Ciddi aşırı kilo (Adipozite)

Vücudun yağ oranı normalden aşırı yüksek olduğunda, ciddi aşırı kilo (adipozite) söz konusudur. Vücut kitle endeksi (BMI) 30'dan yüksekse adipozite mevcut demektir.

Adipozite diyabet, kireçlenme veya kardiyovasküler hastalıklar gibi farklı kronik hastalıklara yakalanma riskini yükseltir.

Bu nedenle, özellikle belirgin adipozitede kilo vermek mantıklıdır.

Ancak bu, pek çok kişi için kolay değildir. Bu insanların motivasyona, kararlılığa ve iyi bir desteğe ihtiyacı vardır.

Ancak verilen birkaç kilo bile sağlığı olumlu etkileyebilir.

Adipozite başlı başına bir hastalık mıdır?

Adipozitenin başlı başına bir hastalık olup olmadığı konusunda farklı görüşler vardır. Örneğin, Alman Adipozite Derneği ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) bunu bir hastalık olarak görürken, Alman Genel Tıp Derneği (DEGAM) görmez.

DEGAM için adipozite, kişinin sağlık durumunu değerlendirmek için her zaman diğer risk faktörleriyle birlikte değerlendirilmesi gereken bir risk faktörüdür.

Özellikle 1. derece adipozitesi olan insanlar, kendilerini genellikle daha zayıf insanlardan daha az sağlıklı veya daha kötü hissetmezler. Ayrıca fiziksel olarak formda olup sağlıklı bir metabolizmaya sahip olabilirler.

Ciddi aşırı kilo (adipozite) genelde dengesiz enerji alımının sonucudur: Yakılan kaloriden daha fazla kalori alınırsa vücut fazla enerjiyi yağa çevirir.

Farklı faktörlerin kilo alımı üzerinde etkisi olmaktadır, örneğin:

• Beslenme ve yaşam tarzı
• Genetik yatkınlık
• Belirli hastalıklar
• Psikolojik ve sosyal faktörler
• Bazı ilaçlar, örneğin bazı psikotrop ilaçlar ve diyabet ilaçları

Toplumsal gelişmeler de aşırı kilonun yaygınlaşmasına ortam hazırlamaktadır. Örneğin günümüzde çok daha az insan fiziksel iş gerektiren işlerde çalışmaktadır. Bu da gün içinde alınan kalorilerin yakımını zorlaştırmaktadır.

Aynı zamanda, büyük bir gıda arzı gelişmiş ülkelerde oldukça yaygındır. Pek çok kişi ana öğünler arasında tatlı, cips veya kuru yemiş gibi atıştırmalıkları düzenli olarak tüketmektedir.

Şekerli içecek çeşitleri de fazladır. Şekerden daha fazla kalori içeren alkol de kilo alımına neden olabilmektedir.

Adipozitenin nedenleri hakkında daha ayrıntılı bilgileri gesundheitsinformation.de sitesinde bulabilirsiniz.

Robert Koch-Institut'a göre Almanya'daki tüm erkeklerin ve kadınların yaklaşık yüzde 24'ü aşırı kiloludur.

Bunların arasında dağılım şöyledir:

• %17'sinde 1. derece adipozite ve 30–35 BMI
• %5'inde 2. derece adipozite ve 35–40 BMI
• %2'sinde 3. derece adipozite ve 40 üzeri BMI

Çocukların ve ergenlerin yaklaşık yüzde 6'sında adipozite görülür. 

Son yıllarda aşırı kilolu insanların oranı tüm yaş gruplarında artmıştır.

Ciddi aşırı kilo (adipozite) birden bire ortaya çıkmaz, yıllar veya on yıllar boyunca yavaş yavaş gelişir. Adipozite genellikle yetişkinlikte, sıklıkla 30 ile 60 yaşları arasında gelişmektedir.

Pek çok insan günlük yaşantılarında yeterince hareket etmemektedir; iş hayatına atıldıklarında veya aile kurduklarında spor için daha az zamanları kalmaktadır.

Yaş ilerledikçe de belirli hastalıklar gibi başka faktörler de kilo alımına neden olmaktadır. 

Kadınlarda hamilelik veya menopoz kalıcı kilo alımının nedenleri olabilir:

• Doğumdan sonraki birkaç ay içinde çoğu kadın hamilelik öncesi kilosuna dönebilmektedir. Ancak bazı kadınlar ise eskisinden daha kilolu kalmaktadır.
• Kadınların menopozda kilo almalarının nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Hormon dengesindeki ve metabolizmadaki değişimler muhtemel nedenler arasında sayılabilmektedir.

Çocukluk veya ergenlikte kilolu olan kişiler için daha sonra tekrar kilo vermek genellikle özellikle zordur.

Adipozitenin sonuçları nelerdir?

Adipozite çeşitli hastalıklara yol açabilir. Aşağıdakiler bunlar arasında sayılabilir:

• Tip 2 diyabet (erişkin başlangıçlı diyabet)
• Kalp krizi veya inme gibi kardiyovasküler hastalıklar
• Artroz
• Uyku apnesi (geceleri nefes almada duraklamalar)
• Alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması
• Safra taşları
• Belirli kanser türleri

Ciddi aşırı kilolu olmak ayrıca kan basıncını da artırabilir ve olumsuz kolesterol seviyelerine yol açabilir. Bu da damar hastalıkları riskini artırır.

Şunlar geçerlidir: Adipozite ne kadar belirginse ve ne kadar uzun süredir mevcutsa, ikincil hastalık riski de o kadar yüksektir.

Vücut kitle indeksi (VKİ) en az 30 olduğunda, doktorlar bu durumu aşırı kilodan (adipozite) olarak tanımlar.

BMI, boyun kiloya oranından hesaplanır. Ancak BMI vücut yağı dağılımı hakkında bilgi sağlamaz.

Bu nedenle de özellikle kaburgalar ve kalça arasında kalan karın bölgesinin çevresi ölçülmektedir. Bunun nedeni karın bölgesindeki yağlanma vücudun diğer bölgelerindeki yağlanmaya göre sağlık açısından daha yüksek risk taşımaktadır.

Erkeklerde bu ölçü 102 cm ve kadınlarda 88 cm üzerindeyse, bu karın bölgesindeki yağlanmanın fazla olduğu anlamına gelmektedir.

Bununla birlikte, bu ölçüm yöntemi ne bireysel fiziği ne de yaşı dikkate alır.

Diğer tetkikler

Oluşabilecek hastalık riskini daha iyi değerlendirebilmek için, doktorlar kiloyu diğer faktörler ile birlikte değerlendirmelidir. Örneğin bu yüzden de tansiyon, kan şekeri, kolesterol seviyesi veya böbrek değerleri de bilinmelidir.

Adipozite hipotiroid gibi hastalıkların sonucunda oluşabildiği için belirli olası nedenler araştırılmalıdır. Bu nedenle tiroid değerlerini bilmek gerekmektedir.

Bazen aşırı kilonun sadece yanlış beslenme veya yetersiz hareket nedeniyle ortaya çıktığı düşünülse de bu doğru olmayabilir.

Adipoz insanlar sağlıklı olmak için özellikle belirli bir BMI'ye ulaşmak zorunda değildir.

Birkaç kilo kaybının bile sağlık üzerinde çokça pozitif etkisi bulunmaktadır.

Başlangıç kilosuna bağlı olarak sağlık uzmanları 6 ile 12 ay içinde yüzde 5 ila 10 oranında kilo vermeyi önermektedir.

Kilo vermeye yardımcı olacak önlemler

Kilo vermek isteyen kişi kendi ihtiyaçlarını karşılayan gerçekçi bir plan yapmaya özen göstermelidir. Kimisi fitness ve fiziksel performansı ön planda tutarken kimisi de diğer sağlık nedenlerini veya kendi vücutlarını daha iyi hissedebilmeyi dilemektedir.

Kilo vermek için genellikle daha fazla hareket ve beslenmede değişiklik birlikte önerilmektedir.

Bazıları test edilmiş ve sağlık camiası tarafından onaylanmış farklı kilo verme programları da yardımcı olabilmektedir.

Ancak bunlar terapi değil de "yaşam tarzı önlemleri" olduğu için kişi bunları kendisi karşılamak zorundadır.

Bu tür programlar genellikle davranışsal terapi öğelerini de içerir. Örneğin şunları aktarırlar:

• Diyetteki bir değişiklik, günlük yaşamda sürdürülebilecek kadar esnek bir şekilde tasarlanabilir
• Günlük yaşama daha fazla fiziksel aktivite dahil edilebilir
• Örneğin işte değiştiremeyeceğiniz durumlarla nasıl baş edebilirsiniz

Beslenme ve hareket programı başarılı olmadıysa ilaç ile de desteklenebilir.

Tekrar kilo almayı engellemek

Uzun vadede tekrar kilo almamak çoğu zaman kilo vermekten daha zordur. Bunun sorumlusu, vücudu dengede tutan metabolizma, hormon dengesi ve merkezi sinir sistemindeki süreçlerdir.

Kilo vermek kas kütlesinin ve ihtiyaç duyulan enerjinin de azalmasına neden olmaktadır. Bu da şu anlama gelir: Bir insan ne kadar çok kilo verirse, bu yeni kiloyu korumak veya daha fazla kilo vermek o kadar zorlaşmaktadır.

Buna ek olarak pek çok insana uzun yıllar boyunca kazandıkları alışkanlıklarını ve davranışlarını kalıcı olarak değiştirmek zor gelmektedir.

Uzun süre dengeli beslenen ve yeterli hareket eden bir kişi genellikle tekrar kilo almaktan kaçınır veya çok az kilo alır.

Buradaki en önemli prensip ise şudur: Bir insan sürekli olarak vücudunun harcadığı kaloriden daha fazla kalori almamalıdır.

Ciddi derecede adipoz insanlarda mide ameliyatı düşünülebilir. Bu süreç kişinin hayatını uçtan uca değiştirebileceği için avantaj ve dezavantajlarını iyice tartmak önemlidir.

Adipozite ameliyatları hakkında ayrıntılı bilgiyi gesundheitsinformation.de sitesinde bulabilirsiniz.

Ciddi aşırı kilolu (adipozite) insanlar genellikle diğer insanlara göre daha az hareket edebilir ve fiziksel olarak daha az dirençlidirler. Ciddi aşırı kilo ayrıca örneğin televizyonda, diğer medyada veya reklamlarda görülebilecek yaygın güzellik algısına uymamaktadır.

Bu da kişinin öz güvenini negatif olarak etkileyebilmekte ve halka açık yerlerden, spor salonundan veya yüzme havuzundan kaçınmasına neden olabilmektedir.

Bu nedenle, bazı kişilerin spor yapmak için fazla kilolu diğer insanlarla tanışması veya bir kendi kendine yardım grubunda fikir alışverişinde bulunması yararlıdır.

Adipozite depresyon, yeme bozuklukları veya diğer psikolojik hastalıklar ile bağlantılı olabilir. Bu durumlarda sorunlar tek başlarına değil bir bütün olarak değerlendirilmelidir.

Ciddi aşırı kilolu kişilerin deneyimlerini gesundheitsinformation.de sitesinde okuyabilirsiniz.

Nationale Kontakt- und Informationsstelle zur Anregung und Unterstützung von Selbsthilfegruppen (NAKOS) (Kendi Kendine Yardım Gruplarının Teşvik Edilmesine ve Desteklenmesine Yönelik Ulusal İletişim ve Bilgi Merkezi) kendi kendine yardım konusunda bilgiler ve uygun kendi kendine yardım fırsatları sunmaktadır.