Halluks valgus
ICD kodları: M20 ICD kodu nedir?
Halluks valgus ayakta oluşan bir şekil bozukluğudur. Birçok insanda çok az şikayete neden olur veya hiç şikayet görülmez. Diğerlerinde ise çok ağrır. Uyarlanmış ayakkabılar ve ateller semptomları hafifletebilir. Bunun bir yardımı olmazsa şiddetli rahatsızlık durumunda ameliyat düşünülür.
Bir bakışta
- Halluks valgus, başparmak çıkıntısı olarak da adlandırılır ve ayakta görülen en yaygın şekil bozukluklarından biridir.
- Halluks valgusta birinci metatarsal kemik yavaş yavaş diğer ayak yönünde dışa doğru kayar.
- Bu şekil bozukluğu sadece rahatsızlığa neden oluyorsa tedavi edilmelidir.
- Halluks valgus esas olarak kadınlarda görülür.
- 65 yaş üstü tüm insanların yaklaşık üçte birinin az ya da çok belirgin halluks valgusa sahip olduğu tahmin edilmektedir.
- Takılan ayakkabılar ve ateller rahatsızlığı hafifletmezse, ameliyat bir seçenektir.
Not: Bu yazıdaki bilgiler bir doktor muayenesinin yerini tutamaz ve kişinin kendi kendine teşhis yapabilmesi veya tedavi etmesi için kullanılmamalıdır.
Halluks valgus nedir?
Genellikle ayaklar yaşla birlikte değişir. Ayak başparmağı daha çok yanındaki parmaklara doğru bakar. Bunyon giderek daha fazla şişer.
Halluks valgus bunyon olarak da bilinir. Esas olarak kadınlarda görülür ve ayakta görülen en yaygın şekil bozukluklarından biridir. Bununla birlikte halluks valgusu olan birçok kişide hiç semptom görülmez veya çok hafif semptomlar görülür. Diğerlerinde halluks valgus ağrır ve basınç noktaları oluşmasına yol açar.
Uygun ayakkabılarla semptomların hafiflemesi gerekir. Bunyonu düzeltmenin tek yolu ameliyattır.
Halluks valgus nasıl anlaşılır?
Halluks valgusta birinci metatarsal kemik yavaş yavaş diğer ayak yönünde dışa doğru kayar. Bu, ayak ön bölümünün genişlemesine sebep olur ve bunyon öne doğru kavis yapar. Baş parmak diğer parmaklara doğru kıvrıldığı için bunlarda şekil bozukluğu ortaya çıkabilir.
Halluks valgus ağrı yapabilir, ancak çok belirgin olsa bile mutlaka ağrıya sebep olması gerekmez.
Halluks valgus, ayak başparmağı ekleminde artrozu tetikleyebilir ve kronik ağrıya neden olabilir. Şekil bozukluğundan dolayı bazı hastalar yürüme sırasında dengesini kaybeder ve düşme riski yüksektir.
Halluks valgusun nedenleri nelerdir?
Bunyon oluşmasına neden olan çeşitli faktörler vardır. Bazı insanlar kalıtsal olarak daha yatkındır.
Genel olarak sanılanın aksine dar ayakkabılar ana tetikleyici değildir. Bununla birlikte özellikle yüksek topuklu ve sivri ön ayak bölgesi olan ayakkabılar halluks valgusu tetikleyebilir ve daha kötü şikayetlere yol açabilir.
Ancak düzenli olarak dar ayakkabı giyen ve halluks valgusa yakalanmayan insanlar vardır. Öte yandan çoğunlukla rahat ve yeterince geniş ayakkabı giyen kişilerde de bunyon gelişebilir.
Halluks valgusu ayrıca aşağıdakiler de tetikleyebilir:
- zayıf bir bağ dokusu,
- romatoid artrit gibi eklem hastalıkları,
- kısalmış aşil tendonları veya
- kısalmış baldır kasları.
Ayrıca bunyon, taraklı veya düz taban bir ayakta da gelişebilir.
Halluks valgusun görülme sıklığı nedir?
Kadınlar, muhtemelen ayaklarında daha zayıf bağ dokusu olduğundan ve genellikle topuklu dar ayakkabılar giydiklerinden, erkeklerden çok daha sık bunyon geliştirir.
65 yaş üstü tüm insanların yaklaşık üçte birinin az ya da çok belirgin halluks valgusa sahip olduğu tahmin edilmektedir.
Halluks valgusa karşı nasıl önlem alınabilir?
Halluks valgusa karşı önlem almak isteyen kişilerin düz ve rahat ayakkabılar giymesi tavsiye edilir. Ön ayak bölümü yeterli alana sahipse ayak parmakları ve tabanı üzerindeki baskı azalır.
Yalın ayakla yürümek de tavsiye edilir. Bir yandan ayak kaslarını güçlendirdiği için. Öte yandan, ayak ve ayak parmaklarının doğal pozisyonunu desteklediği için.
Bazı doktorlar ortopedik tabanlık giymeyi tavsiye eder. Bunun bir bunyonu ne kadar iyi önleyebileceği ise henüz araştırılmamıştır.
Halluks valgus nasıl teşhis edilir?
Ayak problemlerinin nedeninin halluks valgus olup olmadığını belirlemek için doktor, ayak parmaklarının birbirine göre nasıl konumlandığını, ne kadar esnek olduğunu ve bunyonun şişkin olup olmadığını kontrol eder. Bacak pozisyonu da kontrol edilir.
Hastalar ayakta, yürürken ve otururken muayene edilir. Doktor ayrıca ayaktaki cilde ve artroz belirtilerine de dikkat eder. Muayene kapsamında günlük yaşamdaki şikayetler ve kısıtlamalar hakkında da sorular sorulur. Daha doğru bir teşhis için ayağın röntgeni çekilir ve üzerine ağırlık verilir.
Halluks valgusta farklı şiddet derecelerine göre ayrım yapılır. Bunlar ayak başparmağının ve metatarsın büküldüğü açıya göre belirlenir.
Önemli bilgi: "Normal" ayak ile bunyon arasındaki sınır değişkenlik gösterebilir. Birçok insanda hiç şikayetlere neden olmayan en azından hafif bir halluks valgus formu saptanmıştır.
Halluks valgus nasıl tedavi edilir?
Halluks valgus zamanla kötüleşebilir. Ancak yalnızca rahatsızlık vermeye başlarsa tedavi edilmesi gerekir.
Hangi tedavilerin uygun olduğu diğer şeylerin yanı sıra rahatsızlık tipine ve deformasyona bağlıdır. Romatizma, şeker hastalığı veya damar hastalıkları gibi eşlik eden hastalıklar da bunda pay sahibidir.
Şikayetleri hafifletmek için başlangıçta aşağıdaki tedavi seçenekleri düşünülür: atel, uygun ayakkabı, fizyoterapi ve ağrı kesici.
Atel
Ayak başparmağını merkezde tutmaya yarar. Bu hem rahatsızlığı giderecek hem de halluks valgusun ilerlemesini yavaşlatacaktır. Ancak atelin bu konuda kesin başarılı olduğunu iddia edemeyiz. Şekil bozukluğunu düzeltemezler. Ateller genellikle geceleri takılır.
Uygun ayakkabılar
Tüm ayak parmakları için yeterli alan bırakan düz ayakkabılar tavsiye edilir. Rahatsızlık durumunda ayak parmakları veya tabanı doldurularak desteklenebilir. Ayak orta bölgesi ağrıyorsa (metatarsalji) ayak parmaklarını rahatlatmak için destekleyici tabanlık veya ayakkabı tabanı için ortopedik kaplama kullanılabilir. Genellikle çıplak ayakla koşmak da tavsiye edilir.
Fizyoterapi
Hedefe yönelik egzersizler ayak kaslarını güçlendirme ve germe konusunda yardımcı olur.
Ağrı kesici
Tablet veya merhem formundaki steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) düşünülebilir. Olası yan etkilerden dolayı tabletler sadece kısa bir süre için alınmalıdır.
Rahatsızlıklar şiddetli olduğu ve düzelmediği durumlarda ameliyat yardımcı olabilir. Şekil bozukluklarını düzeltmenin ve rahatsızlıkların nedenini ortadan kaldırmanın tek yolu budur. Ancak ameliyat şikayetlerin kesinlikle ortadan kalkacağı anlamına gelmez. Ayrıca yan etkileri olabilir.
Halluks valgus hakkında ne zaman ameliyat edilmesi gerektiği gibi detaylı bilgileri gesundheitsinformation.de.adresinde bulabilirsiniz.
- Deutsche Gesellschaft für Orthopädie und Orthopädische Chirurgie (DGOOC). Hallux valgus. AWMF-Registernummer 033-018. 04.2014. Aufgerufen am 25.05.2020.
- Hollander K, Heidt C, Van der Zwaard BC, Braumann KM, Zech A. Long-Term Effects of Habitual Barefoot Running and Walking: A Systematic Review. Med Sci Sport Exerc 2017; 49(4): 752-762. Aufgerufen am 25.05.2020.
- Klugarova J, Hood V, Bath-Hextall F, Klugar M, Mareckova J, Kelnarova Z. Effectiveness of surgery for adults with hallux valgus deformity: a systematic review. JBI Database System Rev Implement Rep 2017; 15(6): 1671-1710. Aufgerufen am 25.05.2020.
- Nix SE, Vicenzino BT, Collins NJ, Smith MD. Characteristics of foot structure and footwear associated with hallux valgus: a systematic review. Osteoarthritis Cartilage 2012; 20(10): 1059-1074. Aufgerufen am 25.05.2020.
- Wülker N, Mittag F. The treatment of hallux valgus. Deutsches Ärzteblatt Int 2012; 109(49): 857-867; quiz 868. Aufgerufen am 25.05.2020.
Institut für Qualität und Wirtschaftlichkeit im Gesundheitswesen (Sağlık Hizmetlerinde Kalite ve Verimlilik Enstitüsü) (IQWiG) ile birlikte hazırlanmıştır.
Tarih: