Mitral kapak yetmezliği

Kalpte, valf gibi çalışan dört kalp kapakçığı vardır. Bu kapakçıklar, kanın kalp kasından doğru yöne pompalanmasını ve tekrar geri akmamasını sağlar.

Kalp kapakçığı hastalıklarında sıklıkla yaşam boyunca gelişen kalp kapakçığı hasarları söz konusudur. Bu nedenle doktorlar kazanılmış kalp kapakçığı bozukluklarından da bahseder. Bunlar genellikle ancak ileri bir yaşta görülür, çünkü bu durum sıklıkla aşınma ve yıpranma nedeniyle ortaya çıkar.

Mitral kapak yetmezliği, aort darlığından sonra ikinci en sık görülen kapakçık hastalığıdır. Sol kulakçık ile sol karıncık arasındaki kapağın sızdırması nedeniyle, dışarı pompalanan kanın bir kısmı tekrar sol kulakçığa akar. Burada taze kanla buluşur ve toplam kan miktarını arttırır. Kan miktarının artması nedeniyle kalp kasının daha çok çalışması gerekir.

Mitral kapak yetmezliğinin tedavisi için, tıpkı aort darlığında olduğu gibi bir protez kapak kullanılabilir. Ancak genellikle bir mitral kapak korunabilir ve işlevini yeniden kazanabilir.

Kalp çoğu zaman hiçbir şey fark etmeden yıllarca mitral kapak yetmezliğini telafi edebilir. 

Şikayetler ancak kalp kası vücuda yeterince kan pompalayamayacak duruma geldiğinde ortaya çıkar. Organlar ve kalp, kan eksikliği ve oksijen yetersizliğine maruz kalır.

Ayrıca aşağıdaki semptomlar da görülebilir:

• Halsizlik ve performans düşüklüğü
• Özellikle alt bacaklarda şişlikler
• Düzensiz, hızlı veya yavaş nabız
• Özellikle geceleri nefes darlığı ve öksürme
• Göğüste ağrılar, sıkışma
• Bayılma atakları

Yaşa bağlı aşınma ve yıpranma, mitral kapak yetmezliği gibi kalp kapakçığı hastalıklarının temel nedenidir.

Aşınmaya ve yıpranmaya bağlı mitral kapak yetmezliği gibi kazanılmış kalp kapakçığı hastalıkları genellikle yaşlı insanlarda görülür. 

75 yaş ve üzeri insanların yaklaşık yüzde 13’ünde kalp kapakçığında sorunlar görülmektedir; bu, erkeklerde kadınlara göre daha sık meydana gelmektedir.

Kalp, sızdıran bir mitral kapağı genellikle yıllarca hatta on yıllarca telafi edebilir. 

Ancak bunun için kalp kasının sürekli daha fazla çalışması gerekir. Bunun sonucunda ise kalp kası kalınlaşır ve kalp büyür. Sürekli aşırı zorlanması halinde ise meydana gelen değişiklikler azalmaz ve aksine giderek artar.

Kalınlaşan kalp kası, eskisi kadar elastik değildir ve kalp odacıkları "aşınır". Kalp genel anlamda zayıflar. 

Buna bağlı olarak gelişen şikayetler başlangıçta yalnızca fiziksel zorlanmayla birlikte görülürken, daha sonraları dinlenme halinde de ortaya çıkar. Bunun sonucunda hayati tehlike oluşturan kalp yetmezliği meydana gelebilir.

Sigara içmek genellikle kalp ve dolaşım sistemi hastalıkları ve dolayısıyla mitral kapak yetmezliği riskini artırır. Bu nedenle sigara içmeyi bırakmak, en önemli koruyucu önlemlerdendir.

Kalp kapakçığı hasarı riskinin artması, endokardit adı verilen kalp iç zarının iltihaplanmasının bir sonucu olarak da ortaya çıkabilir. Endokardit, genellikle bakterilerden kaynaklanır. Doğuştan kapakçık bozukluğu olan veya yeni bir kalp kapakçığı olan kişilere, bazı durumlarda oral tedaviden önce önleyici tedbir olarak antibiyotik verilir. Antibiyotik, ağız boşluğundan kana geçebilecek ve kalbin iç yüzeyinde iltihaba yol açabilecek olan bakterileri öldürür.

Doktorlar dikkatli bir fizik muayeneyle ve özellikle stetoskopla kalp atışını dinleyerek mitral kapak yetmezliği gibi bir kalp kapakçığı hastalığı olup olmadığıyla ilgili önemli bilgiler elde edebilirler.

Ekokardiyografi adı verilen kalbin ultrason muayenesi, teşhisi doğrulayabilir ve kalp kapakçığındaki hasarın ne kadar şiddetli olduğunu gösterebilir. Bazen yemek borusu içinden gerçekleştirilen bir ultrason muayenesi uygundur: Bu "transözefagial ekokardiyografi" işleminde ultrason başlığına sahip bir hortum kalp hizasına kadar ilerletilir. Bu şekilde, geleneksel ultrasona göre kalpte daha belirgin bir görüntüleme elde edilir.

Kalp kapakçığı hastalığı kesin bir şekilde teşhis edilmişse; doktor, genel sağlık durumunu da belirler. Uygun tedavinin seçimi ancak bu durumda yapılır.

Bu muayenelere şunlar örnek gösterilebilir:

• Dinlenme durumunda ve eforlu EKG (kalp ekokardiyografisi)
• Kan basıncının ölçülmesi
• Kan sayımı için kan alma
• Röntgen muayenesi, gerekirse bilgisayarlı tomografi (CT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MRT)

Eğer ayrıca koroner arterlerin daralmasından şüpheleniliyorsa, kalp kateter muayenesi de gerekli olabilir. Kalp kateterinden koroner arterlere bir kontrast madde salınır, böylece doktor arterleri ekranda değerlendirebilir.

Mitral kapak yetmezliği tedavisi ve hangi tedavinin uygulanacağı, çeşitli faktörlere bağlıdır.

Kalp kapakçığı hasarı türünün yanı sıra semptomlar da tedavi kararında önemli rol oynar. Yaş, genel sağlık durumu ve hastanın kişisel ihtiyaçları da çok önemlidir.

Mitral kapak yetmezliğinde, tıpkı aort darlığında olduğu gibi bir protez kapak kullanılabilir. Ancak genelde hasarlı mitral kapak korunabilir. Açık operasyon veya bir kalp kateteriyle kapağın işlevi tekrar kazandırılabilir.

Doktorlar bu müdahaleleri kapak rekonstrüksiyonu olarak tanımlar. Mitral kapak vücudun kendi dokusuyla, örneğin perikard dokusuyla, güçlendirilebilir. Kapak artık kalp kasına düzgün şekilde bağlı değilse ve bunun sonucunda sızdırıyorsa, sağlam plastik ipliklerle sabitlenebilir. Ayrıca doktorun bir plastik halka dikmesiyle de çok geniş bir mitral kapak yeniden doğru formuna getirilebilir. Böylece kapak kapanma sırasında yeniden sızdırmaz hale gelir.

Başka bir tedavi seçeneği ise, sızdıran mitral kapağın yaprakçığını küçük metal bir klipsle birleştirmektir. Bu tedavi bazı durumlarda kapağın tekrar tamamen kapanmasını sağlar.

Kalp kapağındaki bir ameliyatın ardından genellikle tedavi gelir (rehabilitasyon). Rehabilitasyon, hastanın tekrar fiziksel zorlanmaya alışmasına ve bunu kademeli olarak arttırmaya destek olur. Ayrıca rehabilitasyon, yaşam kalitesini yeniden yükseltmeye de yardımcı olabilir. Ayrıca rehabilitasyon sürecinde ilaçlar duruma göre uyarlanabilir ve kalp düzenli olarak kontrol edilebilir.

Bazı kişiler, ameliyattan sonra fiziksel olarak aşırı zorlanıp hastalığın tekrar kötüleşmesinden endişe ederler. Bu nedenle rehabilitasyon, sıklıkla bu durumla daha iyi başa çıkmanıza yardımcı olmayı amaçlayan görüşmeler gibi önlemleri de içerir. Çoğu kişi bu sayede kendisini daha iyi değerlendirmeyi öğrenir.

Mitral kapak yetmezliği gibi bir kalp kapakçığı hastalığı, ruhsal baskı da oluşturabilir.

Halsizlik ve yorgunluk gibi semptomlar, günlük yaşamın giderek daha da kısıtlı bir hale gelmesini tetikleyebilir.

Hangi tedavinin seçileceğine karar vermek de karmaşık ve zor olabilir. Bu nedenle tedaviyle ilgili sorular veya belirsizlikler tedaviyi yapan doktorla ve mümkünse yakınlarla görüşülmelidir.

Kalp ameliyatından sonra hasta bir süre daha dayanıksız olur. Bu nedenle, bu aşamada kimin ne zaman ve nasıl yardımcı olabileceği konusu, yakınlarla ve arkadaşlarla zamanında görüşülmelidir.

Ayrıca müdahaleden önce, sağlık sigortasından ev işlerinde yardım almak gibi bir destek talebinde bulunabilirsiniz.