kadınlarda yumurtalık kanseri erken teşhis muayenesi yapılmasını tavsiye etmez.

Over karsinomu şüphesi durumunda doktorların kullanabileceği farklı ve birbirlerini tamamlayıcı teşhis yöntemleri mevcuttur: 

• Hastaya önceki hastalıklarının (anamnez), şikayetlerinin ve olası risk faktörlerinin sorulması 
• Fizik muayene: Burada doktor iç üreme organlarını dışarıdan karın duvarı üzerinden ve içeriden vajina üzerinden tarar.  
• Endoskopi: Bu, iç genital organların görüntülenmesini sağlar. 
• Yumurtalıkların vajina üzerinden ultrason muayenesi (vajinal ultrason) 
• Bilgisayarlı tomografi (CT), manyetik rezonans tomografisi (MRT) veya pozitron emisyon tomografisi (PET) gibi görüntüleme işlemleri: Bunlar, doktorların bir tümörün ne kadar yayıldığını görmelerini sağlar. 

Kesin teşhis için genellikle ameliyat gereklidir: Tümör çıkarılır ve alınan doku detaylı olarak incelenir. Bu sayede, tümörün iyi huylu veya kötü huylu olup olmadığı ve şekli belirlenir. 

Yumurtalık kanseri teşhisi muayenelerinin nasıl yapıldığını ve bu muayenelerle nelerin belirlenebilip nelerin belirlenemediğini mi bilmek istiyorsunuz? Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) yumurtalık kanseri teşhisi ile ilgili bilgi sağlamaktadır. 

Uygun tedaviyi seçerken, tedavi eden doktorlar öncelikle üç faktörü dikkate alır:

• Hastalığın evresi: Yumurtalık kanseri ne kadar ilerlemiştir?
• Tümörün türü: Hangi ince dokulu alt tip mevcut?
• Hastanın genel sağlık durumu: Tedavi planlanırken dikkate alınması gereken başka hastalıklar var mı?

Yumurtalık kanseri olan hastalarda cerrahi işlem ve sonrasında kemoterapi başlıca tedavi yöntemleridir. Yumurtalık kanseri erken teşhis edilirse, etkilenen yumurtalığın kapsülüne kanser genellikle henüz bulaşmamış olur ve kanser hücreleri henüz çok değişiklik göstermemiştir. Bu durumda ameliyat, tedavi olarak yeterli olabilir.

Ameliyat

Ameliyat sırasında tümör mümkün olduğunca tamamen çıkarılmalıdır. İşlemlerin geri kalanı, hastalığın lokal mi yoksa yayılmış mı olduğuna bağlıdır.

"Lokal" ifadesi, bir veya her iki yumurtalığın etkilendiği ve tümörün pelvisteki üreme organları ile sınırlı olduğu anlamına gelir. Ameliyat sırasında doktorlar bunu yakından inceler. Uzmanlar bu nedenle buna staging (evreleme) ameliyatı da der.

Yumurtalık kanseri başlangıçta yerel sınırlı olarak değerlendirilen her 3 hastadan birinde gizli metastazlar bulunur. Bu durumda kanser artık lokal değil, daha ileri düzeydedir ve farklı şekilde tedavi edilmelidir.

Yumurtalık kanseri olan 4 hastanın yaklaşık 3'ünde tümör ileri evrededir. Bu da şu anlama gelir: Tümör, pelvis veya karın boşluğundaki diğer organlara ya da vücuttaki daha uzaktaki organlara yayılmıştır.

Uzmanlar bu durumda tümörün çıplak gözle görülmeyecek şekilde mümkün olduğunca çıkarılmasını tavsiye eder. Cerrah ayrıca etkilenen organları veya organların parçalarını mümkün olduğunca çıkarır. Bu, örneğin bağırsağın kısımlarını içerebilir.

Kemoterapi ve diğer tedaviler

Yumurtalık kanseri olan hastaların çoğuna ameliyattan sonra kemoterapi uygulanır. Kemoterapi sırasında, hücre büyümesini yavaşlatan veya hücre bölünmesini engelleyen ilaçlar da uygulanır: bu ilaçlara sitostatikler denir.

Doktorların yumurtalık kanserini tedavi etmek için kullandığı diğer tedavi biçimleri şunlardır:

• Hedefe yönelik tedaviler: Bu tedavide ilaçlar, kanserin gelişimi veya ilerlemesi için önemli olan tümör hücrelerinin biyolojik süreçlerine hedefe yönelik olarak müdahale eder. Bunlar ilerlemiş tümörlere uygulanır.
• Destekleyici tedavi prosedürleri: Rahatsız edici semptomları hafifletmek ve genel yaşam kalitesini iyileştirmek için uygulanan prosedürlerdir.

Radyasyon tedavisi, yumurtalık kanserinde nadiren kullanılır.

Kemoterapi ve diğer tedavi yöntemleri hakkında ayrıntılı bilgi edinmek mi istiyorsunuz? Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) web sitesinde, bahsedilen tedavilerin etkinliği, yan etkileri ve prosedürleri hakkında en önemli bilgileri bulabilirsiniz.

Kanser tedavisinden sonra tıbbi rehabilitasyon, hastaların güçlerini yeniden kazanmalarına yardımcı olmak için tasarlanmıştır. Ayrıca hastalığın sonuçları ve tedavisi ile mümkün olan en iyi şekilde başa çıkmalarında onları destekler. Bu nedenle, rehabilitasyon programı kişisel hastalık geçmişine ve mevcut kısıtlamalara göre düzenlenir. 

Yumurtalık kanseri tedavisinden sonraki rehabilitasyon şunları içerebilir: 

• Fiziksel güçlendirme egzersizleri 
• Sindirim sorunları ve beslenme ile ilgili yardımlar 
• Kemoterapinin yorgunluk veya sinir ağrısı gibi yan etkileriyle başa çıkma 
• Hastalıkla baş etmeye yardımcı olmak için psikososyal danışma hizmetleri 

Tedavinin ve hastalığın fiziksel ve psikolojik etkileri olabilir. Ek olarak, hastalığın nüksetme riski vardır. Yumurtalık kanserinin tedavi sonrası bakımı, tedavinin uzun vadeli etkilerinin ve nüksün erken bir aşamada belirlenmesine de yarar.

Hastalar tedavinin ardından düzenli olarak muayene edilir. Kontrol amaçlı muayenelerin ne sıklıkla yapılacağı, hastanın bireysel hastalık durumuna bağlıdır. Doktorlar semptomların olup olmadığını sorar ve vücudu inceler. Muayenede jinekolojik endoskopi ve palpasyon muayenesinin yanı sıra rektum ve vajina üzerinden ultrason muayenesi de uygulanır.

Kanserin tedavi edilememesi halinde, düzenli takip muayeneleri, ağır semptomların erken bir aşamada tespit edilmesine yardımcı olur. Şikayetlerin destekleyici tedavisi, hastaların yaşam kalitesini mümkün olduğu kadar uzun süre korumayı amaçlar.

Yumurtalık kanserinin ameliyatla çıkarılması, genel anestezi ile karın bölgesinde büyük bir ameliyat yapılacağı anlamına gelir. Hastalar, bu ameliyattan sonra tamamen iyileşmek için genellikle uzun bir zamana ihtiyaç duyar.  

Yumurtalık kanseri ameliyatından sonra büyük bir yara izi kalır. Karın içinde adezyon adı verilen skarlar da oluşabilir. Bunlar fark edilmese de, karın ağrısına veya sindirim sorunlarına da yol açabilir. Ameliyatın sonradan ortaya çıkan bir sonucu olarak, ağrılara ve diğer bozukluklara yol açabilen karın duvarı fıtığı meydana gelebilir. 

Ameliyattan önce adet gören kadınlar, her iki yumurtalığın da alınması nedeniyle erken ve ani menopoz yaşayabilir: Bu nedenle de menopoz semptomları ortaya çıkabilir. Bu tür şikayetlerden ciddi şekilde muzdarip olan hastalar, doktorları ile bir hormon tedavisini değerlendirebilir. 

Son olarak, fiziksel değişiklikler ve psikolojik stres hastaların cinsel yaşamlarını da etkileyebilir. Bu konuda, hem eşinizle hem de sizi tedavi eden doktorlarla konuşmak yardımcı olabilir. 

Yumurtalık kanseri hastalarının çoğu, iyileşmelerine katkı sağlamak için kendileri de aktif olmayı ister. Bunun için çeşitli seçenekler vardır. Hastalıkla ve tedavinin sonuçlarıyla daha iyi başa çıkmaya neyin yardımcı olabileceği, bireysel duruma bağlıdır: 

• Egzersiz, yorgunluğun ve güçsüzlüğün üstesinden gelmeye yardımcı olabilir. Egzersiz, bireysel performansa uygun hale getirilmelidir. 
• Beslenme tedavisi de dahil olmak üzere dengeli ve sağlıklı beslenme, yetersiz beslenmeyi önleyebilir veya tedavi edebilir.  
• Psikoonkolojik danışmanlık, endişe ve korkular baş edilemeyecek hale geldiğinde yardımcı olabilir. 

İyileşme artık mümkün değilse ve hastalık ilerliyorsa iyi bir tıbbi bakım çok önemlidir. Karın boşluğunda su birikmesi (assit), ağrı veya sindirim sorunları gibi rahatsız edici şikayetler hafifletilebilir. Psikososyal destek de iyi bir yaşam kalitesinin mümkün olduğunca uzun süre korunmasına yardımcı olabilir.  

Bir psikoonkolog, kendi kendine yardım grubu veya kanser danışma merkezi mi arıyorsunuz? Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) web sitesinde, kanserle ilgili tüm önemli iletişim noktalarının adreslerini bulabilirsiniz. 

Yumurtalık kanserinin tedavisinde farklı disiplinlerden hekimler birlikte çalışır. Özellikle yumurtalık kanserli hastaların tedavisinde deneyim sahibi hastaneler bunu sertifika ile teyit ettirebilir. Deutsche Krebsgesellschaft (Alman Kanser Derneği), belirli mesleki gerekliliklere uygunluğu düzenli olarak kontrol eder ve bu tür merkezleri jinekolojik merkezler olarak onaylar.  

Sertifikalı jinekoloji merkezlerinin adreslerini OncoMAP sitesinde bulabilirsiniz.

Günlük yaşamda hastalıkla başa çıkma ve diğer destek olanakları hakkında başka sorularınız mı var? Ayrıntılı bilgilere Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) web sitesinden erişebilirsiniz. 

Yumurtalık kanseri ile ilgili tüm sorularınızda, Kanser Bilgi Hizmetine 0800 - 420 30 40 numaralı ücretsiz telefondan krebsinformationsdienst@dkfz.de e-posta adresinden kişisel olarak da başvurabilirsiniz.