Sistit (İdrar yolu enfeksiyonu)

Sistiti olan kişi çoğunlukla sık sık tuvalete gitmek zorunda kalır. İdrar yaparken yanma olur ve batar. Etkilenenler ağrıları sıklıkla çok rahatsız edici bulur. Sistit tedavisi kolaydır.
Normalde komplike olmayan bir sistit sorunsuz şekilde tedavi edilir. Tedavi olarak antibiyotikler uygundur. Ancak her zaman gerekli değildir.

Sistitten kaçınmak için güvenilir bir metot, şu ana kadar yoktur. Önlemeye yönelik birçok ipucu henüz bilimsel olarak test edilmemiştir.

Şiddetli ve sık idrara çıkma ihtiyacı bir sistitte tipiktir. Belirtiler arasında idrar yaparken batan veya yanmalı ağrı sayılır.

Mesane kısmen veya tamamen boş olduğunda birçok kadında ağrılar artar. İdrara çıkma ihtiyacı aniden gelir, etkilenen hemen tuvalete gitmek zorundadır. Ancak idrar yaparken çoğunlukla çok az idrar kaçar. Bazı hastalara idrarı tutmak çok zor gelir. Bu çok stresli olarak algılanabilir. Belirgin bir koku ile bulutlu renksiz idrar da mümkündür. Bazı durumlarda idrarda kan da görülür.

İdrarda bakterilerin tespit edilebildiği, ancak hiçbir şikayetin oluşmadığı durumlar da vardır. Hekimler bunu asemptomatik bakteriüri olarak adlandırır. Çoğunlukla zararsızdır.

Komplike olmayan bir sistite genellikle üretra yoluyla mesaneye giren bakteriler neden olur. Burada bakteriler çoğalır: İdrar kesesinin mukoza zarı iltihaplanır.

Sistit gelişme riski cinsel ilişki yoluyla artar. Çünkü bu esnada bakteriler üretraya girebilir. Spermi öldüren diyaframlar ve doğum kontrol kremleri ve jelleri de mesane enfeksiyonlarını teşvik edebilir.

Hamile kadınlar daha sık sistit olur. Ayrıca aşağıdakilere sahip kişilerin de riski fazladır: 

• Mesane kateteri
• Ürolojik hastalıklar
• Anatomik olarak değiştirilmiş idrar yolu bölgesi
• Diabetes mellitus
• Çoklu skleroz

Sistit olan kadınların ileride tekrar geçirme riski daha yüksektir. Ayrıca sistit menopoz yıllarından itibaren daha sık görülür.

Sistit, kadınlarda erkeklere göre çok daha sık görülür. Sebep: Kadınlarda üretra daha kısadır, bakteriler mesaneye kadar daha kolay ilerleyebilir. Yaklaşık 100 kadından 10’u en az yılda bir kez sistite yakalanır. Bunların yarısı bir yıl içinde tekrar hastalanır.

Komplike olmayan bir sistitten aşağıdaki durumlarda bahsedilir:

• Sadece alt idrar yolu etkilenir, şikayetler idrar kesesi ve üretra ile sınırlıdır.
• Hastalığın ağır seyretmesi veya dolaylı hasar için risk faktörü yoktur.

Komplike olmayan bir sistit kolay tedavi edilir ve çoğunlukla zorluk çekmeden iyileşir.

Komplike bir sistit, komplikasyon riski yüksekse söz konusudur. Bu, örneğin erkeklerde, ayrıca bağışıklık sistemi zayıflamış veya böbrekleri zaten hasar görmüş kişilerde de geçerlidir. İdrar yolundaki değişiklikler veya anatomik özellikler de komplike bir seyri destekleyebilir. Komplike bir sistit, iltihaplanmanın böbreklere yayılma olasılığı daha yüksekse de mevcuttur. Bakteriler üreter üzerinden böbreklere ilerlerse etkilenende böbrek iltihabı (piyolonefrit) gelişebilir.

Şikayetler tehlikeli olabilen böbrek pelvisinin iltihaplanmasını işaret edebilir. Dolaylı hasarı önlemek için mümkün olan en kısa sürede tedavi edilmelidir. Böbrek pelvisinin iltihaplanması çok nadir görülür. 

Sistit belirgin neden olmaksızın aniden ortaya çıkabilir. Daha sık etkilenen kadınlar kendilerinde sistit geliştirme olasılığını artıran nedenlere dikkat edebilir. Olası tetikleyicilerden kaçınılamıyorsa ve sistit hala sık sık meydana geliyorsa, bunu ilaçla önleme seçeneği vardır.

Önleyici ajanların etki edebilmesi için düzenli olarak kullanmaları gerekir. Bu ilaçların yan etkileri de mevcuttur.

Hekimler, komplike veya komplike olmayan sistit olup olmadığını anlamak için şikayetleri ve hastalık geçmişini değerlendirir. Doktor muayenehanesinde ayrıca bir test şeridi kullanılarak idrar tahlili yapılabilir. Açık belirtilerde idrar tahlilinin tekrarlanması çoğunlukla gerekli değildir.

Böbrekler ve idrar kesesi de ultrason cihazı (sonografi) ile muayene edilebilir. Bu normalde komplike veya tekrar eden sistitlerde mantıklıdır. Sistoskopi ve röntgen muayeneleri de burada nadiren, örneğin tekrarlayan, şiddetli sistitlerde gerekli olur. Sistoskopide hekim, endoskop adı verilen ucunda küçük bir kamera bulunan bir hortumu üretra yoluyla mesaneye ilerletir. Böylece mesane duvarındaki olası değişiklikler tespit edilir.

Genellikle aile hekiminin muayenehanesini ziyaret etmek yeterlidir. Etkilenen ayrıca bir jinekolojik veya ürolojik uzman muayenesine de yönlendirilebilir.

Birçok durumda bir sistit rahatsız edicidir, etkilenen kadınlar için ancak nadir ve tek seferlik bir durum olarak kalır. Diğerlerinde daima tekrar onunla başa çıkmak zorundadır. Normalde antibiyotikler akut sistitte nispeten hızlı etki eder ve hızlı bir iyileşme sağlar. Antibiyotiklerin daima kullanılması gerekmez: Komplike olmayan sistitler 100 kadından 30 ila 50’sinde antibiyotik olmadan da bir hafta içinde iyileşir. İlaç kullanılmaması nedeniyle komplikasyon gelişmesi çoğunlukla beklenmez. Etkilenenler hekimlerine antibiyotik kullanılıp kullanılmayacağını sorabilir. Komplike sistitler buna karşın antibiyotikle tedavi edilmek zorundadır. 

Hafif ile orta şiddetteki şikayetlerde parasetamol veya ibuprofen gibi ağrı kesiciler antibiyotiğe bir alternatif olabilir. Hastalık vücudun kendi savunması ile geçinceye kadar ağrı azaltıcı olarak etki ederler. Bunlara ilave olarak, ısınmak ve çok sıvı tüketmek gibi bazı ev ilaçları da şikayetleri hafifletir.

Sistit tedavisine yönelik ayrıntılı bilgiyi gesundheitsinformation.de sitesinde bulacaksınız.