Disk kayması

Hemen hemen herkes sırt ağrısını bilir. Nedenleri nadiren açıklığa kavuşturulabilir. Ağrılar bacağa ve ayaklara kadar yayıldığında, bunun nedeni disk kayması olabilir. Ağrılar çoğu kişide altı hafta içinde azalır.

Diskler omurganın omur gövdelerinin arasında oturur. Diskler, kıkırdak liflerden yapılmış elastik bir kılıf ile çevrelenen jel benzeri bir çekirdekten (jelatinimsi çekirdek) oluşur. 

Disk dokusu omur gövdeleri arasında çıkıntı yaparsa, disk kayması söz konusudur. Bu doku, omurga bölgesindeki komşu sinirleri tahriş eder ve şiddetli şikayetleri tetikleyebilir. Disk kayması ağrısız olarak da seyredebilir.

Ani beliren bir ağrı veya sırtın alt bölgesinde şiddetli ağrılar disk kaymasının sık görülen semptomları arasındadır. Tipik belirtiler, bir bacaktan ayağa doğru yayılan ve siyatik olarak bilinen ağrıdır. Genellikle bel omurga bölgesindeki disk kaymaları tarafından tetiklenirler.

Boyun omurga bölgesinde disk kayması varsa kollarda da ağrı hissedilebilir.

Kalçadaki duyu bozuklukları veya felç belirtileri, sinir hasarı gibi ciddi bir probleme işaret eder. Ancak bu nadiren görülür.

Diskler omurlar arasında tampon işlevi görür, omurgadaki baskıyı ve yükleri azaltır. Bu işlev kısıtlanırsa, disk kayması oluşabilir. Ağrılar muhtemelen disk dokusunun omurilik bölgesindeki sinirlere baskı yapmasından kaynaklanır.

Disk kaymaları çoğunlukla aşınma belirtilerine bağlı olarak oluşur. Bunlar normal yaşlanma sürecinin bir parçasıdır ve farklı şekilde ortaya çıkabilir. İnsanlar yaşlandıkça disklerin elastikiyeti azalır. Sıvı kaybeder ve çatlayabilirler. Nadiren bir kaza veya ağır yaralanma disk kaymasına sebep olabilir.

Çoğu insan özellikle tipik siyatik ağrısı ile karşılaşır. Disk dokusu lomber omurga bölgesinde bir sinir köküne baskı yaptığında oluşur. Burada, omurilik kanalının spinal sinirlerinin bağlandığı siyatik siniri yer alır. Siyatik siniri bacaklardan sorumludur. İritasyon durumunda ağrı yapar, bazen de uyuşma ve karıncalanma hissi ile fark edilir.

Uzmanlar, disk kayması söz konusu olduğunda bu rahatsızlığın şiddetini üç seviyeye ayırır:

• Şişme (protrüzyon): Bu derecede disk, omur gövdeleri arasından çıkıntı yapar. En dıştaki kılıf hala sağlamdır.
• Sarkma: Diskin en dışındaki kılıfta çatlaklar oluşur. Disk dokusu çıkışı olabilir, ancak henüz disk ile bağlantılıdır.
• Ayrılma (sekestre): Disk dokusu sinir kanalı içine girmiştir ve diske doğrudan bağlantısı kalmamıştır.

İnsanların yaklaşık yüzde 3'ü hayatlarının bir noktasında disk kaymasının sonucu olarak sırt ağrısı yaşar. Çoğunlukla 30 yaşın üzerindeki erkeklerde bu durum kadınlara göre iki kat daha fazla görülür.

Bazı insanlarda ağrılar aniden başlar ve yine aniden kaybolur. Bazılarında uzun süreli ağrılar, bazılarında tekrarlanan ağrı atakları görülür. Disk kayması çok farklı şekilde seyredebilir.

Disk kayması olanların yaklaşık yüzde 90'ında şikayetler altı hafta içinde kendiliğinden geçmektedir. Muhtemelen vücut dışarı çıkan dokunun bir kısmını temizler veya doku sinirleri artık tahriş etmeyecek şekilde kendiliğinden değişir. Ağrılar sonra hala devam ediyorsa, kendiliğinden geçmesi olası değildir.

Çoğunlukla hekimler görüşme ve fiziki muayene sonrasında tanı koyabilir.

Sırt ağrılarında bunun dışında ayrıntılı muayenelere genellikle gerek yoktur. Şikayeti olmayan insanlarda bile sıklıkla disk hasarı görüldüğü için röntgen uygun değildir. Görüntülü muayeneler aslında şikayetleri tetiklemeyen, tahmini bir sebebi gösterebilir. Böyle yanlış bir teşhis, en kötü durumda zararlı da olabilecek tedavilere yol açabilir.

Manyetik rezonans tomografisi gibi diğer görüntüleme yöntemleriyle yapılan muayeneler aşağıdaki durumlarda gereklidir:

• Bir veya her iki bacakta felç belirtileri mevcutsa
• Mesane veya bağırsak fonksiyonu bozulmuşsa
• Tedaviye rağmen dayanılmaz ağrılar mevcutsa
• Dört hafta sonra sırt ağrısı veya iki hafta sonra bacak ağrısı hafiflemezse
• Tümör gibi başka bir hastalığın ağrıya sebep olduğu düşünülüyorsa

Mümkün olduğunca aktif kalınmasını sağlamak için ağrı azaltıcı tedaviye öncelik verilir. Ağrı tedavisi iyileşmeyi hızlandırmaz. Ancak şiddetli siyatik şikayetleri bile çoğunlukla yavaş yavaş kendiliğinden geçer. Ameliyat nadiren gereklidir.

Disk ameliyatının ne zaman mantıklı olduğuna dair ayrıntılı bilgiye gesundheitsinformation.de adresinden erişebilirsiniz.

Tedavi, sırt ağrıları sebebiyle çalışamayan veya günlük yaşamında ciddi şekilde kısıtlama yaşayan kişiler için bir seçenektir. Rehabilitasyon programları örneğin sırt antrenmanı, kuvvet antrenmanı ve esneme ve gevşeme egzersizlerini içerir. Egzersizler, şikayetleri ve etkileri azaltmak, gövde kaslarını güçlendirmek ve omurgayı stabilize etmek için tasarlanmıştır.

Rehabilitasyon ayrıca günlük yaşamda düzenli egzersiz için motivasyon oluşturarak ağrı yönetimine yardımcı olabilir. Elde edilen iyileşmeleri korumak ve yeni şikayetleri önlemek için rehabilitasyondan sonra bile eklemleri ve kasları düzenli olarak çalıştırmak önemlidir.