Zehirlenmede ilk yardım

Zehirlenme durumunda zehirli maddeler vücuda girer ve vücuda zarar verir. Zehirli maddeler ağız, burun, cilt veya gözler üzerinden vücuda girebilir. Zehirlenmeye neden olabilecek çeşitli maddeler vardır. Zehirlenmenin şiddeti, zehirli maddenin tipine, alınan miktara ve maruz kalma süresine bağlıdır. Etkilenen kişinin yaşı, vücut ağırlığı ve genel sağlığı da rol oynar: küçük miktarlarda belirli zehirli maddeler yetişkinler için zararsız olabilir. Ancak çocuklar için ölüm tehlikesi oluşturur.

Zehirlenme belirtileri çok farklıdır. Belirtiler hemen ortaya çıkabildiği gibi saatler, günler ve hatta yıllar sonra fark edilebilir hale gelebilirler.

Yaygın akut zehirlenme belirtileri şunlardır:

• Karın ağrısı ve kusma
• Mide bulantısı ve kusma
• Baş ağrısı ve baş dönmesi
• Bilinç değişiklikleri
• Bilinç kaybı
• Çok hızlı veya çok yavaş nabız
• Cildin solgun görünmesi
• Nefes darlığı
• Cilt kızarıklığı veya döküntü
• Görme bozuklukları
• Felç veya kramp nöbetleri
• Kalp-dolaşım durması

Zehirlenme şüphesi varsa, derhal harekete geçilmelidir. Bilinç kaybı, kalp veya solunum durması gibi yaşamı tehdit eden semptomlar yaşarsanız, hemen 112 acil yardımı arayın. Ölüm tehlikesi oluşturan semptomlar olmadan zehirlenmeden şüpheleniyorsanız, bir zehir bilgi merkezini (zehir acil durum numarasını) arayabilirsiniz.

Almanca konuşulan ülkeler için zehir acil durum telefon numaralarının tam listesini Federal Tüketicinin Korunması ve Gıda Güvenliği Dairesi'nin web sitesinde bulabilirsiniz.

Zehirlenmelerin çoğu evde ve bahçede olur. Okul öncesi çocuklarda en sık görülen kaza türleri arasındadır. Küçük çocuklar, nesneleri ağızlarıyla da keşfettikleri için özellikle risk altındadır: ilginç görünen ve güzel kokan bitki yapraklarını veya sıvıları tadabilirler.

Yaşlı insanlarda zehirlenme, örneğin ilaçların karıştırılması veya aşırı dozda alınması, aşırı alkol tüketimi ve ayrıca zehirli mantarlar veya gazlar yoluyla meydana gelir.

Zehirlenmeye şunlar neden olabilir:

• Temizlik ürünleri
• Kişisel bakım ve kozmetik ürünleri
• Uçucu yağlar ve lamba yağları
• İlaçlar
• Boyalar, vernikler, solventler
• Bitki koruma ilaçları ve pestisitler
• Zehirli bitkiler, meyveler, mantarlar
• Bozulmuş yiyecekler
• Alkol ve yasadışı uyuşturucular
• Gazlar

Zehirlenme şüphesi varsa, hızlı hareket etmek ve ilgili kişiyi sakinleştirmek önemlidir. En önemlisi, hayati bedensel işlevleri sürdürmek ve zehirlenmenin etkilerini azaltmaktır.

Köpüren ürünler yutulması durumunda ne yapılmalıdır?

• Varsa: Dimetikon veya simetikon adlı etkin madde ile bir çay kaşığı köpük kesici solüsyon verin
• Alternatif olarak yağ yardımcı olabilir: Bir parça ekmeğe bol tereyağı sürerek yiyin
• Aktif kömürü yalnızca zehir kontrol merkezi veya acil yardım tarafından belirtildiği şekilde kullanın

Asitler veya alkaliler yutulduğunda ne yardımcı olur?

• Bir veya iki bardak su veya çay içmek
• Asla kusturmaya çalışmayın
• Ayrıca acil yardıma veya bir zehir kontrol merkezine başvurun

Kimyasal yanıklara neden olabilecek nesneler yutulduğunda ne yapılmalıdır?

Özellikle küçük çocuklar genellikle düğme pilleri yutar. Bu piller az miktarda cıva oksit veya gümüş oksit, çinko ve elektrolit çözeltisi içerir. Bu, pilden sızdığında aşındırıcı bir etkiye neden olabilir. Çoğu durumda piller bozulmadan kalır ve hasar görmeden atılır. Bu durumda içlerindeki maddeler zehirlenmeye neden olamaz. Çocuğunuz bir düğme pil mi yuttu:

• Bir zehir kontrol merkezinden, acil yardımdan, çocuk doktorundan veya çocuk hastanesinden tavsiye alın.
• Pilin konumunu ve durumunu değerlendirmek için bir röntgen çekilmesi önemlidir. Pil yemek borusunun girişindeyse, bu hayati tehlike oluşturan komplikasyonlara yol açabilir.
• Bulantı, kusma veya ağrı oluşursa mutlaka doktor muayenesi yapılmalıdır.

Zehirli bitkiler veya mantarlar yendiyse ne yapılmalıdır?

• Ağızdaki kalıntıları çıkarın.
• Bu esnada koruyucu eldiven giyin.
• Çocuğa veya etkilenen kişiye yarım bardak su veya çay içirin.
• Yutulan bitki veya mantar kalıntılarını ve gerekirse kusmuğu, türlerin belirlenebilmesi için saklayın.
• Bir zehir kontrol merkezine başvurun.

Yanlışlıkla ilaç alındıysa veya ilaçlar karıştırıldıysa ne yapılmalıdır?

• Kalan ilaçları ağızdan çıkarın.
• Çay, su veya meyve suyu içirin.
• İlacı veya prospektüsünü hazır bulundurun.
• Hayati tehlike oluşturan semptomlar varsa bir zehir kontrol merkezi veya acil yardım ile iletişime geçin.

Bir çocuk alkol veya metanol içtiyse ne yapılmalıdır?

Çocuklar genellikle yüksek oranlı alkollü içeceklerin veya alkol içeren kozmetik ürünlerin yakıcı tadını sevmezler, bu nedenle nadiren birden fazla yudum alırlar. Ancak küçük çocuklar için yüksek oranda metanol yaşamı tehdit edebilir ve körlüğe yol açabilir. Bu nedenle, hızlı hareket etmek önemlidir:

• Çocuğu uykuluysa bile dik
  tutmaya çalışın.
• Bir zehir kontrol merkezine başvurun.

Göze tahriş edici bir madde girdiyse ne yapılmalıdır?

• Gözü derhal 10 ila 15 dakika akan ılık suyla yıkayın.
• Yakınlarda musluk yoksa: Şişe suyu kullanın veya göze ıslak bir bez sıkın.
• Gerekirse göz kapağını açık tutmaya yardımcı olacak ikinci bir kişi bulun.
• Zarar görmemiş gözü koruyun.
• Kimyasal yanıkları önlemek için mümkünse koruyucu eldiven giyin.
• 112 acil yardımı arayın.
• Durulamadan sonra yaralı gözü steril bir bandajla kapatın.

Cilt yanması veya yaralanması durumunda ne yapılmalıdır?

• Zehirli maddeyle ve yaralı cilt ile temas eden giysileri çıkarın.
• Mümkünse koruyucu eldiven giyin.
• Cildi ılık suyla iyice durulayın ve yıkayın.
• Ardından yaraları mümkün olduğunca mikropsuz bir şekilde sarın.
• Yanıklarda ve kimyasal yanıklarda hipotermi riski vardır: Vücudun yaralanmamış kısımlarını sıcak tutun.
• Acil yardımı arayın.

Zehirli gazların solunması durumunda ne yardımcı olur?

• Etkilenen kişiyi temiz havaya çıkarın, pencereleri ve kapıları açın.
• Kendiniz de zehirlenmemek için kendinizi koruyun.
• Potansiyel patlama tehlikelerini göz önünde bulundurun.
• Solunumun durması durumunda, hemen kalp masajı ve suni solunuma başlayın ve acil yardımı arayın.

Zehirlenmeden şüpheleniyorsanız, acil yardıma veya bir zehir kontrol merkezine başvurduğunuzdan emin olun. Birçok geleneksel ev ilacının işe yaramadığı artık bilinmektedir ve bunlar durumu daha da kötüleştirebilir.

Zehirlenme veya zehirlenme şüphesi durumunda aşağıdakilerin yapılmaması daha iyidir:

• Süt içmek: Zehirli maddelerin kana daha hızlı karışmasına neden olur.
• Gazlı içecekler içmek: İstenmeyen kimyasal reaksiyonları tetikleyebilir.
• Tuzlu su içmek: Özellikle küçük çocuklarda tuz zehirlenmesine yol açabilir.
• Kusturmak: Ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
• Kimyasal yanıklara veya haşlanmalara un veya yağ sürmek: Yaranın kontaminasyonu ve iltihaplanması riski oluşturur.

Zehirlenmiş insanlara bakarken, yardımcıların zehirli maddelerle temastan kaçınmaları önemlidir. Koruyucu eldiven giymek faydalıdır. Suni solunum gerekliyse – varsa – bir solunum maskesi kullanabilirsiniz.

İlacın alındığına dair herhangi bir şüphe yoksa ve açık zehirlenme belirtileri veya hayati tehlike oluşturan semptomlar varsa, ilk yapılması gereken 112 acil yardımı aramaktır. Şüpheniz net değilse, danışmak için bir zehir kontrol merkezine başvurabilirsiniz.

Almanya'da yedi bölgesel zehir kontrol merkezi bulunmaktadır:

Berlin: Tel.: 030 / 19 240 
Bonn: Tel.: 0228 / 19 240 
Erfurt: Tel.: 0361 / 730 730 
Freiburg: Tel.: 0761 / 19 240 
Göttingen: Tel.: 0551 / 19 240 
Mainz: Tel.: 06131 / 19 240 
Münih: Tel.: 089 / 19 240

Zehir kontrol merkezini aradığınızda hangi soruları cevaplamanız gerekir?

• KİM etkilendi: Kişi kaç yaşında, boyu ve kilosu nedir?
• NE alındı: Mümkünse, bitki veya ürünü adlandırın veya tanımlayın. Varsa, kalıntıları emniyete alın ve ambalajı veya ambalaj kitapçığını hazır bulundurun.
• NE KADAR ve NE ZAMAN?
• NASIL alındı: Yutuldu mu, solundu mu, ciltte mi yoksa gözde mi?
• HANGİ reaksiyonlar var: Öksürük, kusma, kas seğirmesi, bilinç değişikliği, ağrı?
• NE yapıldı: İlk yardım yapıldı mı?
• KİM arıyor: Sorular için geri aranacak kişinin isim ve telefon numarasını verin.

Bundesinstitut für Risikobewertung'un (Federal Risk Değerlendirme Enstitüsü) (BfR) Gift-Notfall-App (zehir acil durum uygulaması), çocukların karıştığı zehirlenme kazalarında ilk yardım konusunda faydalı bilgiler sunmaktadır. Sorumlu zehir bilgi merkezi doğrudan uygulamadan aranabilir. Uygulama, yaygın akıllı telefon işletim sistemlerinde ücretsiz olarak kullanılabilir. Kurulumdan sonra uygulama internet erişimi olmadan da kullanılabilir.

Uygulama, ilk yardım talimatlarına ek olarak şunları içerir:

• Zehirlenme riskleri hakkında bilgi
• Zehirlenme belirtilerinin açıklamaları
• Tehlikeli ürün ve ilaçları saklamak için ipuçları