Ev hijyeni: Evde ne kadar temizlik gereklidir?

Temizleme, süpürme, yıkama: Kendi evinizde temizlik, bulaşıcı hastalıklar gibi olası sağlık sorunlarını önler.

Çünkü kir sadece kir değildir: Lekeler ve ev tozu genellikle yemek artıkları, bitki parçacıkları, insan dışkısı, saç veya kepek gibi organik maddelerden oluşur. Bu, akarlar, bakteriler, maya ve küfün çoğalması için iyi bir temel sağlar. Kapı kolları ve klozet kapakları gibi sık kullanılan nesnelerin üzerinde hızla çıplak gözle görülemeyen ince bir mikroorganizma tabakası oluşur.

Birçok mikroorganizma zararsızdır. Bununla birlikte, içlerinde bulaşıcı hastalıklara neden olan patojenler de olabilir. Patojenler; örneğin hasta insanlar, evcil hayvanlar veya fare ve böcekler gibi zararlılar yoluyla eve girebilir. Toz akarları da sorun olabilir: Zararsız olmalarına rağmen dışkıları bazı insanlarda alerjiyi tetikler.

Patojenler yiyeceklerde de bulunabilir. Kampilobakter ve salmonella gibi bakteriler veya norovirüs gibi virüsler genellikle mide-bağırsak hastalıkları ve gıda zehirlenmesinden sorumludur. Bu nedenle mutfakta ve yiyeceklerle uğraşırken temizlik ve hijyene daha fazla dikkat etmek mantıklı olacaktır. 
 
Ancak evde tamamen "mikropsuz" bir ortam sağlamak ne mümkün ne de gereklidir. Su ve normal ev temizleyicileri veya deterjanları genellikle yaşam alanını ve tekstilleri iyice temizlemek için yeterlidir. Dezenfektanlar sağlığa ve çevreye zarar verebileceğinden düzenli olarak kullanılmamalıdır.

Evlerde mikroorganizmalar çoğunlukla yüzeylerde, tekstillerde ve sıklıkla kullanılan nesnelerde bulunur.

Bunlar genellikle

• Yüzeyler: mutfak tezgahları, lavabolar, klozet kapakları, musluklar, sifon düğmeleri, duşlar ve zeminler dahil
• Tekstiller: örneğin iç çamaşırları, havlular ve nevresimler ile temizlik bezleri
• Eşyalar: kapı kulpları, tabaklar ve mutfak eşyaları gibi
• Evin standart temizlik maddeleriyle düzenli ve kapsamlı bir şekilde temizlenmesi, yüzeylerdeki kir ve mikroorganizmaların yüzde 90'ından fazlasını temizlemek için yeterlidir. Mikroorganizmaların hızla çoğaldığı yerlerin daha sık temizlenmesi önerilir. Bunlar özellikle tuvaletler, banyolar ve mutfaktır. Aksi takdirde hastalık yapan patojenler eller yoluyla kolaylıkla diğer bölgelere yayılabilir.

Genel olarak, temizlik yaparken:

• Sıradan ev temizleyicileri yeterlidir. Antibakteriyel deterjanların veya temizlik bezlerinin sağlığa hiçbir faydası yoktur.
• Mutfak, banyo ve tuvaletin ayrı temizlik bezleri ile temizlenmesi tavsiye edilir.
• Bakteriler nemli bir ortamda özellikle iyi çoğaldığından temizlik bezleri en iyi şekilde havadar bir yerde kurutulmalıdır. Ayrıca sık sık değiştirilmeli ve en az 60 derecede yıkanmalıdır.

Antimikrobiyal etkileri olan ev temizleyicileri?

Çok sayıda temizlik maddesi, bakterilere, virüslere ve mantarlara karşı antimikrobiyal etkilerinin reklamını yapar. Bu, "biyosit", "anti-bakteriyel", "bakterisidal", "virüsidal etki" veya "tüm bakterilerin %99,9'unu yok eder" gibi referanslardan anlaşılabilir.

Tamamen mikropsuz bir ev genellikle ne gerekli ne de faydalıdır. Evlerdeki çoğu mikroorganizma zararsızdır ve hatta insan bağışıklık sistemi için faydalıdır.

Evde kullanılan antimikrobiyal ürünler bir dizi nedenden dolayı önerilmez. Bir yandan dezenfekte edici temizlik maddeleri çevreyi kirletebilir ve sağlık riski oluşturabilir. Öte yandan, bu tür ev temizleyicilerinin dezenfekte edici etkisi her zaman kanıtlanmamıştır. Belirtildiği şekilde kullanılsa bile, bu tür ürünlerin konsantrasyonu ve maruz kalma süresi, mikroorganizmaları tamamen ortadan kaldırmak için genellikle yetersizdir. Bu kadar azaltılmış etkiye sahip temizlik maddeleri düzenli olarak kullanılırsa veya dezenfektanlar yanlış kullanılırsa mikroorganizmalar etken maddelere karşı duyarsız hale gelebilir.

Umweltbundesamt (Federal Çevre Ajansı), kendi evinizde hijyen, dezenfektanların ne zaman gerekli olduğu ve hangi ajanların uygun olduğu hakkında daha fazla bilgi sunar.

Tüketici danışma merkezlerinden gerekli ve çevre dostu temizlik maddeleri hakkında daha fazla bilgi alabilirsiniz.

Gerekli olan dezenfeksiyon

Dezenfektanlar evde rutin olarak kullanılmamalıdır. Sadece birkaç durumda, örneğin evde belirli hastalıkları veya ciddi şekilde zayıflamış bir bağışıklık sistemi olan kişiler yaşıyorsa, ellerin yanı sıra yüzeyleri ve nesneleri de dezenfekte etmek mantıklıdır. Kullanım için ambalajın üzerindeki talimatları izleyin.

Sabun ve su ile kapsamlı el hijyeni zaten birçok enfeksiyonu önleyebilir. El dezenfektanı yalnızca belirli durumlarda, örneğin bir doktor tarafından önerildiğinde veya yoldayken ellerinizi iyice yıkamanın mümkün olmadığı durumlarda kullanılmalıdır.

Elleri dezenfekte ederken aşağıdakilere dikkat edilmelidir: Dezenfektanı yeterli miktarda, el ve bilekleri tamamen ıslatacak şekilde uygulayın. En az 30 saniye boyunca iyice ovun: avuç içi, ellerin arkası, bilekler ve parmak uçları, parmak ve eklemlerin arasını. İdeal olarak, yüzükleri, bilezikleri veya saatleri önceden çıkarmalısınız.

Belirli bir maddenin gerçekten dezenfekte edici bir etkisi olduğundan emin olmak için, Verbunds für Angewandte Hygiene'nin (VAH) (Uygulamalı Hijyen Derneği) dezenfektan listesine göz atmak faydalı olacaktır. Hastaneler için gereksinimleri karşılayan tüm çareler de burada listelenmiştir.

Isı, nem ve yemek artıkları mutfakta bakteri ve mantarların hızla çoğalması için iyi koşullar sağlar. Türlere bağlı olarak, mikroorganizmalar yüzeylerde ve nesnelerde birkaç saatten birkaç güne kadar hayatta kalabilir. Patojenlerin eller veya yiyecekler yoluyla yayılmasını önlemek için tüm yüzey ve nesneler temiz tutulmalıdır. Bunun için deterjan ve basit ev temizleyicileri yeterlidir.

Yüzeyler

• Çalışma yüzeylerini, kapı veya dolap kollarını, lavaboları ve davlumbazları düzenli olarak ılık su ve temizlik maddesi ile silip iyice kuruladığınızdan emin olun.
• Kağıt havlu yemek artıklarını temizlemek için en iyisidir.

Yemek takımı ve çatal bıçak takımı

• Yemek takımları, çatal bıçak takımları ve mutfak gereçlerini mümkün olan en sıcak su ve bulaşık deterjanıyla veya bulaşık makinesinde en az 60 derecede temizleyin. 
• Elde yıkıyorsanız, mikroplar oda sıcaklığında çok hızlı çoğaldığından, bulaşıkları yemekten sonra mümkün olan en kısa sürede yıkayın.

Temizlik malzemeleri

• Bulaşıklar, tezgahlar ve zeminler için ayrı temizlik bezleri kullanılmalıdır.
• Bezleri, el havlularını ve bulaşık havlularını sererek kurutmanız ve düzenli olarak en az 60 derecede yıkamanız önerilir.
• Plastikten yapılmış bulaşık fırçaları bulaşık makinesinde düzenli olarak temizlenmeli ve belli aralıklarla değiştirilmelidir.
• Bulaşık süngerleri hijyenik nedenlerle daha az uygundur. Bunları yine de kullanırsanız, düzenli olarak değiştirmeniz önemlidir.

Çöpler

• Çöp kutularını sık sık boşaltın ve haftada en az bir kez ılık su ve deterjanla yıkayın.
• Antibakteriyel etkiye sahip atık torbaları hijyenik açıdan gerekli değildir.

Buzdolabı

• Buzdolabının doğru sıcaklığı maksimum 7 derecedir, 5 derecenin altında olması daha iyidir. Dondurucu için ideal sıcaklık ise eksi 18 derecedir.
• Buzdolabı aşırı dolu değilse, soğuk hava daha iyi sirküle olur.
• Buzdolabının yılda birkaç kez temizlenmesi ve otomatik buz çözücü yoksa dondurucu bölmelerinin ve cihazlarının zaman zaman çözülmesi önerilir. Bununla ilgili bilgiler kullanma kılavuzunda bulunabilir.

Genel olarak, mutfakta iyi gıda hijyenine ve temizliğine dikkat edilmelidir. Düzenli el yıkama da önemlidir.

Banyoda hijyen özellikle önemlidir. Dışkıda bazıları sizi hasta edebilecek birçok mikroorganizma vardır. Tuvalete gittikten sonra, bu patojenler en küçük dışkı kalıntılarıyla kolayca taşınabilir. Ayrıca nemli ve sıcak iklimde mikroorganizmalar kolay çoğalır.

Genel temizlik önerilerine ek olarak banyoda şunlara da dikkat edilmelidir:

• tuvaleti temizlemek için ayrı bir sünger veya bez kullanın
• ayrıca kapı kollarını, ışık düğmelerini ve elle dokunulan diğer yüzeyleri düzenli olarak silin
• duştan veya banyodan sonra nemi dışarı atmak için iyice havalandırın
• çok katlı tuvalet kağıdı kullanın, böylece elleriniz mümkün olduğunca az dışkı kalıntısı ile temas eder
• tuvaleti kullandıktan sonra ellerinizi en az 20 saniye sabunla iyice yıkayın

Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung (Federal Sağlık Eğitimi Merkezi) tuvalet hijyeni hakkında daha fazla bilgiyi infectionsschutz.de web sitesinde sunmaktadır.

Giysilerdeki ve tekstillerdeki kir sadece kir değildir: kir, lekeler ve kokular mikrop içerebilen insan atıklarından daha az endişe vericidir. Mikroplar çoğunlukla iç çamaşırı, çorap, nevresim ve havlularda bulunur. Ancak her giysi, yıkarken çıkarılması gereken mikropları içermez.

Patojenlerin ne kadar iyi uzaklaştırıldığı, diğer şeylerin yanı sıra yıkama sıcaklığına bağlıdır:

• 30 °C'de yıkama: Bu sıcaklık özellikle pantolon, tişört ve kazak gibi hafif kirli dış giysilerin temizlenmesi için uygundur, çünkü bunlar nadiren dışkıyla kirlenir.
• 60 °C'de yıkama: Bu sıcaklıkta iç çamaşırı, havlu, nevresim, temizlik ve bulaşık bezi ve çoraplardaki patojenlerin çoğu temizlenir.
• 90 °C'de yıkama ve dezenfeksiyon: Bu sıcaklıklarda veya ek dezenfektanlarla yıkama, genellikle yalnızca mide-bağırsak ve maya hastalıkları gibi akut, bulaşıcı hastalıklarda veya evde bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler yaşıyorsa faydalıdır. Düzenli kullanım için bir hijyen deterjanı tavsiye edilmez. Sizi tedavi eden doktor, dezenfeksiyonun ne zaman gerekli olduğunu bildirecektir.

Kullanılan deterjan ve yıkama programı da bir rol oynar: renkli deterjanlar veya sıvı çamaşır deterjanları, ağartıcı içermediklerinden neredeyse hiç mikrop öldürücü etkiye sahip değildir. Toz halinde ve tabletler halinde ağartıcı içeren çamaşır deterjanları bakterileri sadece 30 derecede öldürür. Ama aynı zamanda tekstillerin renklerini de soldururlar.

Belirli koşullar altında, mikroplar çamaşır makinesinde çoğalabilir. Örneğin, insan dışkısı ile çok kirli çamaşırlar kısa programda 30 derecede ve ağartıcı olmadan yıkandığında.

Tüketici danışma merkezi, deterjan seçimi hakkında daha fazla bilgi sunar.

Süpürgelik, raf ve televizyon gibi nadiren kullanılan yüzeylerde ev tozu hızla birikir. Bu sağlığınızı çeşitli nedenlerle etkileyebilir.

Bir yandan ev tozu alerjisi olan kişilerde semptomlara neden olan akarlar vardır. Öte yandan, ev tozunda toksik maddeler birikebilir. Örneğin araba egzoz dumanlarından, cilalardan, boyalardan ve emprenye edici maddelerden veya mobilya ve halılardan gelirler. Bazı maddeler kanserojen olabilir. Toz uzun süre büyük miktarlarda solunursa, bu sağlığa zararlı olabilir.

Ev tozunu evden çıkarmanın en iyi yolu evi havalandırmaktır:
Genel olarak bu, eve giren tozdan daha fazla toz çıkarır. Nem ve diğer kimyasal maddeler de bu şekilde evden uzaklaştırılır ve küflenme riski azalır.

Düzenli toz alma ve süpürme de yardımcı olur. Nemli bezler veya özel toz tutmayan bezler tozu iyi tuttukları için toz almaya uygundur. Hepa filtre gibi ek filtreli cihazlar süpürme için uygundur. Bu, süpürülen tozun bir kısmının oda havasına yeniden verilmesini önler.

Deutsche Haut- und Allergiehilfe e.V., ev tozunun ve alerjenlerin evde nasıl azaltılabileceği konusunda daha fazla bilgi ve uygun ürün ve cihazlar için öneriler sunar.