Duodenum ülseri

Onikiparmak bağırsağı ülseri olarak da adlandırılan duodenum ülseri, duodenumun iç duvarında derin bir yaradır. Duodenum mideyi bağırsağın geri kalanına bağlar.

Onikiparmak bağırsağı ülserleri genellikle mide çıkışının hemen arkasında ortaya çıkar. Duodenum ülseri tıpkı bir mide ülseri gibi genellikle bakteri helicobacter pylori ile enfeksiyonun sonucudur. Antienflamatuar ağrı kesicilerin düzenli kullanımı, duodenum ülseri gelişimine de yol açabilir. Bu tür bir ülser geliştirme riski yaşla birlikte artar.

Ülserlerin çoğu çok az şikayete neden olur veya hiç rahatsızlık vermez ve yalnızca üst karın bölgesinde ağrı gibi komplikasyonlarla fark edilir. Teşhis için genellikle gastroskopi yapılır ve doku örneği alınır. Tedavi için hastalara genellikle mide asidini azaltan ilaçlar - bazı durumlarda antibiyotiklerle birlikte - verilir.

Duodenum ülseri genellikle - özellikle de neden ağrı kesiciyse - uzun süre fark edilmez. Duodenum ülseri ile ortaya çıkan birçok şikayet genellikle spesifik değildir.

Örneğin:

• Baskı ve dolgunluk hissi
• İştahsızlık
• Bulantı, bazı durumlarda kusma ile
• Düzensiz dışkılama ve şişkinlik
• Mide ekşimesi ve asidin ağza gelmesi

Mide ülserinin aksine, duodenum ülserinin aç karnına semptomlara neden olma olasılığı daha yüksektir. Bunlar genellikle yemek yedikten sonra iyileşir.

Duodenum ülseri gelişiminin en yaygın iki nedeni, midenin helicobacter pylori bakterisi ile enfeksiyonu veya steroid olmayan antienflamatuar ilaçların (NSAİ) (iltihap önleyici ağrı kesiciler) uzun süreli kullanımıdır. Bunlara ibuprofen, asetilsalisilik asit (ASA) ve diklofenak dahildir.

Bu ilaçlar, mide asidinin nötralizasyonunu da düzenleyen prostaglandin hormonunun üretimini engeller. Prostaglandin eksikliği, mide asidinin aşırı üretimine yol açabilir. Mide asidi bu durumda duodenuma saldırabilir. Bazen her iki neden de ülser gelişiminde rol oynar.

Duodenum ülseri tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara neden olabilir. En yaygın olanları kanamadır.

Bu nedenle, aşağıdaki semptomların mümkün olan en kısa sürede bir doktor tarafından açıklığa kavuşturulması önemlidir:

• Siyah renkli dışkı
• Kan kusma (kırmızı veya siyah renk)
• Yorgun hissetme, efor sırasında nefes darlığı veya solgunluk gibi kansızlık (anemi) belirtileri

Yemekten sonra sık sık kusmak da bir uyarı işaretidir: Nedeni, mide çıkışında ülserler ortaya çıktığında oluşan skarlar olabilir. Skarlar mide çıkışını daraltabilir. Bu nedenle artık bağırsaklara taşınamayan mide içeriği kusmaya neden olur.

Çok nadiren ülser, onikiparmak bağırsağının kas tabakasının yırtılmasına (delinmesine) neden olur. Bu ani, çok şiddetli karın ağrısına yol açar ve yaşamı tehdit eder. Onikiparmak bağırsağının yırtılma şüphesi olduğunda hemen 112 aranmalıdır.

Beslenme, sigara içmek veya uzun süreli stres gibi dış faktörlerin duodenum ülseri gelişimini tetikleyip tetiklemediği henüz bilimsel olarak açıklığa kavuşturulamamıştır. Yine de yağlı yiyeceklerin, alkolün veya stresli durumların kendisinde mide sorunlarına yol açtığını gözlemleyen herkes, bu tür tetikleyicilerden kaçınmaya çalışmalıdır.

Ağrı kesicilerin düzenli kullanımı da duodenum ülserini tetikleyebileceğinden, bazen hastalara mide asidi oluşumunu engelleyen ilaçlar almaları tavsiye edilir.

Duodenum ülserinin ilgili kişide gelişme riskinin ne kadar yüksek olduğu ve hangi ilaçların alınabileceği en iyi şekilde doktorunuzla açıklığa kavuşturulabilecek konulardır.

Duodenum ülseri şüphesi olması halinde, önce karın palpe edilir. Bunu genellikle yemek borusu, mide ve duodenumun incelendiği bir gastroskopi izler.

Doku örneği de alınır ve bu daha sonra patojen helicobacter pylori, iltihaplanma belirtileri ve doku değişiklikleri (kanser) açısından incelenir.

Nasıl bir tedavinin uygulanacağı, gastroskopiye ve doku incelemesinin sonuçlarına bağlıdır.

Ülserler bazen herhangi bir tedavi uygulanmadan 2 ila 3 ay içinde kendiliğinden iyileşir. Ancak genellikle bir süre sonra tekrar gelişirler.

Ülser varsa, ancak helicobacter bakterisi saptanmadıysa, omeprazol veya pantoprazol gibi proton pompa inhibitörleri (PPI) kullanılır. Bu ilaçlar mide asidi oluşumunu azaltır. 4 ila 8 hafta boyunca alınırlar.

Helicobacter bulgusu varsa proton pompası inhibitörüne ek olarak farklı aktif bileşenlere sahip iki antibiyotik kullanılır (üçlü tedavi).

Antienflamatuar ağrı kesicilerin (NSAİ) kullanımı duodenum ülserine neden olursa durdurulacak veya mümkünse muadilleriyle devam edilecektir. Ek olarak, duodenum ülseri olan insanlar sigara içmemeli veya alkol kullanmamalı ya da en azından bir süre ara vermelidir.

Örneğin antibiyotik direnci durumunda yukarıda belirtilen antibiyotiklerin üçü ve proton pompası inhibitörü ile dörtlü tedavi de mümkündür. Hem üçlü hem de dörtlü tedavide aktif maddeler 1 ila 2 hafta boyunca birlikte alınır. Sonrasında hala rahatsızlıklar varsa sadece proton pompası inhibitörü ile tedaviye devam edilebilir.

Antibiyotik tedavisi tamamlandıktan sonra en erken 4 hafta sonra ilaç tedavisinin başarılı olup olmadığı kontrol edilir. Genellikle midede helicobacter bakterilerinin hala bulunup bulunmadığını kontrol etmek için özel bir nefes testi (13C nefes testi) yapılır. Bunlar saptanırsa tedavi diğer aktif maddelerle tekrar edilebilir.

Aşırı kanama varsa, karın duvarında yapılan küçük bir kesiden (endoskopi) minimal invaziv bir işlemle ülser tedavi edilir. Bazen açık ameliyat da gereklidir.