Vulva kanseri

Vulva kanseri, kadınların dış genital organlarında görülen kanser türüdür. Bunlar, büyük ve küçük labia, klitoris, vajinal vestibül ve dış üretral deliğin yanı sıra venüs tepesi ve perineyi içerir.

Vulva kanseri ilk evrelerden gelişebilir. Uzmanlar bunun için "VIN" kısaltmasını kullanır. Bu, "vulva intraepitelyal neoplazi" anlamına gelir, ilk evrelerin çoğuna insan papilloma virüsü (HPV) neden olur. Tedavi edilmezse öncüller varlığını sürdürür, bazen geriler veya çevre dokuya doğru büyüyen kansere dönüşür.

Ek olarak, HPV'den bağımsız olarak ortaya çıkan çok daha nadir tetikleyiciler vardır. Vulva karsinomunun başka bir nadir habercisi de Paget hastalığıdır.

Vulva kanseri önceden varsa, kanser hücreleri vulvanın deri ve mukoza zarının ilerisindeki bağ dokusuna yerleşmiştir.

Vulva kanseri genellikle ileri yaştaki kadınlarda son adet döneminden (menopoz) sonra ortaya çıkar. Genellikle bir HPV enfeksiyonu ile bağlantılı değildir. Ancak, özellikle genç kadınlar arasında HPV ile ilişkili vulva kanserler artmaktadır.

Vulva kanserinde semptomlar nadiren hastalığın erken evrelerinde ortaya çıkar. Tipik bir görünüme sahip değildir. Ancak, genellikle erken evrelerinde kaşıntı meydana gelir.

Ek olarak, olası şikayetler şunlardır:

• Ağrı
• Yanma
• İdrar yapma sorunları ve
• Genital bölgede gözle görülen veya elle hissedilen değişiklikler.

Genital bölgede kaşıntı veya idrar yapma sorunları gibi belirtiler sadece vulva kanserinde değil, çoğu zaman iyi huylu hastalıklarda da ortaya çıkar. Bu şikayetler uzun süre devam ederse doktora görünülmesi önerilir. Genel pratisyenler veya kadın doğum doktorları şikayetlerin tetikleyici ihtimallerini sınırlandırabilir veya gerekli olduğunda diğer teşhis adımlarına geçebilir.

Vulva kanseri ve tetikleyicileri için temel risk faktörleri, dış kadın genital organlarının insan papilloma virüsü (HPV) ile oluşan enfeksiyonlarını içerir.

Rahim ağzında, vajinada ve anüste HPV nedenli öncül kanser hastalıkları olan kadınlarda da vulvada doku değişikliği riski daha yüksektir.

Örneğin bir organ nakli veya HIV hastalığı geçirdikten sonra bağışıklık sistemi zayıflamış olan hastalarda da vulva kanseri geliştirme riski daha yüksektir.

Uzmanlar, sigara içen veya kronik vulvar cilt hastalıkları olan kişilerin vulva kanseri geliştirme olasılığının daha yüksek olduğunu bulmuşlardır. Böyle bir kronik cilt hastalığı örneğin liken sklerozus olarak adlandırılır.

Vulva kanseri, kadın genital organlarında en sık görülen dördüncü kanserdir. 2020 yılında yaklaşık 3100 yeni vaka kaydedilmiştir.

70 yaş üstü kadınların çoğu bu hastalıktan etkilenir. Ancak son yıllarda, özellikle genç kadınlar arasında da yeni vakalarda artış olmuştur. Bu artış, insan papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonlarındaki artışa bağlanmaktadır.

İnsan papilloma virüsüne (HPV) karşı aşılar, HPV enfeksiyonlarını ve dolayısıyla vulva kanserinin öncülerini önleyebilir. 9–14 yaş arası kız çocukları (ve erkek çocukları) için aşı önerilir. 17 yaşına kadar, yasal sağlık sigortası şirketleri, bir telafi aşısının masraflarını karşılar.

HPV aşısı hakkında sık sorulan soruların yanıtlarını Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) web sitesinde bulabilirsiniz.

Şu anda Almanya'da vulva kanseri ve tetikleyicileri için belirli bir yasal tarama programı bulunmamaktadır.

Ancak 20 yaşından itibaren, doktorun tüm vulvayı da incelemesi yıllık ücretsiz jinekolojik muayenenin bir parçasıdır.

Doktor jinekolojik muayene sırasında dış genital organları detaylı olarak inceler. Doktorlar vulva bölgesindeki dokunun değişip değişmediğini değerlendirebilir. Daha detaylı muayene için jinekologlar büyüteç de kullanabilirler. Bir karsinomdan veya erken kanser evresinden şüpheleniliyorsa, laboratuvarda incelenen bir doku örneği (punch biyopsi) alınır.

Hastalık ilerlemişse ve vulvanın derisini ve mukozasını aşmışsa, ileri tetkikler kullanılır: Bunlar ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans tomografisi (MRT) veya mesane ve rektum gibi komşu organların taranması gibi görüntüleme prosedürleridir.

Bir diğer önemli soru da, kaç lenf düğümünün tutulumda olup olmadığı ve ne şekilde tutulumda olduğudur. Ne kadar çok lenf düğümü etkilenirse prognoz da o kadar kötü olur. Tedavi eden doktor lenf düğümlerindeki değişiklikleri dışarıdan hissedebilir veya BT veya MRG taraması kullanarak değerlendirebilir.

Vulva kanserli veya erken evredeki hastalar tedavi için mümkün olduğunca bu konuda uzman olan bir merkeze gitmelidir. Bu merkezlerde, kanser tedavilerinde uzmanlaşmış çeşitli disiplinlerden doktorlar çalışmaktadır.

Doktorlar etkilenen hastalarla birlikte hangi tedavinin mümkün olduğuna ve hangi kısa ve uzun vadeli sonuçların bekleneceğine karar verir. Tümör evresinin yanı sıra hastanın bireysel yaşam durumu ve genel durumu, istekleri de önemlidir.

Vulva kanserlerinde ve tetikleyicilerinde, tümör hücreleri sağlıklı dokuya farklı oranlarda nüfuz ettiğinden, bazen tedavide belirgin farklılıklar olabilir.

Vajinal kanser tedavisi ile ilgili herhangi bir sorunuz varsa, Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) ile iletişime geçebilirsiniz.

Erken evrelerde

İnsan papilloma virüsü (HPV) ile bir enfeksiyonun neden olduğu vulva kanserinin hafif evrelerinin başlangıçta tedavi edilmesi gerekmez. Kanser hastasının bu işlemi kabul etmesi ve yeni semptomlara ve şikayetlere dikkat etmesi önemlidir. Doktorunuz hastalıktan etkilenen bölgeleri düzenli olarak kontrol edecektir.

Doktorlar, şiddetli değişmiş HPV ile ilgili kanser tetikleyicilerini bir lazer yardımıyla çıkarmayı tercih etmektedir.

Doktorlar, HPV enfeksiyonu ve Paget hastalığı bulgusu olmadan oluşan kanser habercisi olan lezyonları bir operasyonla çıkarırlar.

İnvaziv vulva kanseri için

Tümör hücreleri zaten çevre dokuda büyümüşse, doktor tümörü cerrahi olarak ve mümkün olduğunca tamamen çıkaracaktır. Jinekolojik cerrahlar plastik cerrahi prosedürleriyle vulvayı restore etmeye çalışırlar.

Büyük tümörler için doktorlar bazen tümörü küçültmek için ameliyattan önce kombine radyasyon kemoterapisi önermektedir. Radyasyon kemoterapisi de hasta ameliyatı reddederse veya ameliyat mümkün değilse alternatif olabilir.

Tümör pelvik bölgeye yayılmışsa, radyasyon kemoterapisi tercih edilen tedavi yöntemidir. Karsinom komşu organlara doğru büyürse, pelvik organların tamamen veya kısmen çıkarılması gerekebilir.

Kasık ve pelvisteki lenf bezlerine kanser hücreleri bulaşmışsa, doktorlar önce lenf bezlerini cerrahi olarak çıkarırlar. Tümörün evresine bağlı olarak, kombine radyasyon kemoterapisi veya tek başına radyasyon gibi başka tedaviler gerekli olacaktır.

Uzak metastazlarda

Kanser daha uzaktaki organlara yayılmışsa, yani uzak metastazlar oluşmuşsa, genellikle bir tedavi mümkün değildir. Kemoterapi daha sonra bir seçenek olabilir. Doktorlar hastaya danışarak semptomları hafifletmeye ve bu evrede en uygun desteği sağlamaya çalışırlar.

Nüksetme durumunda

Başarılı bir tedaviden sonra kanser geri gelirse, yani nüksederse, tedavi aşağıdaki faktörlere göre belirlenir:

• Hangi ön tedavi uygulandı?
• Bölgesel bir nüksetme vakası mı?
• Tümör diğer organlara yayıldı mı (uzak metastazlar)?
• Kaç lenf düğümü tutulmuş?

Nüks durumunda, doktorlar genellikle bir operasyonda yeni ortaya çıkan tümörü çıkarırlar. Bu mümkün değilse, kombine radyasyon kemoterapisi veya tek başına vulvanın ışınlanması mevcuttur. Lenf düğümünde nüks vakası için cerrahi, radyasyon ve kemoterapi olası tedavi seçenekleridir. Nüks durumunda uzak metastazlar, ilk tanı durumunda olduğu gibi tedavi edilir.

Bahsedilen tedaviler neleri kapsar, hangi yan etkileri olabilir ve bunlara karşı ne yapılabilir? Bahsedilen tedavi yöntemleriyle ilgili ayrıntılı bilgileri Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) web sitesinde bulabilirsiniz.

Tedavi sonrası bakım özellikle şunlara odaklanır

• Olası bir nüksü erken bir evrede saptamak
• Hastalığın ve tedavinin aşamalarını algılamak ve tedavi etmek
• Yaşam kalitesini eski haline getirmek ve sürdürmek

Kronik cilt hastalığı liken sklerozus da mevcutsa, ömür boyu tedavi sonrası bakım gereklidir. Bu, kanser öncüllerinin vulva kanseri tedavisinden sonra da geçerlidir.

Tedavi sonrası bakım ilk 5 yılda kısa aralıklarla gerçekleştirilir. Hastalar yılda birçok kez tedavi sonrası bakım randevusuna gider. Teşhisten sonraki 6. yıldan itibaren kadınlar yılda bir kez tedavi sonrası bakıma gidebilir.

Tedavi sonrası bakım kapsamında doktor hastanın vücudunu muayene eder, görüntüleme muayeneleri yapar ve dokuyu (punch biyopsi) vulvanın şüpheli odaklarından çıkarır.

Tedavi sonrası bakım neler sağlar? Ve kim tarafından koordine edilir? Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) web sitesinde onkolojik tedavi sonrası bakımın önemli yönleri hakkında bilgi edinebilirsiniz.

Vulva anatomik olarak mesaneye ve bağırsaklara yakındır. Bu nedenle, bazı hastalar tedavi sonucunda idrar veya dışkı atımını artık düzgün bir şekilde kontrol edememekten dolayı sorun yaşamaktadır. Uzmanlar bu durumu enkontinans olarak tanımlar.

Enkontinansa karşı bir önlem, örneğin fizyoterapistler tarafından sunulan hedefli pelvik taban eğitimidir. İnkontinans durumunda şablonlar, özel inkontinans pantolonları veya bazı durumlarda idrarı boşaltmak için bir kateter de yardımcı olur.

Hedefe yönelik bir destekleyici terapi (yardımcı terapi) ile tedavinin olası yan etkileri hafifletilebilir. Bunlara örnek olarak vulvanın değişen durumu, vajinanın daralması, mukoza zarının iltihabı veya lenfödem verilebilir.

Fiziksel sorunlara ek olarak, kanser her zaman duygusal stresi de beraberinde getirir. Psikoonkologların desteği, etkilenenlerin değişen yaşam koşullarına uyum sağlamalarına ve bozukluklar ve endişelerle başa çıkmalarına yardımcı olabilir. Bir kendi kendine yardım grubuyla iletişime geçmek de yardımcı olabilir.

Peki ya cinsellik?

Genital alandaki kanserler genellikle cinselliği doğrudan etkiler. Hastalığın kendisi ve gerekli tedavi, cinsel duyularda bozulmalara ve cinsel işlevlerde bozulmaya neden olabilir.

Yaşam durumuna bağlı olarak bu, kadın ve eşi üzerinde ağır bir yük oluşturabilir.

Tedavi eden doktorlara ek olarak, seks terapisi sunan psikoonkologlar da değerli profesyonel yardım sağlayabilir. Cinsellik konusunda destek veren danışma merkezleri de bulunmaktadır.

Çeşitli disiplinlerden doktorlar, kadın dış genital organlarında kanser tedavisinde yakın işbirliği içinde çalışır. Özellikle jinekolojik tümörü bulunan hastaları tedavi etme konusunda deneyimli hastaneler bunu sertifika ile onaylatabilir. Deutsche Krebsgesellschaft (Alman Kanser Derneği), belirli mesleki gerekliliklere uygunluğu düzenli olarak kontrol etmektedir.

Sertifikalı merkezlerin adreslerini OncoMAP web sitesinde bulabilirsiniz.

Günlük yaşamda hastalıkla başa çıkma ve diğer destek olanakları hakkında başka sorularınız mı var? Bu konu ile ilgili bilgileri Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) web sitesinde bulabilirsiniz. 

Vulva kanseri ile ilgili tüm sorularınız için Krebsinformationsdienst (Kanser Bilgi Hizmeti) ile 0800 - 420 30 40 numaralı ücretsiz telefondan veya krebsinformationsdienst@dkfz.de e-posta adresinden kişisel olarak da iletişime geçebilirsiniz.