Bakımda dijitalleştirme

Dijitalleştirme veya dijital teknoloji yaşlı ve bakıma muhtaç kişilere çoğu yaşam alanında yardımcı olabilir: Başkalarının yardımına muhtaç kalmadan günlük rutinlerini büyük ölçüde yerine getirebilirler. Günlük hayattaki riskler azaltılabilir ve sosyal çevrenizle iletişim kolaylaştırılır. Dijitalleştirme ayrıca sağlık hizmetlerini iyileştirme, aynı zamanda bakımı üstlenen yakınları ve bakım personelini destekleme olanakları sunar.

Dijital teknoloji bir insanın sağladığı yardımın ve ruhsal desteğin yerini tamamıyla alamaz. Ancak bakımda gittikçe daha önemli hale gelecektir. Çünkü kullanımları demografik değişimin beraberinde getirdiği zorlukları karşılamaya yardımcı olabilir: Gelecek yıllarda desteğe ihtiyaç duyan yaşlı ve bakıma muhtaç kişilerin sayısı sürekli artacaktır. Bunun üstesinden gelmek için yeterli bakım personelinin mevcut olmayacağı şimdiden öngörülebilir.

Bu avantajlara rağmen dijital teknolojilerin kullanımı yaşlı ve bakıma muhtaç kişilerin insan haklarını kısıtlayabilir veya ihlal edebilir. Bu nedenle teknolojinin faydaları yasal ve etik konularda her duruma özel olarak enine boyuna düşünülmelidir. Bu sırada, dijital teknolojinin kendi başına öğrenme ve insanları kararlarında etkileme yeteneğinin gittikçe artacağı da dikkate alınmalıdır.

Bakım için çoğu dijital ürün henüz geliştirme ve test aşamasındadır. Ancak bunlardan bazıları şimdiden yaşlı ve bakıma muhtaç kişileri, aynı zamanda bakımı üstlenenleri önemli ölçüde destekleyebilmektedir.

Bakımda uygulanan dijital teknolojiler:

• Sağlık hizmetlerinde ağ oluşturma
• Uygulamalar ve web uygulamaları
• Dijital yardım sistemleri ve yardımcı bakım malzemeleri
• Robot sistemleri
• Videolu danışmanlık ve çevrimiçi eğitimler

Sağlık hizmetlerinde ağ oluşturma

Bakım, adım adım telematik altyapısına (IT) bağlanıyor ve bu şekilde Alman sağlık hizmetlerinin diğer aktörleriyle dijital ağda birleşiyor.

Bakıma muhtaç kişiler için bu ayrıca bakım belgelerinin, örneğin bakım sevk formunun artık elektronik hasta dosyasında (ePA) kaydedilebileceği anlamına gelir. E-bakım dokümantasyonu yazılımı üreticileri ayrıca devam eden bakım dokümantasyonunun ePA'da kaydedilebilmesi üzerinde çalışıyor.

Ağ oluşturma sayesinde ayakta tedavi uygulayan bakım hizmetleri ve bakım kuruluşları, örneğin muayene sonuçları veya e-ilaç planı gibi ePA'da onaylanmış belgeleri inceleme, aynı zamanda mesajları ve dokümanları güvenli bir iletişim kanalı üzerinden paylaşma olanağı elde edecekler.

Bakıma muhtaç kişi aile doktorlarına ve uzman doktorlara, aynı zamanda bakım personeline önemli dokümanlara erişim izni verirse, işbirliği kolaylaşabilir: Yetkili uzmanlar bu yolla bakıma muhtaç kişinin sağlık durumuna daha hızlı ve sürekli erişebilir ve tıbbi tedaviyi bakıma uyarlayabilir.

Uygulamalar ve web uygulamaları

Akıllı telefonda veya bilgisayarda bulunan bakım uygulamaları ve web uygulamaları bakıma muhtaç kişilere evde günlük bakımlarını daha iyi organize etmek ve gerçekleştirmek için yardımcı olabilir. Düşme riskini azaltmak için egzersizler ve alıştırmalar veya demans hastası insanlar için kişisel hafıza oyunları bazı örneklerdir. Yakınlar ve ayakta bakım hizmetleri arasındaki işbirliği ve fikir alışverişi de uygulamalarla iyileştirilebilir.

Bir uygulamaya Dijital Bakım Uygulaması (DiPA) olarak onay verilmişse, bakım sigortası kurumundan bunun için maddi destek talep edilebilir.

Dijital yardım sistemleri ve yardımcı bakım malzemeleri

Dijital yardım sistemleri ve yardımcı bakım malzemeleri yaşlı ve bakıma muhtaç kişilerin kendi evlerinde yaşamlarını sürdürmesine olanak tanıyabilir. Örneğin günlük görevlerde ve hastalıklar veya tedavilerle kendi başına baş çıkmada yardımcı olurlar. Ayrıca acil durumda müdahale edilebilmesi için, yaşlı insanların davranışlarını ve sağlığını takip etme yeteneğine sahiptirler.

Eve acil ambulans, yıllardır kullanılan dijital yardım sistemlerinin bir örneğidir: El bileğine takılı bir acil çağrı düğmesiyle bulunulan yerden kolayca yardım çağrılabilir. Son yıllarda bu sistem geliştirildi ve test edildi: Örneğin eve dağıtılmış sensörler, uzun süre hareket algılamadıklarında veya buzdolabı kapısı belirli bir süre açılmadığında uyarı veriyorlar.

Dijital hatırlatma ve oryantasyon yardımları günlük hayatta bağımsız kalmaya yardımcı oluyor. Dijital ilaç otomatı, GPS takip cihazı, ocağı kapatan duman detektörü, aynı zamanda demanslı kişiler yataklarından çıktıklarında sessiz alarm veren matlar bazı örneklerdir.

Tüketici merkezleri bakım veya sağlık sigortası kurumlarının bu tarz ürünler için hangi şartlarda masrafları üstlendiği hakkında bilgi ve başvuruya ilişkin tavsiyeler veriyor.

Robot sistemleri

Robot teknolojisiyle destek Almanya'da henüz başlangıç aşamasındadır. Günümüzde bile, serviste örneğin kişinin öğünlerini yedirme ve ilaçlarını verme gibi rutin görevler üstlenebilen yardımcı robotlar vardır. Terapi robotları, zihinsel kabiliyetleri ve iletişim yetilerini alıştırmak için demans hastalarında gittikçe daha çok kullanılıyor.

Videolu danışmanlık ve çevrimiçi eğitimler

Tavsiye arayanlar danışmanlıktan ve eğitimlerden dijital ortamda daha çok faydalanabiliyor. Bakım danışmanlığı (SGB - Sosyal Güvenlik Kanunu XI, § 7a) örneğin video konferans ile yapılabiliyor.

Günlük bakıma ilişkin somut konularda, bakıma muhtaç kişiler ve yakınları artık video konferans üzerinden bakım uzmanlarından hızlıca tavsiyeler ve talimatlar alabilecekler; bu tele bakım olarak adlandırılıyor. Bu 2022'den itibaren pilot proje olarak test edilecektir.

Şimdiden çok sayıda sağlık ve bakım sigortası kurumu pratik bakım bilgilerinin aktarıldığı çevrimiçi eğitimler sunuyor. "E-eğitim" yakınlar ve gönüllü olarak bakım alanında çalışmak isteyenler için ücretsizdir.

"Bakımda dijitalleştirme" konusu çok sayıda etik ve yasal soru barındırıyor. Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi (BM EHS), tüm insanların eşit haklarla kullanabilmeleri için dijital teknolojinin ödenebilir ve erişilebilir olmasını öngörüyor.

Ancak teknolojilerin kullanılması yaşlı ve bakıma muhtaç kişilerin insan haklarını kısıtlayabilir veya ihlal edebilir.

İnsan hakları

Örneğin aşağıdaki insan hakları kısıtlanabilir:

• Dijital teknoloji yardıma ve bakıma ihtiyaç duyan insanların kendi başlarına günlük rutinlerinin üstesinden gelmelerine olanak tanır. Aynı zamanda teknolojinin fazla kullanılması onları evlerinde izole edebilir ve yalnızlığa neden olabilir. Topluma dahil edilme hakkı bu nedenle ihlal edilebilir.
• Zihinsel engelleri olan insanların sağlığını ve hareketini kontrol eden yardım sistemleri güvenlik sağlar. Ancak bu teknolojiler nedeniyle mahremiyetleri, aynı zamanda kişisel bilgilerine kimin erişebileceğine kendileri karar verme hakları (bilgiye dayalı tercih hakları) ihlal edilebilir.
• Dijital teknoloji ne kadar yeni şey öğrenme, yani verileri değerlendirme ve ilerideki davranış için öneriler türetme yeteneğine sahipse, kararları o kadar etkileyebilir ve tercih hakkını azaltabilir: İnsanlar örneğin seçim olanaklarında kısıtlanabilir ve belirli süreçlerin kontrolünü kaybedebilir.

Yaşlı ve bakıma muhtaç kişiler hayat idamelerine karar verme, yani dijital desteği reddetme hakkına da sahiptir. Her uygulama için ilgili kişiyle önceden görüşülmeli ve mutabakat sağlanmalıdır. Bunun için, belirli teknolojilerin risklerini ve somut avantajlarını tartabilmesi için dijital teknolojilere ilişkin bilgilendirilmeli veya eğitilmelidir.

Diğer taraftan dijital teknolojiler bakımı üstlenen yakınların ve profesyonel bakıcıların bedensel ve ruhsal yüklerini azaltabilir: Serbest alanlar ve kolaylıklar insanın kendi sağlığı için önemlidir.

Karar vermede yardım

Bu nedenle, bir dijital ürünün kullanımı, yasal ve etik konularda her duruma özel olarak enine boyuna düşünülmelidir. Bu, özellikle yaşlı ve bakıma muhtaç kişiler artık karar veremedikleri için başkaları onların adına karar verdiğinde geçerlidir.

Aşağıdaki soruların yanıtlanması, dijital teknolojinin kullanılıp kullanılmaması kararını kolaylaştırabilir:

• Dijital destek gerekli mi ve başka şekilde elde edilemez bir fayda sağlanıyor mu?
• Ürün tercih hakkını ve bağımsızlığı devam ettirmeye destek veriyor mu veya özgürlükleri ve başka insan haklarını kısıtlıyor mu?
• Bakımı üstlenen yakınların yükünün hafifletilmesi bakıma muhtaç kişilerin haklarının olası kısıtlanmasını haklı gösteriyor mu?

İnsan hakları enstitüsü dijitalleştirmenin yaşlı insanların haklarına ilişkin hangi olanakları ve riskleri beraberinde getirdiği hakkında bir özet sunuyor.

Alman Alzheimer Derneği karar verme sürecinde yardımcı olabilecek başka sorular ve fikirler sunuyor.

Piyasadaki her dijital ürün tavsiye edilmez. Etik ve yasal konuların yanı sıra bir ürün ayrıca aşağıdaki hususlar açısından kontrol edilmelidir:

Uygulamanın yaşlı ve bakıma muhtaç kişilerce kolayca kullanılabilmesi.

Uygulamaların ve web uygulamalarının içeriklerinin Almanya'daki şartlara, örneğin başvurulara, yasal konulara, destek olanaklarına göre olması.

Özellikle sağlık bilgilerinin kapsamlı bir şekilde korunması. Yazılımın düzenli aralıklarla, en az yılda bir güncellenmesi.

Aktionsbündnis Patientensicherheit e.V.'nin (Hasta Güvenliği Eylem Birliği Derneği) "Sağlık uygulamaları kullanımı için
kontrol listesi" uygulamaların kalitesini değerlendirmek için kriterler ve öneriler sunmaktadır.

Ayrıca sigortalılar, Yasal Sağlık Sigortası Çatı Kuruluşu'nun (GKV) yardımcı araç kataloğunda, aynı zamanda Bundesinstitut für Arzneimittel und Medizinprodukte (BfArM) (Federal İlaç ve Tıbbi Ürünler Enstitüsü) kurumunun Dijital Bakım Uygulaması (DiPA) veya Dijital Sağlık Uygulamaları (DiGA) rehberinde listelenen dijital ürünlerin standardına güvenebilirler. Sadece orada belirtilen dijital ürünlerin ücretleri, eğer başvuru sahibi aynı anda tüm diğer şartları yerine getirirse, sağlık veya bakım sigortası kurumundan talep edilebilir.