Doktor seçimi ve randevu arama: Nereye başvurulur?

Herkesin doktor seçme hakkı vardır. Bu hak hem yasal sağlık sigortası olanlar hem de özel sigortası olanlar için geçerlidir ve aynı zamanda diş ve psikoterapi hizmetlerini de kapsar. Ancak yasal sağlık sigortası olanlar sadece sağlık sigortası tarafından sözleşmeli doktor olarak yetkilendirilmiş doktorlara başvurabilirler. Bu doktorlar aynı zamanda sağlık sigortası ruhsatına sahip doktorlar olarak da adlandırılır.

Serbest doktor seçimi, sağlık sigortası kurumlarıyla bir sözleşme imzalamış olmaları koşuluyla, ayakta tedavi sunan hastane doktorlarını da kapsar. Ayakta tedavi, tedaviden sonra eve gidebileceğiniz ve hastanede bir gece kalmak zorunda olmadığınız anlamına gelir. Yasal sağlık sigortası olanlar sadece acil durumlarda özel muayenehaneleri ziyaret edebilirler.

İş kazalarında doktor seçme özgürlüğüne daha fazla kısıtlama getirilmiştir. Bu durumda, tedavi masraflarının yasal kaza sigortası aracılığıyla karşılanabilmesi için öncelikle bir iş kazası doktoruna (D-Arzt) başvurmanız gerekir. İş kazası doktorları, işveren sorumluluk sigortası kurumundan özel ruhsat almış doktorlardır. 

Prensip olarak, tıbbi veya psikoterapötik tedavi için elektronik sağlık kartınızı (eGK) veya başka bir sigorta belgesini (tedavi fişi gibi) ibraz etmeniz gerekir. Muayenehaneler ancak bu şekilde sağlık sigortaları veya diğer mali destek sağlayıcılara masrafları faturalandırabilir. Özel sigortalı kişiler, doktor ziyaretinin faturasını başlangıçta kendileri ödemek zorundadır ve daha sonra masrafları sigortalar tarafından geri ödenebilir.

Prensip olarak, özgürce doktor seçme hakkı uzman doktorlar için de geçerlidir. Birkaç istisna dışında, bir doktor sevki olmadan doğrudan bir uzmana görünebilirsiniz. 

Ancak pek çok kişi için aile hekimleri sağlık sorunları için başvurulacak ilk noktadır. Genellikle aile hekimleri hastalarını uzun süredir tanır ve hastalık geçmişleri hakkında bilgi sahibidir. Özel sorunlar söz konusu olduğunda, uzmanlara danışılması gerekip gerekmediğini değerlendirebilirler. Aile hekimi şu durumlarda uzman doktora bir sevk yazısı düzenler: 

• Örneğin röntgen gibi özel bir tıbbi işlem gerektiğinde.
• Şüpheli bir teşhis için bir uzman tarafından daha ileri tetkikler yapılacaksa (konsültasyon muayenesi).
• Başka bir doktorun tedaviye dahil olması veya tedaviyi tamamen üstlenmesi gerekiyorsa (ortak tedavi veya ileri tedavi).

Aile hekimi muayeneleri koordine etmeli ve böylece gereksiz mükerrer muayenelerin önlenmesine yardımcı olmalıdır. Bu şekilde aile doktorları sağlık sisteminde yol gösterici bir rol üstlenirler. Farklı doktorlar tarafından reçete edilen birden fazla ilaç kullanıyorsanız, aile hekimi ilaçların birbiriyle uyumlu hale getirilmesine yardımcı olarak olası etkileşimleri önleyebilir.

Yasal sağlık sigortalılar belirli uzmanlara görünmek için kendilerini tedavi eden doktorun sevkine ihtiyaç duyarlar. Laboratuvar tıbbı, radyoloji, radyoterapi, transfüzyon tıbbı, mikrobiyoloji, nükleer tıp ve patoloji doktorları sadece sevkle çalışırlar. Hastanede ayakta tedavi için de genellikle sevk gereklidir.

Uzmanların kendi uzmanlık alanları dışında, yani başka uzmanlar tarafından yapılacak bir muayene veya tedavinin gerekli olduğunu düşünmeleri halinde de sevk gerekebilir. Örneğin, bir ortopedist diziniz için manyetik rezonans tomografisi (MRT) çekimlerine ihtiyaç duyduğunda, radyoloji için bir sevk yazısı düzenler.

Sevkin geçerliliği

Tıbbi sevkler içinde bulunulan üç aylık dönem için düzenlenmiş olsa da, tüm üç aylık dönemler için geçerlidir. Bu, bir uzman tarafından tedavi bir sonraki üç aylık döneme kadar başlamasa bile, yeni bir sevk fişine ihtiyacınız olmadığı anlamına gelir. Elektronik sağlık kartını ibraz etmeniz yeterlidir. Uzman doktorda tedavi üç aylık dönemden daha uzun sürerse, eski tedavi fişi üç aylık dönemler arasında da kullanılabilir.

Özellikle uzman doktorlardan hızlı bir şekilde randevu almak bazen zordur. Eğer bir doktor randevusu arıyorsanız, bu hizmetler size yardımcı olabilir:

Online doktor arama: gesund.bund.de doktor arama özelliği ile bölgenizdeki doktorları ve psikoterapistleri bulabilirsiniz.

Diş hekimi arama: Bir diş hekimi arıyorsanız, Kassenzahnärztliche Bundesvereinigung (KZBV) (Federal Sağlık Sigortası Diş Hekimleri Birliği) kurumunun arama fonksiyonu size yardımcı olacaktır.

Acil vakalar için bir başka seçenek de açık konsültasyon saatleridir: Hastalara birincil bakım sağlayan uzmanlar genellikle haftada en az beş açık konsültasyon saati sunmakla yükümlüdür. Bunlar aşağıdaki uzmanlık alanlarını içerir:

• Oftalmoloji
• Cerrahi
• Jinekoloji
• Kulak burun boğaz
• Dermatoloji (cilt hastalıkları)
• Çocuk ve ergen psikiyatrisi
• Nöroloji
• Beyin cerrahisi
• Ortopedi
• Psikiyatri
• Üroloji

Bu konsültasyon saatleri için randevu almak gerekli değildir.

Randevu hizmeti

Sevk kodlu (aciliyet kodu olarak da bilinir) bir sevkiniz varsa, Resmi Sağlık Sigortası Hekimleri Birliğinin bölgesel randevu hizmet merkezlerini kullanabilirsiniz. Bu hizmet merkezleri, yasal sağlık sigortalılar için psikoterapi konsültasyonları ve ayrıca onaylanmış bir terapötik ihtiyaç varsa akut psikoterapötik tedavi için uzmanlardan randevu ayarlar.

Psikoterapi konsültasyonları, jinekologlar ve göz doktorları için randevular da sevk olmaksızın ayarlanmaktadır. Randevu hizmeti merkezleri, yine sevk olmaksızın bir çocuk doktoru veya aile doktoru bulmaya da yardımcı olur. Bu merkezlerde belirli bir doktor için randevu alınamaz. Randevu işlemleri belirlenen bir alan/bölge içinde yapılan aramalar üzerinden gerçekleştirilir.

Randevu hizmet merkezlerinin dört hafta içinde randevu ayarlamak için bir haftaya kadar süresi vardır. Hastalar akut psikoterapötik tedavi randevuları için iki haftadan fazla beklemek zorunda kalmamalıdır. Randevu ayarlamak mümkün değilse, hastaya hastanede ayakta tedavi randevusu teklif edilmelidir. 

Randevular, randevu hizmet merkezlerinden 116 117 numaralı telefonu arayarak ya da Sağlık Sigortası Hekimleri Derneğinin E-Randevu Hizmeti üzerinden online olarak alınabilir. Randevu alırken on iki haneli sevk kodunun belirtilmesi gerekmektedir.

Muayenehaneler hastaları geri çevirebilir mi?

Yasal sağlık sigortalıları tedavi etme yetkisine sahip olan ve bu nedenle sözleşmeli doktor olarak ruhsatlandırılan doktorlar hastaları tedavi etmekle yükümlüdür. Ancak, acil bir durum olmaması kaydıyla, geçerli nedenlerle tedavi reddedilebilir. Bu nedenler arasında örneğin tedavi kapasitesinin aşılması ya da doktor ile hasta arasındaki güven ilişkisinin bozulması yer almaktadır. Güven ilişkisi, örneğin hastanın tıbbi talimatları dikkate almaması veya muayenehane personeline hakaret etmesi durumunda bozulabilir. Sağlık kartı ibraz edemeyen hastalar da geri çevrilebilir. Ancak, acil durumlara her zaman müdahale edilmelidir.

Nöbetçi sağlık hizmeti, normalde doktorunuzun muayenehanesine gitmeniz gereken, ancak tıbbi nedenlerle tedavinin ertesi güne kadar bekleyemeyeceği durumlardan sorumludur. Geceleri ve hafta sonları 116 117 numaralı telefonu aradığınızda, bölgenizdeki nöbetçi muayenehanelerin adresleri size verilecek ya da evinize bir doktor gönderilecektir. 

Bölgenizdeki nöbetçi muayenehaneleri, Sağlık Sigortası Hekimleri Derneğinin (KV) nöbetçi sağlık hizmetinin arama işlevini kullanarak online olarak da bulabilirsiniz. 

Hastane acil servisleri bu vakalardan sorumlu değildir. Bunlar sadece gerçek acil durumlar için kullanılmalıdır. 

Ani şiddetli semptomlar veya hayati tehlike durumunda derhal 112'yi arayarak bir ambulans çağırmalı veya kendiniz bir hastanenin acil servisine gitmelisiniz. Acil durumlar, diğer şeylerin yanı sıra şunları içerir:

• Göğüste veya karında şiddetli ağrı
• Şiddetli nefes darlığı
• Şiddetli kanama veya yanıklar
• Bilinç bozukluğu veya bilinç kaybı
• Kemik kırılmaları
• Alerjik şok
• Konuşma bozuklukları
• Felç 
• Gebelik sırasında ani komplikasyonlar

Bazı durumlarda acil servise gitmeniz gerekip gerekmediğinden emin olamayabilirsiniz. Bu durumda, nöbetçi sağlık hizmeti (telefon numarası 116 117) ile durumu önceden netleştirmek iyi bir fikirdir. 

Acil durum irtibat kişileri hakkında ayrıntılı bilgiyi Acil çağrı telefon numaralarına genel bakış bölümünde bulabilirsiniz.