Gut

Gut, eklemlerin iltihaplandığı metabolik bir hastalıktır. Gut atağı durumunda bazı eklemler birkaç saat içinde şişer ve ağrıya karşı çok hassas hale gelir. Esas olarak eklemlerde biriken küçük, iğne şeklindeki ürik asit kristalleri iltihabı tetikler. Bu tür kristaller, vücutta çok fazla ürik asit olduğunda oluşabilir. Enflamasyon genellikle bir ila iki hafta içinde tamamen kendi kendine geçer. Ağrı ilaçla giderilebilir.

Gut hastalığı olan çoğu insan ara sıra akut ataklar geçirir. Arada aylar hatta yıllar geçebilir. Ama daha sık da ortaya çıkabilir. Atakları önlemenin birkaç yolu vardır. Örneğin, bazı insanlar belirli yiyeceklerden ve diğer olası tetikleyicilerden kaçınır. Diğerleri, ürik asit seviyelerini kalıcı olarak düşüren ilaçlar alır. Bu tür ilaçlar özellikle sık görülen gut atakları için değil, aynı zamanda gut nodülleri veya böbrek taşları gibi ikincil hastalıklar için de faydalıdır.

Birçok insan yüksek ürik asit seviyelerine sahiptir, ancak semptom yoktur. Bu değerlerin sağlık açısından bir önemi olup olmadığı tartışmalıdır. Tedavi edilmeleri gerekmez.

Gut atakları genellikle gece veya sabah erken saatlerde başlar. Eklemler aniden şişer ve çok ağrılı hale gelir. İltihaplı eklemler daha sonra hassaslaşır, aşırı ısınır ve kızarır. Şişlik ve rahatsızlık genellikle altı ila on iki saat sonra en güçlüsüdür. Eklemler genellikle o kadar hassastır ki, yorganın basıncı bile neredeyse dayanılmazdır. Şişlik birkaç gün sonra azalırsa, bu bölgedeki deri biraz soyulabilir.

İlk gut atağı genellikle sadece bir eklemi, genellikle ayak başparmağının metatarsofalangeal eklemini etkiler. Ancak metatars ve ayak bileği eklemleri, bilekler ve parmaklar, dizler ve dirsekler de iltihaplanabilir. Omuzlarda ve kalçalarda gut atakları nadirdir. Kronik gut hastalarında eklemler kalıcı olarak hafif iltihaplıdır. Zamanla eklemler deforme olabilir ve etkilenenler hareketliliklerini kısıtlayabilir.

Kanda çok fazla ürik asit olduğunda gut gelişebilir. Bununla birlikte, yüksek ürik asit düzeyine sahip tüm insanların sadece yaklaşık üçte birinde gut geliştiği tahmin edilmektedir.

Ürik asit, pürinlerin parçalanması sırasında ortaya çıkar. Bunlar vücuttaki önemli temel maddelerin, nükleik asitlerin bir parçasıdır.

Genellikle bir miktar ürik asit idrarla atılır. Ancak bazı kişilerin böbrekleri yeterince ürik asit salgılamadığından ürik asit seviyesi yükselir. Belirli bir sınır aşılırsa, ürik asit vücut dokusunda biriken kristaller oluşturabilir. Çoğu zaman kristaller eklemlerde toplanır ve gut atağını tetikleyebilir.

Bazı hastalıklar da çok yüksek ürik asit seviyesine katkıda bulunabilir: Örneğin kan oluşumu bozuklukları veya lösemi gibi kanser hastalıkları. Nadir bazı durumlarda gut, vücut çok fazla ürik asit ürettiği için oluşur. Bunun nedeni, ürik asit metabolizması ile ilgili bazı proteinlerin (enzimlerin) işlevinin bozulduğu kalıtsal bir hastalık olabilir.

Ürik asit seviyelerine ek olarak, diğer faktörler de gutta rol oynar. Örneğin, eklem dokusu çok az sıvı içeriyorsa, ürik asit kristallerinin oluşma olasılığı daha yüksektir. Sinovyal sıvının asitliği (pH değeri) ve eklem sıcaklığı da hastalığı etkiler.

Gut, ürik asit seviyelerini artıran tüm faktörler tarafından desteklenir. Halihazırda gut hastalığı olan kişilerde, atak riskini daha da artırırlar. Gut için bilimsel olarak kanıtlanmış risk faktörleri şunları içerir:

Ürik asit seviyelerini artıran ilaçlar

• Özellikle dehidrate edici ilaçlar (diüretikler)
• Asetilsalisilik asit (ASA)
• Organ naklinden sonra kullanılan bazı ilaçlar
• Parkinson ilacı Levodopa
• Kanser ilaçları

Et, balık ve deniz ürünleri

Bu yiyecekler çok fazla pürin içerir. Daha büyük miktarlarda tüketildiğinde, gut gelişme riskini hafifçe artırırlar. Çalışmalarda, pürin yönünden zengin bitki bazlı gıdaların gut gelişimi üzerinde hiçbir etkisi görülmemiştir.

Alkol

Alkollü içecekler ürik asit oluşumunu teşvik eder ve dehidrasyon etkisine sahiptir. Alkol tüketimi ile böbrekler de daha az ürik asit ayırır. Özellikle bira, nispeten fazla sayıda pürin içerir. Araştırmalar, bira ve yüksek oranda alkolün gut hastalığını artırabileceğini göstermektedir. Ölçülü tüketilen şarabın herhangi bir etkisi yok gibi görünmektedir.

Şekerli içecekler

Yüksek şeker içeriğine sahip (meyveli) içecekler de gut riskini biraz artırabilir. Bu hem kola hem de meyve suları gibi içecekler için geçerlidir. Tatlandırıcı ile tatlandırılmış içecekler gutu etkilemez.

Obezite

Fazla kiloluysanız, gut riski daha yüksektir. Vücut kitle indeksi arttıkça risk de artar.

Bazı yiyecekler ve diğer faktörler, gut veya gut atakları riskinizi biraz artırabilir. Her şeyden önce, böbreklerin güvenilir bir şekilde çok fazla ürik asit salgılayabilmeleri için iyi çalışması önemlidir.

Gut, Almanya da dahil olmak üzere birçok sanayileşmiş ülkede en yaygın enflamatuar eklem hastalığıdır (artrit). Nüfusun yüzde bir ila ikisinin etkilendiği tahmin edilmektedir. Erkekler, çoğunlukla daha erken olmak üzere, kadınlardan yaklaşık beş kat daha sık hastalanır. Erkeklerde gut genellikle 40 yaşından itibaren, kadınlarda ise ancak menopozdan sonra ortaya çıkar. Bunun nedeni böbrekler üzerindeki hormonal etkilerdir.

Gut atağından sonra eklem genellikle bir ila 2 hafta içinde kendi kendine iyileşir. Gut atağı geçiren çoğu insan, 6 ay ila 2 yıl sonra bir kez daha atak yaşayacaktır. Tekrarlayan ataklar birden fazla eklemi etkileyebilir ve biraz daha uzun sürebilir.

Ortalama 12 yıl sonra gut kronikleşebilir ve eklemlere zarar verebilir. Bununla birlikte, akut gut her hastada kronikleşmez. Kronik gut riski, diğer şeylerin yanı sıra, ürik asit seviyesinin ne kadar yüksek olduğuna bağlıdır.

Gut nodülleri de gutun olası bir sonucudur. Bunlar yumuşak dokulardaki ürik asit birikintileridir. Yıllar içinde gelişirler. Gut nodülleri genellikle ağrılı değildir. Özellikle ayak ve parmak eklemleri, dirsek, Aşil tendonları ve kulakta görülürler.

Sonuçlar

Gut kronikleşirse ve eklemler hasar görürse, bu etkilenenlerin hareketliliğini sınırlar. Sonuç olarak kaslar da zayıflayabilir.

Nadir durumlarda, vücudun atipik bölgelerinde ürik asit kristalleri birikir. Örneğin omurilikte gut nodülleri oluşursa, sinirlere baskı yapabilir ve felç semptomlarını tetikleyebilir. El bileğindeki karpal tünelde gut nodülleri ile karpal tünel sendromu gelişebilir.

Gut hastalarında böbrek taşı riski de yüksektir. Böbrek taşları ağrılı olabilir ve idrar yolu enfeksiyonlarına neden olabilir. Ortalama olarak, gutlu her 100 erkekten yaklaşık birinde bir yıl içinde böbrek taşı gelişir.

Doktorlar genellikle risk faktörlerine ve tipik semptomlara dayanarak akut gutu tanımlayabilir. Nispeten güvenilir bir gut belirtisi, ayak başparmağının tabanında veya uç ekleminde ağrılı, kızarık bir şişliktir.

Gut, eklem ponksiyonuyla açıkça kanıtlanabilir. Sıvı, ince içi boş bir iğne ile eklemden çıkarılır ve daha sonra laboratuvarda incelenir. Sinovyal sıvıda ürik asit kristalleri bulunursa "gut" teşhisi konur. Semptomlar belirsizse veya diğer olası nedenleri dışlamak için eklem ponksiyonu yapılır. Bunlar, her şeyden önce, örneğin yaralanmalardan kaynaklanan bakterilerle enfekte olmuş eklemleri içerir. Bu tür enfeksiyonlar hızla tedavi edilmelidir.

Gut atağı sırasında genellikle normal aralığa düştüğü için kandaki ürik asit seviyesinin belirlenmesi yeterince anlamlı değildir.

Gut tedavisinin birkaç amacı vardır:

• Kısa vadede, gut atağının acısını hafifletmelidir.
• Uzun vadede, daha fazla atak geçirmeyi önlemeli, aynı zamanda kronik enflamasyon ve eklem hasarı riskini de azaltmalıdır.

Kısa süreli gut tedavisi

Gut atakları antienflamatuar ilaçlarla tedavi edilir. Örneğin:

• İltihap önleyici ağrı kesiciler: Mesela ibuprofen, indometasin veya naproksen
• Kortizon müstahzarları: Genellikle aktif bileşen olarak prednizolon içeren tabletler
• Gut ilacı kolşisin: Kolşisin, daha yavaş etkisi ve olası yan etkileri nedeniyle artık eskisi kadar sık kullanılmamaktadır.

Ağrıyı gidermek için bir ağrı kesici yeterli değilse, tedavi için birkaç aktif bileşen birleştirilebilir. Etkilenen eklemleri soğutmak da yardımcı olabilir. Her durumda, etkilenenlerin çoğu bunu rahatlatıcı bulur.

Uzun süreli gut tedavisi

Uzun süreli gut tedavisinin amacı, ürik asit seviyesini düşürerek gut ataklarını ve ikincil sorunlarını önlemektir. Bunun için aşağıdaki seçenekler vardır:

• Beslenmenizi değiştirin: Özellikle daha az et, balık ve deniz ürünleri yiyin ve daha az alkol tüketin.
• Ürik asit düşürücü ilaç alın: Genellikle allopurinol.

Tüm hastaların ürik asit düşürücü ilaçlara ihtiyacı yoktur. Bu tür ilaçlar, özellikle gutun ilk atağından sonra genellikle gerekli değildir. Sebep: Bazı gut hastaları, sonrasında ve hatta yıllarca nadiren herhangi bir problem yaşar.

Ürik asit düşürücü ilaçlar öncelikle sık veya özellikle stresli gut atakları için kullanılabilir. Bu ilaçlar aynı zamanda gut nodülleri ve böbrek taşları gibi komplikasyonlar veya bozulmuş böbrek fonksiyonu ile de faydalıdır. Beslenme biçiminde bir değişiklik yeterli değilse, ilaç da bir seçenektir.

Akut gut ataklarının tedavi olanakları hakkında daha detaylı bilgileri gesundheitsinformation.de sitesinde bulabilirsiniz.

Gut atağının acısı, etkilenenler için çok stresli olabilir ve birçok günlük aktiviteyi imkansız hale getirebilir. Yürümek, bisiklete binmek, ayakkabı giymek veya bir şeyi kavramak ve tutmak zor olabilir. Zamanla, bazı hastalar yeni bir gut atağının yakın olduğunu hissedebilir hale gelir.

Ancak gut atakları sadece fiziksel olarak sınırlayıcı değildir. Ayrıca uykuyu ve ruh halini etkileyebilirler. Etkilenenler çoğunlukla işe gidemez veya ev işlerini yapamaz. Arkadaşlara ve aile üyelerine hastalığın ne kadar acı verici olduğunu bildirmek faydalı olabilir. Daha sonra, etkilenenlerin neden sakinleşmeleri ve dinlenmeleri gerektiğini daha kolay anlayabilirsiniz. Gut hastalığı olan kişiler, çalışamadıkları veya eşlerine ve ailelerine karşı daha az duyarlı oldukları için kendilerini suçlu hissetmemelidir.

Gut atakları, kendi vücudunuza bakışınızı değiştirebilir. Özellikle genç insanlar, daha çok yaşlılık hastalığı olan bir hastalığa sahip olmayı zor bulabilir.

Gut hastası iki kadının deneyimlerini gesundheitsinformation.de web sitesinde bulabilirsiniz.