Engelsiz yaşam alanı: Tadilat ve yardımcı ekipmanlar hakkında bilgiler

Basamaklar, küvetler, eşikler, halılar, karanlık koridorlar - irili ufaklı birçok engel, bakıma muhtaç veya fiziksel engelli insanlar için kendi dört duvarları arasındaki günlük yaşamı çok zorlaştırabilir ve kazalara yol açabilir. Engelsiz konutlar veya apartmanlar ise evde günlük yaşamda rahatlık ve güvenlik sağlar ve mümkün olduğunca kişinin belirlediği, bağımsız bir yaşam sürebilmek için özellikle önemlidir. 
 
Çoğu insan mümkün olduğu kadar uzun süre kendine ait dört duvar arasında yaşamak ister. Konutun ihtiyaca göre tadilattan geçirilmesi ve düzenlenmesi ve özel yardımcı ekipmanlar bunu mümkün kılabilir ve aile yakınlarının veya hasta bakım hizmetlerinin sağladığı bakımı kolaylaştırabilir. 
 
Engelsiz bir yaşam ortamı, uygun yaşam alanı kadar önemlidir: Yerel toplu taşımaya iyi bir bağlantı, kolay erişilebilir alışveriş olanaklarının yanı sıra sağlık hizmetleri ve yerinde destekleyici ağlar bağımsız yaşamı destekler. 

Engelli veya sakatlığı olan kişiler tarafından herhangi bir zorluk yaşamadan ve dışarıdan yardım almadan kullanılabilen bir yaşam alanı engelsiz olarak kabul edilir. 

Engelsiz yaşam alanı standartları, farklı engeli ve sakatlığı olan kişiler için bir DIN standardı ile tanımlanmıştır. 

Genellikle aşağıdaki durumlarda yaşam alanı engelsiz olarak kabul edilir: 

• Basamak veya eşik olmadan erişilebilir, zemin seviyesinde olması. Pencere kolları, dolaplar ve elektrik anahtarları gibi kumanda elemanlarına da bu şekilde erişilebilir olmalıdır.
• Kapılar belirli bir genişlikte olmalıdır
• Banyo, koridor ve mutfak engelsiz hareket edebilecek kadar büyük olmalı ve bir bakıcı için ek alan sunmalıdır
• Banyo güvenli bir şekilde donatılmış olmalıdır: Duşakabin, alçak basamaklı küvet ve tekerlekli sandalye erişimine uygun lavabo özellikle önemlidir.
• Yansıma yapmayan veya göz kamaştırmayan kaymaz zemin kaplamaları kullanılmış olmalıdır

Erişilebilirlik için teknik gereksinimler, DIN yapı standardı 18040-2'de belirtilmiştir. Burada motor bozuklukların yanı sıra, duyusal ve zihinsel bozukluklar da dikkate alınmıştır. Bunlar örneğin körlük, görme ve işitme bozuklukları ve oryantasyon bozukluğudur. 

Engelsiz konutlar için DIN yapı standardı 18040-2, Barrierefrei Leben e.V (Engelsiz Yaşam) derneğinin web sitesinde bulunabilir. 

"Engelsiz" kavramının yanı sıra az bariyerli, engelli erişimine uygun, yaşlı dostu, yaşa uygun, tekerlekli sandalye dostu gibi terimler de sıklıkla kullanılmaktadır. Bu terimler genellikle eş anlamlı olarak kullanılır, ancak açık ve yasal olarak tanımlanmamışlardır. 

"Az bariyerli" genellikle konutun bazı alanlarının engelsiz olmadığı ve günlük yaşamda hala yardıma ihtiyaç duyulduğu anlamına gelir. Engelli erişimine uygun olması, dairenin veya evin otomatik olarak görme veya zihinsel engelli kişiler için de uygun olduğu anlamına gelmez. 
 
Konut ararken, bina hakkında kendi izlenimlerinizi edinmeniz tavsiye edilir: Örneğin engelsiz dairelerde bile, evin girişine birkaç basamakla ulaşılabiliyor olabilir veya asansörler çok küçük olabilir.

Tadilat her zaman gerekli olmayabilir. Birçok küçük yardımcı ekipman, evde günlük yaşamı daha kolay ve daha güvenli hale getirebilir.

Örneğin:

• Merdivenlerde ikinci bir korkuluk
• Otomatik aydınlatma için hareket dedektörü
• Kavrama yardımcıları
• Tutunma yardımcıları
• Ulaşılması zor pencerelerin açılmasını ve kapanmasını kolaylaştıran pencere kolu uzatmaları

Bazı yardımcı ekipmanlar sağlık ve bakım sigortası tarafından karşılanmaktadır. Bazıları içinse, yapı marketlerinde priz için hareket dedektörleri veya gece lambaları gibi ucuz alternatifler vardır.

Barrierefrei Leben e.V. (Engelsiz Yaşam Derneği), farklı yaşam alanlarına yönelik yardımcılara genel bir bakış sunmaktadır.

Daire içindeki tadilat ve düzenlemeler, kendi dört duvarınız içinde güvenli ve bağımsız hareket etmenizi ve günlük aktiviteleri olabildiğince kolay gerçekleştirmenizi mümkün kılar. Demansı olan kişiler için tanıdık yaşam alanının güvenli ve düzenli bir şekilde döşenmiş olması özellikle önemlidir. 
 
Hangi yaşam alanı düzenlemelerinin sizin için önemli olduğunu öğrenmek için günlük rutininizi zihninizde gözden geçirin. Genellikle nerede sorunlarla, engellerle karşılaştığınızı veya başkalarının yardımına ihtiyaç duyduğunuz yerleri yazın. Daha sonra uygun tadilatları sırayla yapmak için bu listeyi kullanabilirsiniz. 
 

Federal Aile Bakanlığı'nın "Zuhause im Alter" (Yaşlılıkta Evimde) hizmet portalındaki kontrol listesini, kendi yaşam alanınızın yaşa uygun olup olmadığını kontrol etmek için kullanabilirsiniz.

Daha küçük önlemler

Birçok yararlı değişikliği kendiniz yapabilir veya ailenizden, arkadaşlarınızdan veya komşularınızdan biraz yardım alarak uygulayabilirsiniz:

• Mobilyalar basit araçlarla başka yerlere taşınarak veya kaldırılarak kolayca daha fazla alan yaratılabilir. Mobilyalar, pencereler ve anahtarlar da kolayca erişilebilir olmalıdır.
• Odalar yeniden düzenlenebilir ve örneğin yatak, dolaplar ve pencere arasında hareket etmek için yeterli boşluk sağlayacaksa yatak odası başka bir odaya taşınabilir. Birkaç katlı müstakil evlerde ana yaşam alanı zemin kata taşınabilir.
• Anahtarlar, telefon veya tabak çanak gibi önemli ve sık kullanılan şeyler, kolay ulaşılabilecek bir yerde tutuldukları takdirde güvenlidir ve bunlara kolayca erişilebilir.
• Halılar ve kilimler kaldırılmalı veya dikkatlice sabitlenmeli ve etraftaki kablolar takılma tehlikelerini önlemek için profesyonelce döşenmelidir.
• Parlak, gölgesiz ve düşük yansımalı aydınlatma da düşmeyi önlemeye yardımcı olur. Ayrıca, yaşam ortamının yüksek kontrastlı tasarımı, görme engelli kişilerin oryantasyonunu kolaylaştırır.
• Kanepeler, koltuklar veya yataklar, mobilya ayakları için özel uzantılar kullanılarak yükseltilebilir, bu da kalkmayı ve oturmayı kolaylaştırır.

Daha büyük tadilatlar

İhtiyaçlarınıza bağlı olarak, örneğin artık merdiven çıkamıyorsanız veya banyo ve mutfağı artık bağımsız olarak kullanamıyorsanız, daha büyük yapısal önlemler de gerekli olabilir.

Sıklıkla 

• Tekerlekli sandalye veya yürüteç ile erişilebilen tezgah ve lavabolar yerleştirilir
• Kapılar genişletilir
• Kapı eşikleri kaldırılır veya küçük rampalar yerleştirilir
• Özel kumanda ekipmanları ve tutamaklar eklenir
• Hemzemin duşlar veya küvet basamakları yerleştirilir
• Hareket alanları genişletilir. Dairenin düzenini değiştirmek veya mutfak ve banyo gibi bölümleri değiştirmek de mümkün olabilir.

Tadilatlar genellikle birine yaptırılmak zorundadır ve planlama ve finansman için daha uzun zaman gerektirir. Özellikle daha büyük yapısal önlemler için profesyonel tavsiye alınmalıdır. Bireysel ortama bağlı olduğundan, kişisel durumunuz için hangi önlemlerin mantıklı, olası ve gerekli olduğu her zaman yerinde kontrol edilmelidir. Danışmanlık merkezleri genellikle ücretsiz ev ziyareti imkanı sunmaktadır.

Teknoloji ürünleri, kişisel tercihlere uygun ve bağımsız bir ev hayatına katkıda bulunur. Ayrıca kazaları ve yaralanmaları önlemeye de yardımcı olabilirler.
 
Teknoloji örnekleri şunlardır:

• Otomatik fırın sigortaları ve su dedektörleri
• Merdiven asansörleri, asansörler ve diğer elektrikli hareket ve transfer yardımcıları
• Ev acil çağrı sistemleri (sensörlü)
• Düşmeyi önleyebilmeleri veya düşen bir kişiye hızlı bir şekilde yardım edebilmeleri için bakıcıları uyaran düşme önleyici sensörlü zemin matları
• Otomatik hap dispenserleri gibi dijital bakım yardımcıları

Dijital teknolojinin ve yardım sistemlerinin geliştirilmesiyle, bağımsız bir yaşam için başka olanaklar da sunulmaktadır. Bu kısmen akıllı ve kendi kendine öğrenen sistemler, insanları günlük aktivitelerinde destekleyebilir, sağlık durumlarını izleyebilir ve algoritmaları sayesinde kişinin alışkanlıklarına giderek daha iyi uyum sağlayabilir. Ancak, bu aynı zamanda etik ve yasal soruları da gündeme getirmektedir. 

Ev için teknoloji sistemleri, genellikle "yaşa uygun yardım sistemleri" veya "AAL - Ortam Destekli Yaşam" terimi altında toplanır.

Tüketici danışma merkezinin web sitesi, dijital yardım sistemlerinin yaşa uygun yaşamı nasıl destekleyebileceği hakkında bilgi sağlar.

Banyonun engelsiz hale getirilmesi gibi büyük tadilatlar genellikle bir uzmana yaptırılmalıdır. 

Engelsiz bir banyo için aşağıdakiler geçerlidir: 

• Bir tekerlekli sandalye ve yürüteçle hareket edebilecek kadar büyük olmalı ve yardım edebilecek bir bakıcı için ek alan olmalıdır.
• Zemin seviyesindeki duş kabinleri, takılmadan erişilebildikleri için yaşlılar ve bakıma muhtaç insanlar için en yüksek güvenliği sağlar.
• Bazen, duş sandalyesiyle de kullanılabilen daha büyük bir duşa yer açmak veya banyoda daha fazla hareket alanı sağlamak için küveti çıkarmak mantıklıdır.
• Küveti tutmak istiyorsanız, bir basamak taktırabilirsiniz, ancak bu engelsiz değildir.
• Lavabo tezgahı veya lavabo tekerlekli sandalye erişimine uygun olmalıdır.
• Zemin kaplaması kaymaz olmalıdır.

Bazen odaların düzenini değiştirmek ve örneğin banyoyu başka bir odaya taşımak mantıklıdır.

Banyodaki yardımcı ekipmanlar

Yardımcı ekipmanlar, tuvaleti, duşu veya küveti büyük ölçüde bağımsız olarak kullanmayı mümkün kılar:

• Duş sandalyesi veya duvara monte katlanır sandalye, oturarak duş almanızı sağlar.
• Tutamaklar banyoda ayağa kalkmayı veya hareket etmeyi kolaylaştırır.
• Kaymaz kauçuk matlar, duşta ve banyoda düşme riskini azaltır.
• Yükseltilmiş klozetler, oturmayı ve ayağa kalkmayı kolaylaştırır.

Özellikle merdiven asansörleri, engelsiz banyolar veya kapı genişletme gibi kapsamlı ve daha büyük inşaat işleri yüksek maliyetler gerektirebilir. Engelsiz yaşam alanı tadilatını finanse etmek için çeşitli ek ödenekler ve mali destekler vardır.

Bunlardan hangisinin söz konusu olduğu genellikle kişisel yaşam durumunuza ve konutun dönüştürülme amacına bağlıdır. Bu nedenle, finansman seçenekleri hakkında önceden tavsiye almanız önerilir. 

Engelsiz yaşam alanı tadilatı için maliyet üstleniciler örneğin şunlar olabilir:

• Bakım sigortası
• Sağlık sigortası
• Rehabilitasyon sağlayıcıları
• "Yaşa uygun inşaat" KfW programı
• Federal eyaletler ve belediyelerin finansman programları

Bakım sigortası

Bakım derecesi (1 ila 5) olan kişiler, "yaşam ortamını iyileştirme önlemleri" sübvansiyonu için bakım sigortasına başvurabilirler. Tadilatlar dairede evde bakımı ya da bağımsız bir yaşam tarzını kolaylaştırıyor veya mümkün kılıyorsa, önlem başına 4.000 Euro'ya kadar destek mümkündür.

Bakım derecesi olan birden fazla kişi, örneğin bir ayakta tedavi destekli ev paylaşım grubunda birlikte yaşıyorlarsa, bakım sigortası 16.000 Euro'ya kadar bir sübvansiyon öder. Yeni inşa edilmiş ayakta tedavi destekli ev paylaşım grupları için başlangıç ​​finansmanı mevcuttur. Bu amaçla kullanılacak konutlarda tadilat yapmak için, bakım fonu kişi başına 2.500 Euro ve konut grubu başına 10.000 Euro'ya kadar ödeme yapar. 

Sağlık sigortası

Sağlık sigortası şirketleri, bağımsız yaşamı kolaylaştıran veya mümkün kılan belirli yardımları finanse eder, ancak bunların doktor tarafından reçete edilmesi şarttır. 

Doktor tarafından düzenlenen yardım ekipmanları reçetesi ile sağlık sigortası şirketinden masrafların üstlenilmesi talep edilmelidir. Sağlık sigortası masrafları onaylarsa, yasal sağlık sigortalılar en fazla 10 Euro katkı payı ödemek zorundadır. 

Kural olarak, sağlık sigortası şirketleri belirli üreticilerle çerçeve anlaşmalar yapmışlardır, bu nedenle sadece belirli ürünlerin maliyeti karşılanır. Bakım yatakları gibi büyük yardımcı ekipmanlar genellikle bakım sigortası şirketleri tarafından ödünç verilir.

Rehabilitasyon sağlayıcıları

Çeşitli kurumlar, yeniden entegrasyon (rehabilitasyon) için sosyal, tıbbi ve profesyonel önlemlerin maliyetlerini karşılayan rehabilitasyon sağlayıcıları olarak adlandırılır. Bunların amacı, engelli veya engelli olma tehlikesi altındaki kişilerin topluma katılmalarını sağlamaktır. Yaşam alanının engelsiz bir şekilde dönüştürülmesinin maliyetleri de karşılanabilir. 

Rehabilitasyon sağlayıcıları, resmi sağlık sigortası ve emeklilik sigortasının yanı sıra çocuk ve ergen yardımını da içerir. Hangi kurumun sorumlu olduğu kişisel duruma, engelliliğin veya hastalığın nasıl ortaya çıktığına ve konutun hangi amaçla dönüştürüldüğüne bağlıdır. 

Mesleki dernekler veya kaza sigortaları, örneğin iş kazasının engelliliğin nedeni olması ve iş yerine ulaşmak için konuta engelsiz erişimin gerekli olması durumunda gündeme gelir.

EUTB'nin (tamamlayıcı bağımsız katılım danışmanlığı) danışma merkezleri, rehabilitasyon ve katılım hizmetlerinin tüm yönleri hakkında ücretsiz bilgi ve danışmanlık sunar. 

"Yaşa uygun inşaat" KfW programı

Federal Hükümet, Kreditanstalt für Wiederaufbau (KfW) aracılığıyla yaşa uygun tadilatları ve yaşlıların ihtiyaçlarına göre dönüştürülmüş daire ve evlerin satın alınmasını teşvik eder. Bu, örneğin düşük faizli bir kredi ile yapılabilir. 

KfW programıyla ilgili tüm bilgiler Kreditanstalt für Wiederaufbau'nun (KfW) web sitesinde bulunabilir. Orada ayrıca şu anda hangi kredi ve ek ödeneklerin mevcut olduğu hakkında da bilgi bulabilirsiniz.

Eyaletler ve belediyelerden sağlanan fonlar

Bazı şehirler, belediyeler ve federal eyaletler, yaşa uygun ve engelsiz dönüşüm ve genişleme için kendi finansman programlarına sahiptir. Federal eyaletinizdeki yerel konut ofislerine veya yaşlı ve engellilerden sorumlu birime danışın.

Tadilat maliyetleri ayrıca vergi beyannamesinde "olağanüstü yükler" olarak belirtilebilir.

Bundesarbeitsgemeinschaft Wohnungsanpassung e.V. (Federal Konut Düzenleme Çalışma Grubu Derneği), engelsiz konut amaçlı tadilatları sübvanse eden ve teşvik eden tüm maliyet üstlenicilerini listelemektedir.

Kural olarak engelli ve kısıtlamaları olan kiracılar, binada bağımsız olarak yaşamalarını sağlayacak tadilatlar yaptırma hakkına sahiptir. Genellikle tadilat masraflarını kendileri karşılamak zorundadır. 
 
Tadilata başlamadan önce kiracıların ev sahibinin rızasını alması zorunludur. Bazı önlemlerde ev sahibi ayrıca masrafları kendisine ait olmak üzere tadilatı gönüllü veya zorunlu olarak üstlenir. Bu potansiyel olarak kirayı artırabilir. 
 
Taşınırken kiracı konutu orijinal durumunda teslim etmekle yükümlüdür. Bu nedenle, ev sahibi sökme masrafları tutarında peşin depozito talep edebilir.

Ortak mülkiyet

Engelli ev sahipleri, ortak mülk üzerinde eve engelsiz erişim sağlayan inşaat önlemleri alma hakkına sahiptir. Ortak sahipler bunu kabul etmek zorundadır.

Tadilattan önce kapsamlı bir danışmanlıktan yararlanmanız tavsiye edilir. Yaşam alanı düzenlemesi ve teknolojik yardım ekipmanları için konut danışmanları veya danışma merkezleri aşağıdakiler hakkında bilgi sağlar: 

• Yaşam alanınızı ihtiyaçlarınıza göre nasıl dönüştürebileceğiniz
• Hangi yardımcı ekipmanların mevcut olduğu
• Tadilatın ve yardımcı ekipmanların nasıl finanse edileceği, hangi ek ödeneklerin alınabileceği

Ayrıca

• Başvurulara ve olası yasal hakların açıklığa kavuşturulmasına yardımcı olurlar
• Etik ve yasal yönler hakkında bilgi verirler
• Maliyet tahminlerini kontrol ederler
• Ev sahipleriyle veya maliyet üstlenicilerle yaşanabilecek sorunlarda yardımcı olurlar
• Uygun ustalar veya atölyeler önerirler

Ev ziyaretleri de genellikle mümkündür. 

Konut düzenlemeleri için bağımsız danışma merkezleri, Bundesarbeitsgemeinschaft Wohnungsanpassung e.V. (Federal Konut Düzenleme Çalışma Grubu Derneği) web sitesinde bulunabilir.

Federal Aile Bakanlığı'nın "Evde daha uzun yaşayın. Yaşlılıkta yaşam rehberi" broşürü engelsiz yaşam hakkında kapsamlı bilgi sağlar. 

Tüketici danışma merkezi web sitesinde, örneğin yaşam alanının düzenlenmesi, merdiven asansörleri ve ev acil çağrısı gibi bireysel yardım ekipmanları dahil olmak üzere engelsiz yaşamın birçok yönü hakkında bilgi ve öneriler sunar.