Yaşlılıkta görme - Düzenli doktora gitmek önemlidir

Yaşın ilerlemesiyle birlikte yakını görmenin kötüleşmesi ve bundan dolayı bir okuma gözlüğüne ihtiyaç duyulması, belirli bir noktaya kadar normal bir süreçtir. Görme keskinliğinin doğru ayarlanmış bir gözlükle bile azalması veya renk algısı, kamaşma değişimi ve kontrast hassasiyetinin kötüleşmesi bir katarakt başlangıcına işaret eder.

Yaşlılıkta diğer göz hastalıkları da artış gösterir ve bunlar görme bozuklukları ve körlüğe varabilen ciddi göz sorunlarına yol açabilir. Göz doktorunda düzenli muayene olmak ve erken teşhise yönelik tedbirler bu göz hastalıklarının zamanında belirlenmesine ve tedavi edilmesine katkıda bulunur.

Artan kısıtlamalara rağmen, yaşlı insanların büyük ölçüde bağımsız bir hayat sürmesi mümkündür. Kişiye özel ayarlanan görme yardımcıları, gözün doktor tarafından tedavi edilmesi, örneğin ses çıkışlı ev aletleri ve okuma cihazları gibi günlük yaşama yönelik yardımcı malzemeler ve yaşam ortamının yeniden düzenlenmesi buna katkıda bulunur. Danışma merkezleri ve kendi kendine yardım gruplarından oluşan geniş bir ağ tavsiye ve destek sunmaktadır.

Yaşlılıkta yakını görme kötüleştiğinde, çoğu durumda presbiyopi söz konusudur. Bu normal görme bozuklukları çoğu insanda en geç 50 yaşından itibaren ortaya çıkar ve gözlük veya kontakt lens ile telafi edilebilir. Merceğin yakını görmeye uyum kabiliyeti sürekli olarak zayıfladığından, görme yardımcılarının düzenli olarak ayarlanmasını sağlamak önem taşır.

Örneğin katarakt gibi yaşa bağlı diğer değişikliklerin çoğu da yine cerrahi müdahalelerle iyi bir şekilde tedavi edilebilmektedir. Ayrıca, gözde başka hastalıklar olmadığının kesinleştirilmesi için düzenli kontrol muayeneleri önemlidir. Bunlar tedavi edilmediklerinde görme bozuklukları ve körlüğe yol açabilirler.

Almanya'da başlıca üç hastalık bunlardan sorumludur:

• yaşa bağlı makula dejenerasyonu (AMD)
• glokom
• retinada Diabetes mellitus kaynaklı hasarlar (diyabetik retinopati)

Bu hastalıklar erken teşhis edildiğinde ilerlemeleri önemli ölçüde engellenebilir ve belirli durumlarda görme bozukluklarında artış ve körleşme önlenebilir.

Görme sorunları ve görme bozuklukları yaşlıların yaşam kalitesini önemli ölçüde azaltabilir. İyi bir görüş yalnızca bağımsız bir yaşam sürmek, hareket edebilmek veya bilgi ve izlenimler edinebilmek için önemli değildir. Aynı zamanda, insanlar arasındaki iletişimin korunmasını da sağlar.

Görme kaybının sonuçları yalnızlaşma ve depresyon olabilir. Ayrıca, görüşün kötü olması yaşlı insanların daha sık düşmesinden ve ilaçları yanlış kullanmasından da sorumludur. Bu nedenle danışmak ve uygun görme yardımcıları için destek almak önem taşır. Bu konuda danışmak için doğru adresler göz doktorları, optisyenler ve danışma merkezleridir.

Doktor tedavisine ek olarak, yaşam ortamının uygun hale getirilmesi ve optik ve elektronik yardımcı gereçler günlük yaşamı kolaylaştırabilirler ve görme kabiliyeti önemli ölçüde kısıtlanmış olsa da yaşlılıkta bağımsız bir hayat sürülmesine katkıda bulunabilirler. 

Biraz hareketle, yaşam ortamı kolayca yaşlı kişilerin görme kabiliyetine uygun hale getirilebilir. Örneğin bol miktarda dolaylı ışık sağlayan ve parlamayan iyi bir aydınlatma önemlidir. İlk bakışta ayırt edilebilen renkler ve güçlü kontrastlar güvenliği artırır ve düşmelere karşı koruma sağlar.

Kişiye uyarlanmış gözlükler ve büyüteç ve lup gibi görme yardımcıları artık yeterli olmadığında, ekran okuyucuları ve günlük işlere yönelik diğer pratik yardımcı gereçler yardımcı olur. Örneğin büyük tuşlu ve sesli çıkışlı telefonlar, konuşan saatler ve basküller, ve ev yaşamı, hobi ve tıbbi ve sağlık alanlarına yönelik pek çok başka yardımcı gereç.

Gözlerin kötüleşmesi özellikle yaşlılar için büyük bir zorluktur. Çoğunlukla bu duruma başka sağlık sorunları eklenir ve bağımsız bir yaşamı zorlaştırır. Bu nedenle, yeni yaşam koşullarına daha iyi uyum sağlayabilmek için doktor tedavisine ek olarak danışmanlık ve destek almak da önem taşır. 

Etkilenen kişilerin pek çoğu, güçsüz görülmekten veya başkalarına yük olmaktan korktukları için yardım istemekte tereddüt ederler. Uzun yıllar boyunca bağımsız bir hayat sürmenin ardından kişinin yardıma ihtiyacı olduğunu kabul etmesi ise ancak özel bir güce işaret edebilir. Yakınınızdaki kişilerin yardım ihtiyaçlarını kendilerinin karşılayamadığı durumlarda daha fazla destek için pek çok imkan vardır. 

Almanya genelinde, danışma merkezleri ve kendi kendine yardım organizasyonları finansal yardım, hizmet yardımları ve yardımcı gereçler konusunda tavsiye ve oryantasyon sağlamaktadır. Buralarda günlük yaşam, yaşam ortamının düzenlenmesi, hareket kabiliyeti ve boş zaman konularında ipuçları verilmektedir ve gerektiğinde psikososyal destek sağlanmaktadır. Yakınlar ve arkadaşlar da danışmanlık hizmeti alabilirler. Kendi kendine yardım gruplarında, etkilenen kişiler fikir alışverişinde bulunurlar ve yeni yaşam koşullarıyla nasıl başa çıkılabileceğine ilişkin deneyimlerini paylaşırlar.

Yaşlı insanların daha kötü gördüğünü gösteren farklı belirtiler vardır. Tecrübeler, çok yaşlı insanlarda göz hastalıklarının örneğin mevcut ışık durumları nedeniyle farklı etkilere sahip olmasından ve etkilenen kişinin günlük durumunun da bir rol oynayabilecek olmasından dolayı sinirlendirici ve değişken davranış biçimlerinin söz konusu olabileceğini göstermektedir:

Hareket etme

Etkilenen kişiler daha tereddütlü hareket edebilirler, daha sık tökezleyebilirler ve kendilerine aniden seslenildiğinde çok korkabilirler. Belirli durumlarda güneş ışığı altında veya karanlıkta gezinmekten kaçınırlar.

Oryantasyon sorunları

Etkilenen kişiler örneğin tanıdık ortamlarda bile daha güvensiz hareket ederler, saat ve tarih konusunda yanılırlar ve genellikle yanlış şeyi alırlar. Aydınlıktan karanlığa veya aksi yönde geçişlerde endişelenebilirler.

Alışılmadık görünüm

Etkilenen kişiler belirli durumlarda uygun olmayan veya lekeli kıyafetler giyebilirler, dağınık ve saçları karışık görünebilirler. Yaşam alanı artık her zamanki gibi temiz olmayabilir.

Belirgin göz veya kafa hareketi

Etkilenen kişiler çoğunlukla cisimleri ve metinleri gözlerine yakın tutarlar. Bir nesneye ve duruma tam olarak odaklanamayabilirler ve görmeden bakabilirler. Belirli durumlarda başlarını yana eğebilir ve bir veya her iki gözlerini kısabilirler. Gözler sulanabilir veya ağrıyabilir, kızarmış veya yapışmış olabilir. 

Davranış değişikliği

Etkilenen kişiler örneğin nesneleri daha sık düşürürler veya bunlara çarparlar ve bir şeyleri daha sık ararlar. Alışıldık aktivitelere karşı ilgilerini yitirebilirler ve genel olarak daha çok içe çekilme eğilimi sergileyebilirler. Belirli durumlarda, tanıdık insanlara ve durumlara hiç tepki vermeyebilirler, veya tepkileri değişik ya da şüpheli olabilir.

Gören kişiler çoğunlukla yardımcı olurlar ancak bu yardımların her zaman hoş karşılanıp karşılanmadığından emin olamazlar. Diğer yandan, her zamanki gibi konuştuklarında ve hareket sergilediklerinde kör veya görme bozukluğu olan kişilerin kendilerini her zaman takip edemeyebileceğini unuturlar.

Deutsche Blinden- und Sehbehindertenverband e.V. (Alman Körler ve Görme Engelliler Derneği) görme engelli veya kör yaşlılara nasıl davranılacağı konusunda pek çok pratik ipucu sağlamaktadır.

Deutschen Blinden- und Sehbehindertenverbandes e.V. (Alman Körler ve Görme Engelliler Derneği) tarafından sağlanan bir imkan olan blickpunkt-auge.de web sitesinde Almanya'daki danışma merkezlerinin bir listesi yer almaktadır.