Sağlık hizmetlerinde dijitalleşme: genel bir bakış

Sağlık sisteminde dijitalleşme tüm hızıyla devam ediyor: Resmi sağlık sigortası olanlar, sağlık belgelerini elektronik hasta dosyasına (ePA) kaydedip, dilerlerse doktorlarla paylaşabiliyorlar. Çeşitli hastalıkların tedavisini destekleyen ve tamamlayan reçeteli sağlık uygulamaları halihazırda kullanımdadır. Ek olarak, teletıbbi çözümler doktor muayenehanesine yapılan ziyaretleri azaltabilir.

Sağlık hizmetlerinde kapsamlı, güvenli ağ artık bir gerçek. Telematik altyapısı, Alman sağlık sistemindeki muayenehaneler, hastaneler, eczaneler ve diğer tesisler arasında bilgilerin dijital olarak güvenli bir şekilde aktarılmasını sağlar.

Amaç, sağlık sistemine dahil olan herkesi birbirine bağlamaktır. Buna ek olarak tüm hasta verilerini en iyi şekilde koruyan teknolojiler kullanılır. Bu sayede tedavi için gerekli bilgiler doğrudan ve kolay erişilebilir hale gelir.

Sağlık sisteminin dijitalleşmesinde özellikle önemli ilerlemeleri aşağıdaki yasalar sağlamıştır:

• E-Sağlık Yasası (2016)
• Dijital Bakım Yasası (DVG, 2019)
• Hasta Verilerini Koruma Yasası (PDSG, 2020)
• Hastane Geleceği Yasası (KHZG, 2020)
• Dijital Tedarik ve Bakım Modernizasyonu Yasası (DVPMG, Haziran 2021)

E-Sağlık Yasası, telematik altyapısının geliştirilmesi ve tıbbi uygulamaların tanıtılması için rotayı belirlemişti. Dijital Bakım Yasası, diğer şeylerin yanı sıra, sağlık uygulamalarının (dijital sağlık uygulamaları veya kısaca DiGA) sağlık sigortası şirketleri tarafından ödenebileceğini ve doktorlar ve psikoterapistler tarafından reçete edilebileceğini ortaya koydu.

Hasta Verilerini Koruma Yasası, elektronik hasta dosyaları veya e-reçeteler gibi dijital hizmetlerin kullanılmasını mümkün kılıyor. Hastane Geleceği Yasası, modern acil durum kapasitelerinin yanı sıra dijitalleştirme ve BT güvenliğini daha da genişletmek için hastanelerin dijital geleceğine yatırım yapıyor. Dijital Tedarik ve Bakım Modernizasyonu Yasası, hasta bakımında yeni dijital uygulamalar yaratacak, teletıp alanını genişletecek ve sağlık sektöründe modern ağ oluşturmayı teşvik edecektir.

Elektronik sağlık kartı (eGK), halihazırda 2015 yılının başından itibaren doktor veya diş hekimi ziyaretlerinde sigorta kanıtı olarak kullanılmaktadır. Yasal sigortalının adı ve adresi gibi ana verilere ek olarak, acil durum verileri veya ilaç planı da karta kaydedilebilir. İlaç planı, istenmeyen ilaç etkileşimlerini önlemeye yardımcı olur.

Elektronik hasta dosyasının (ePA) kullanıma sunulması, sağlık sisteminin dijitalleştirilmesindeki bir diğer önemli adımdır. Ocak 2021'den bu yana, tüm resmi olarak sigortalı kişiler, isterlerse sağlık sigortalarından ePA'yı ve ilgili bir uygulamayı alabilirler. Bu - sigortalı tarafından onaylandıktan sonra - doktorun istediği zaman, örneğin daha önce tedaviye dahil olan diğer doktor veya hastanelerden gelen önemli bulguları görebileceği anlamına gelir.

Bu şekilde daha iyi ve daha verimli tedavi mümkündür. Örneğin, aynı taramanın iki kez yapılması önlenmiş olur. Elektronik hasta dosyası ile hastalar da sağlık belgelerini kendileri görüntüleyebilir ve diledikleri zaman ePA uygulamasında kullanabilirler.

Sağlık sistemindeki ağlar ve elektronik hasta dosyası (ePA), sonraki dijitalleştirme adımları için temel oluşturur. 

Aşı kartı, anne kartı, çocuk muayene kitapçığı ve diş bonus kitapçığı ePA'da dijital versiyonları olarak kullanılabilir.

Ek olarak, elektronik iş göremezlik belgesi (eAU) da kademeli olarak kağıt versiyonun yerini almaktadır. Ayrıca reçeteler de dijital olarak düzenlenebilir ve kullanılabilir: İlaçlar için e-reçete, 2022'nin başından beri kullanılabilmektedir.

Çok sayıda sağlık uygulaması ve web uygulaması halihazırda kullanılabilmekte ve doktorlar ve psikoterapistler tarafından reçete edilebilmektedir. Kısaca DiGA olarak adlandırılan bu dijital sağlık uygulamaları, çeşitli hastalıkların tedavisini destekleyebilir ve tamamlayabilir.

Teletıp, doktor veya terapistlere yapılan kişisel ziyaretleri tamamlayan bir dizi dijital seçenek içerir. Bilgisayar veya akıllı telefon aracılığıyla görüntülü danışma saatleri, yolculuklardan ve bekleme sürelerinden tasarruf sağlayabilir. Sağlık personeli de telekonsültasyon sayesinde birbirleriyle daha kolay bilgi alışverişinde bulunabilir ve birlikte daha iyi çalışabilirler. 

Teletıbbın bir diğer alanı da tansiyon veya nabız gibi önemli sağlık verilerinin elektronik olarak kaydedilmesini, iletilmesini ve takibini kapsayan uzaktan izlemedir. Uygulamaların yardımıyla doktor ve hastalar örneğin bu tür sağlık verilerini paylaşabilirler.

İster elektronik hasta dosyası (ePA), ister hassas sağlık verilerinin iletimi veya online muayene olsun; sağlık sisteminin sürdürülebilir dijitalleştirilmesinin temeli veri korumasıdır.

Hastalar, sağlık verilerinin mümkün olan en iyi şekilde korunması hakkına sahiptir. Bu nedenle, veri güvenliği ve veri koruma soruları, dijitalleştirmenin tüm aşamalarında kontrol edilir.

COVID-19 salgını sırasında çeşitli dijital çözümler, COVID-19'un yayılmasını kontrol altına almaya ve sağlık hizmetini sürdürmeye yardımcı olmaktadır.

Pozitif SARS-CoV-2 sonuçlarını sağlık yetkililerine en hızlı şekilde iletmek ve enfekte kişilerle temas etmiş kişileri bilgilendirmek için çeşitli dijital raporlama ve bilgi sistemleri kullanılmaktadır.

Ayrıca, enfeksiyon zincirlerini kırmak için temas takibi yapmak amacıyla Corona Uyarı Uygulaması kullanıldı. Corona Uyarı Uygulaması ve CovPass Uygulaması ile ayrıca, aşılama, iyileşme ve negatif test sonuçları hakkında dijital kanıtları sunmak mümkün hale geldi.

Başka bir dijital sistem, Nisan 2020 tarihinden beri yoğun bakım yataklarının doluluk durumunu gerçek zamanlı olarak kaydetmektedir. Bu sayede serbest kapasiteler her an tespit edilebilir ve en iyi şekilde kullanılabilir.

Sağlık hizmetlerinde artan dijitalleşme ile birlikte hastalıkların kökeni, seyri ve tedavisi hakkında teorik olarak giderek ayrıntılı bilgi toplanmaktadır. Bu anonimleştirilmiş verilerin analizi, sağlık hizmetlerini daha da iyileştirebilir.

Bu tür kapsamlı verilere büyük veri de denir. Uygun değerlendirme yöntemleri sayesinde örneğin risk faktörleri ve hastalıklar arasındaki bağlantılar daha kolay tespit edilebilir. Bu, hekimlerin ve eczacıların yeni yöntemler geliştirmesini ve tedavileri daha fazla kişiselleştirmelerini sağlar.

2023'ten itibaren, araştırma amacıyla elektronik hasta kaydından (ePA) sağlık verilerinin gönüllü olarak bağışlanması mümkün olacaktır. Sağlık sistemindeki tüm dijitalleşme sorularında olduğu gibi, araştırma alanında da hazırlık olarak kapsamlı veri koruma önlemleri alınmaktadır.