Yetişkinlerde akut miyeloid lösemi
ICD kodları: C92 ICD kodu nedir?
Akut miyeloid lösemi, yetişkinlerde akut kan kanserinin en yaygın şeklidir. Tedavi olasılığı son birkaç on yılda önemli ölçüde iyileşmiştir. Teşhis konulduktan sonra tedaviye hızlı bir şekilde başlanmalıdır.
Bir bakışta
- Akut miyeloid lösemide, kemik iliğindeki kan hücrelerinin olgunlaşmamış ön kademeleri farklılaşır.
- Akut miyeloid lösemi semptomları genellikle birkaç hafta içinde gelişir.
- Akut miyeloid lösemi teşhisi konulduysa tedaviye hızlı bir şekilde başlanmalıdır.
- Tedavi genellikle yoğun kemoterapi, bazen de kan kök hücre nakli ile yapılır.
- Bazı hastalarda kemoterapinin yanında hedefe yönelik ilaçlar kullanılabilir.
- Tedavinin yoğunluğu Akut miyeloid löseminin tipine, nüks riskine ve hastanın sağlık durumuna ve yaşına bağlıdır.
Not: Bu yazıdaki bilgiler bir doktor muayenesinin yerini tutamaz ve kişinin kendi kendine teşhis yapabilmesi veya tedavi etmesi için kullanılmamalıdır.
Akut miyeloid lösemi nedir?
Birçok kişi lösemi hastalığını kan kanseri olarak da bilir. Akut miyeloid lösemi, löseminin bir alt tipidir.
Akut miyeloid lösemide kemik iliğindeki kan hücrelerinin olgunlaşmamış ön kademeleri farklılaşır. Ortaya çıkan lösemi hücreleri daha sonra artık işlevsel kan hücrelerine dönüşemez. Kontrolsüz çoğalırlar ve kemik iliğinde normal kan oluşumunu engellerler.
Akut miyeloid löseminin birkaç alt grubu vardır. Çok farklı seyrederler ve tedaviye farklı yanıt verirler. Bazıları da farklı şekilde tedavi edilir. Buna bir örnek, akut promiyelosit lösemi olarak bilinen durumdur.
Önemli bilgi: Akut miyeloid lösemili çocuklar ve ergenlere yetişkinlerden farklı doz ve ilaçlar verilebilir.
Kanser nedir?
Aşağıdaki videodan, doktorların hangi durumlarda kanser hastalığından bahsettiğini ve kanserin nasıl ortaya çıktığını öğrenebilirsiniz.
Bu ve başka videolar YouTube kanalında da mevcuttur
Şimdi izleyinBu sitede yayınlanan veri koruma bildirimleri geçerlidir.
Akut miyeloid löseminin semptomları nelerdir?
Akut miyeloid löseminin en yaygın semptomları, lösemik hücrelerin kemik iliği ve kanda yayılması nedeniyle ortaya çıkar. Normal kan oluşumunu engellemeleri nedeniyle, normal kırmızı kan hücrelerinde, trombositlerde ve fonksiyonel beyaz kan hücrelerinde eksiklik meydana gelir. Bu durum, aşağıdaki tipik semptomlara yol açar:
- Zayıflık ve yorgunluk, genellikle şiddetli kırmızı kan hücrelerinin eksikliğinin bir ifadesidir.
- Deride, burunda ve diş etlerinde kanama, trombosit eksikliği nedeniyle zayıf kan pıhtılaşmasının belirtileridir.
- Ateş ve enfeksiyonlara eğilimin artması, fonksiyonel bağışıklık hücrelerinin eksikliğinden kaynaklanır.
Lösemik hücreler başka organlara da yayılabilir. Bu, örneğin aşağıdaki şikayetlere yol açabilir:
- Karaciğer ve/veya dalak şişerek karın ağrısına ve iştahsızlığa neden olabilir.
- Boyun, koltuk altı veya kasıktaki lenf düğümleri şişer.
- Lösemi hücreleri merkezi sinir sistemini etkilediğinde baş ağrıları, görme bozuklukları ve kusma meydana gelebilir.
- Cilt değişiklikleri veya diş eti büyümeleri de mümkündür.
Akut miyeloid lösemideki şikayetlerin büyüklüğü kişiye göre değişebilir. Ancak bu semptomlar, lösemi olduğu anlamına gelmez. Bu semptomların çoğu, nispeten zararsız hastalıklarda da ortaya çıkar.
Önemli bilgi: Semptomlar devam ederse, doktora gitmeniz önerilir. Aile hekimleri rahatsızlıkların nedenini kesin olarak belirleyebilir ve gerektiğinde daha ileri teşhis adımları için uzman hekimlere yönlendirebilir. Akut Lösemi olması halinde, tedaviye hızlı bir şekilde başlanmalıdır.
Akut miyeloid lösemi: nedenleri ve risk faktörleri nelerdir?
Akut miyeloid lösemide, kemik iliğindeki tek bir olgunlaşmamış hematopoietik hücre değişime uğrar: etkilenen hücre, hücrenin genetik materyalindeki değişiklikler tarafından tetiklenen kontrolsüz bir şekilde bölünür.
Bu genetik değişiklikler genellikle kalıtsal değildir, ancak yaşamın bir noktasında meydana gelir. Çok nadiren de olsa hastalığın aile bireylerinde sıklaşarak görüldüğü de bilinmektedir.
Akut miyeloid löseminin risk faktörleri
Kan oluşturan hücrelerin genetik materyalini değiştiren ve dolayısıyla akut miyeloid lösemiyi tetikleyen risk faktörleri örneğin:
- yüksek doz iyonlaştırıcı radyasyon, örneğin X-ışınları,
- benzen gibi bazı kimyasal maddelerle temas,
- kanseri tedavi etmek için kullanılan bazı ilaçlar (sitostatikler) veya
- sigara.
Önceden var olan bazı koşullar da akut miyeloid lösemi riskini artırabilir. Bu, örneğin miyelodisplastik sendrom gibi diğer kan veya kemik iliği hastalıkları olan hastalar için geçerlidir. Down sendromu (trizomi 21) gibi bazı nadir genetik hastalıkları olan kişiler de yüksek akut miyeloid lösemi riski altındadır.
Akut miyeloid lösemi nasıl seyreder?
Akut miyeloid lösemili hastalarda genellikle birkaç hafta içinde semptomlar gelişir. Bu ciddi hastalık tedavi edilmezse kısa sürede ölüme yol açar. Akut miyeloid löseminin mevcut olduğu belirlenir belirlenmez, doktorlar bu nedenle derhal tedaviye başlamalıdır.
Günümüzün tedavi seçenekleri ile akut miyeloid lösemi, 3 hastadan 2'sinde başlangıç tedavisine yanıt vermektedir. 100 hastadan 30 ila 40'ı kalıcı olarak iyileşebilmektedir. İyileşme şansı büyük ölçüde hastanın yaşına ve akut miyeloid lösemi alt grubuna bağlıdır.
Akut miyeloid lösemi nasıl teşhis edilir?
Bir hastanın semptomlarının akut lösemi olduğundan şüpheleniliyorsa, onları tedavi eden doktor önce kanını inceleyecektir. Diferansiyel kan sayımı bunun için önemlidir: muayene eden kişi mikroskop altında kanda kaç farklı beyaz kan hücresi ve olgunlaşmamış öncül bulunduğunu sayar.
Akut lösemi şüphesinin artması halinde, uzmanlar tanıyı doğrulamalıdır. Bu amaçla aile hekimi genellikle hastaları kan hastalıklarının teşhis ve tedavisinde deneyimli uzman bir hastaneye sevk eder. Burada doktorlar daha fazla kan testi ve kemik iliği ponksiyonu yaparlar.
Kemik iliği ponksiyonu lokal anestezi ile yapılır. Doktor, içi boş ince bir iğne ile kemik iliğini deler ve bir şırınga ile kemik iliğini emer. Hastalar genellikle delinme bölgesinde bir baskı hissi ve kemik iliği kemikten dışarı çekildiğinde kısa süreli, çeken bir ağrı hissederler.
Akut miyeloid lösemi teşhisini doğrulamak için uzmanlar çeşitli yöntemler kullanarak kemik iliğini inceler. Lösemi hücrelerini görünümlerine, yüzey özelliklerine ve genetik özelliklerine göre değerlendirirler.
Hastalığın ve tedavinin olası risklerini daha iyi değerlendirmede, daha ileri laboratuvar analizleri ve görüntüleme tetkikleri yardımcı olur, örneğin:
- Pıhtılaşma bozukluklarının ve enfeksiyonların araştırılması
- Kalp ve akciğer fonksiyonunun değerlendirilmesi
- İç organların durumunu kontrol etmek için karın ultrason taraması
- Merkezi sinir sistemine saldırıya işaret eden şikayetler halinde sinir suyunun incelenmesi
Akut miyeloid lösemi nasıl tedavi edilir?
Akut miyeloid lösemi hastalarının çoğu için tedavinin amacı iyileşmedir: tedavi, lösemi hücrelerini kalıcı olarak ortadan kaldırmayı ve normal, sağlıklı kan oluşumunu yeniden sağlamayı amaçlar.
Tedavinin başında yoğun kemoterapi uygulanır. Kemoterapi, doktorların birkaç ilacı birbiriyle kombine ettiği farklı tedavi aşamalarına ayrılır.
Akut miyeloid lösemi hücrelerinin belirli özelliklerine sahip bazı hastalara, kemoterapiye ek olarak hedefe yönelik ilaçlar verilir. Bu aktif maddeler, lösemi hücrelerinin belirli özelliklerine saldırır.
İndüksiyon tedavisi
Tedavinin bu ilk aşaması, lösemi hücrelerini güçlü bir şekilde bastırmayı ve normal kan oluşumunu geri kazanmayı amaçlar. Bu başarılı olursa, bu durum tam veya eksiksiz remisyon olarak adlandırılır.
Lösemik hücreler genellikle vücutta hala mevcut olduğundan, remisyon iyileşme anlamına gelmez. Bu hücreler, tedaviye devam edilmemesi halinde tekrar nüksedebilir. Bu nedenle tüm hastalara, indüksiyon tedavisinden sonra daha fazla lösemi tedavisi uygulanır.
Konsolidasyon Tedavisi
İndüksiyon tedavisinden sonra, bazı hastalara standart kemoterapi uygulanır. Bazı hastalara ise yabancı kök hücrelerle kan kök hücre nakli yapılır. Daha yaşlı hastalar veya komorbiditeli hastalar için özel tedavi şemaları faydalı olabilir.
Genel olarak:
Akut miyeloid lösemide bütün hastalar için eşit derecede uygun bir tedavi yoktur. Tedavi tipi, tedavi rejimi, dozaj ve tedavi süreci hastadan hastaya değişebilir. Buradaki en önemli faktör, hangi akut miyeloid lösemi alt grubunda olduğunuz ve doktorların kişisel nüks riskinizi ne kadar yüksek değerlendirdiğidir.
Akut promiyelositik lösemi olarak adlandırılan akut miyeloid löseminin nadir bir alt formunun özel bir rolü vardır. Doktorlar bu akut lösemiyi tamamen farklı ilaçlarla tedavi ederler. Bazen kemoterapiye bile gerek kalmaz.
Önemli bilgi: Yoğun kemoterapinin yan etkileri, yeterli destekleyici tedavi olmaması halinde şiddetli olabilir. Tedavinin yan etkilerini önlemeye veya hafifletmeye yönelik önlemler bu nedenle lösemi tedavisinin önemli bir parçasıdır.
Akut miyeloid lösemi tedavisi ve yan etkileri hakkında detaylı bilgileri Alman Kanser Araştırma Merkezi Kanser Bilgi Servisi internet sitesinde bulabilirsiniz.
Akut miyeloid lösemi: Tedavinin hedefleri ve önlemleri nelerdir?
Yoğun terapinin tamamından sonra lösemi hücrelerinin saptanamaması halinde dahi hastalar genellikle henüz alışkın oldukları günlük yaşamlarına tam olarak geri dönemezler. Tedavi hem beden hem de ruh için çok yorucu geçmiş olabilir.
Kanser tedavisinden sonra tıbbi rehabilitasyon, hastaların güçlerini yeniden kazanmalarına yardımcı olmayı amaçlar. Ve hastalığın sonuçları ve tedavisi ile mümkün olan en iyi şekilde başa çıkmalarında onları destekler. Bu nedenle, tedavi programı kişisel tıbbi geçmişe ve mevcut kısıtlamalara göre düzenlenir.
Lösemi tedavisinden sonra tıbbi tedavinin olası içerikleri şunlardır:
- Psikososyal danışmanlık ve destek
- Beslenme tavsiyeleri
- Fizyoterapi ve spor
Akut miyeloid lösemi tedavisi sonrası bakım nasıl yapılır?
Akut miyeloid lösemi hastalarının tedavisi genellikle çok yoğundur. Hastalığın ve tedavisinin fiziksel ve psikolojik sonuçları olabilir. Bazı durumlar ancak tedavi tamamlandıktan sonra ortaya çıkar. Ek olarak, hastalığın nüksetme riski vardır.
Akut lösemi için tedavi sonrası bakım, erken bir aşamada tedavinin uzun vadeli etkilerinin nüksetme durumunun belirlenmesine de yarar.
Takip muayeneleri, doktorla düzenli görüşmelere, fizik muayenelere ve kan ve kemik iliği kontrollerine odaklanır. Başlangıçta, kontroller sıkı bir zaman aralığında gerçekleşir. Teşhis ile tedavinin bitimi arasındaki süre arttıkça muayeneler arasındaki süreler uzar.
Hastanın tedavi sonrası bakımı için ne sıklıkta ve kaç yıl boyunca kontrole gitmesi gerektiği ve tam olarak hangi muayenelerin gerekli olduğu tedavi eden doktorla konuşulmalıdır.
Kanser hastalarına uygulanan tedavi sonrası bakımla ilgili genel bilgiler, Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Servisi'nin web sitesinde bulunabilir.
Akut miyeloid lösemi ile ve sonrasında yaşam nasıl olur?
Lösemi hastalığında hayat, hastaların çok az bir kısmı için olağan şekilde devam eder: Akut miyeloid löseminin hızlı seyri ve ayakta veya hastanede uzun süreli tedavi, hastalar ve yakınları için bir yük oluşturur.
Ağrı, yorgunluk ve fiziksel kısıtlamalar gibi şikayetler ve yoğun tedavinin stresi, hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde azaltabilir.
Hastalar genellikle hastanedeyken eğitimli uzmanlardan psikososyal ve psiko-onkolojik destek alabilirler. Hasta ve yakınlarının başvurabilecekleri diğer yerler psikososyal kanser danışma merkezleri veya psiko-onkologlardır. Yardım kuruluşları, hastalara birçok sorunla başa çıkmada önemli destek sağlar ve benzer durumdaki insanlar hakkında bilgiler aktarır.
Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Servisi'nin web sitesinde kanser danışma merkezlerinin, ayakta tedavi uygulayan psikoterapötik psiko-onkologların adreslerini bulabilirsiniz. Ayrıca sosyal hukuk konuları için en önemli iletişim noktalarının bir listesi bulunmaktadır.
Akut miyeloid lösemi hakkında kimlerle iletişime geçilebilir?
Akut miyeloid lösemi hastalarının çoğu, uzmanlar tarafından geliştirilen ve sürekli iyileştirilen tedavi planlarına göre tedavi edilir.
Lösemi Yetkinlik Ağı'nın çalışma grupları, akut miyeloid löseminin tanı ve tedavisi konularında iletişim yerinizdir.
Akut miyeloid lösemi hastası çocuklar ve ergenler için yetişkinlerden farklı terapi protokolleri mevcuttur. Başlangıç yaşının erken olması nedeniyle rehabilitasyon ve tedavi sonrası bakımın odak noktası farklıdır.
Çocuklarda ve ergenlerde lösemi ile ilgili güvenilir bilgiler, Pediatrik Onkoloji ve Hematoloji Yetkinlik Ağı kinderkrebs.info'nun bilgi portalında bulunabilir.
AML tedavisinde çeşitli disiplinlerde doktorlar birlikte çalışmalıdır: Lösemili hastaları tedavi etme konusunda çok deneyimli hastaneler, “hematolojik neoplazi” odaklı bir onkoloji merkezi olarak sertifika ile deneyimlerini belgeleyebilirler. Alman Kanser Derneği (DKG), Alman Hematoloji ve Onkoloji Derneği (DGHO) ile birlikte hastaneyi belirli gereksinimleri karşılama açısından düzenli olarak denetler.
Bu konuya odaklanan merkezlerin adreslerini OncoMAP internet sitesinde bulabilirsiniz. Bunun için arama ekranında “Merkez” altında “Hematolojik neoplazi” seçimini yapmanız gerekir.
- Heuser M, Ofran Y, Boissel N, Brunet Mauri S, Craddock C, Janssen J, Wierzbowska A and Buske C. Acute myeloid leukaemia in adult patients: ESMO Clinical Practice Guidelines for diagnosis, treatment and follow-up. Ann Oncol (2020); 31(0): 0-0. doi: 10.1016/j.annonc.2020.02.018. Aufgerufen am: 24.06.2020.
- Döhner H, Estey E, Grimwade D, Amadori S, Appelbaum FR, Büchner T, Dombret H, Ebert BL, Fenaux P, Larson RA et al. Diagnosis and management of AML in adults: 2017 ELN recommendations from an international expert panel. Blood. 2017 Jan 26. 129(4): 424-447. doi: 10.1182/blood-2016-08-733196. Aufgerufen am: 24.06.2020.
- Estey EH. Acute myeloid leukemia: 2019 update on risk-stratification and management. Am J Hematol. 2018; 93(10): 1267-1291. doi: 10.1002/ajh.25214. Aufgerufen am: 24.06.2020.
- Röllig C, Beelen DW, Braess J, Greil R, Niederwieser D, Passweg J, Reinhardt D, Schlenk RF. Akute Myeloische Leukämie (AML). Leitlinie der Deutschen Gesellschaft für Hämatologie und Onkologie (DGHO). 01.2021.
- Zentrum für Krebsregisterdaten (ZfKD) des Robert Koch-Instituts (RKI). Leukämien. Aufgerufen am 17.06.2020.
Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) ile birlikte hazırlanmıştır.
Tarih: