Kampilobakteriyozis

Kampilobakteriyozis kirlenmiş gıdalar yoluyla geçen bulaşıcı bir ishal hastalığıdır. Sıklıkla İshaller birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşir. Fakat bebeklerde çocuklarda ve yaşlılarda hayati tehlike yaratabilecek sıvı ve tuz kayıpları ortaya çıkabilir. Bazen eklem iltihabı ve geçici felç gibi geç sonuçlar ortaya çıkabilir.

Bulaşma genel olarak bağırsak mikrobuna maruz kalmış hayvansal gıdalar yoluyla olur. Enfeksiyon kaynakları sıklıkla tavuk eti ve çiğ süttür. Sıkı temizlik kuralları hastalığı önlemeye yardımcı olur.

İlk semptomlar bakterinin bulaşmasını izleyen 2 ila 5 gün arasında ortaya çıkarlar. Bazen daha ishal ortaya çıkmadan 12 ila 24 saat önce ateş, baş ve eklem ağrısı gibi genel hastalık belirtileri görülür.

Tipik semptomlar: 

• Karın ağrısı ve krampları
• Lapamsı, sulu ve hatta bazen kanlı ishaller
• Mide bulantısı ve kusma 

Hastalık yaklaşık bir hafta, bazen de daha uzun sürer. Bir çok kişi enfeksiyona rağmen semptom göstermez.

Kampilobakter tüm dünyada yaygın bir bakteridir ve ishal hastalıklarının sık görülen bir patojenidir. En önemli temsilcileri kampilobakter jejuni ve kampilobakter coli tipleridir. Bunlar hayvanların bağırsaklarında yaşar. Gıdalar üzerinde çoğalamazlar fakat belirli süre canlı ve bulaşıcı kalırlar. Derin dondurucular gibi eksi derecelerde de ölmezler.

Kampilobakter en çok dışkı partikülleriyle kirlenmiş gıdalar yoluyla bulaşır. Bu durum sıklıkla hayvanların kesilmesi ya da sağılması sırasında oluşur. Özellikle tavuk eti, diğer kanatlı etleri, çiğ ya da yetersiz ısıtılmış et, çiğ salam, sosis, çiğ süt ve süt ürünleri bu durumdan etkilenir. Ayrıca ev hayvanlarının dışkıları, kuyu suyu ve yüzülen göllerin suları da bulaştırıcı olabilir. 

Almanya'da kampilobakteriyozise bağlı ishal vakalarının sayısı yıllık olarak 60.000 ila 70.000 civarındadır. Kampilobakter bakterileri tüm dünyada görülür. Hastalıklar Almanya ve Avrupa'da en çok sıcak aylarda görülür. Özellikle 5 yaşın altındaki çocuklar ve 20 ile 29 yaş arasındaki gençlerin etkilendiği görülür. 

Bazen patojenin vücuttan atılması normalden uzun sürer. Önceden başka hastalığı olmayan hastalarda genellikle hastalık belirtileri görülmez.

Kampilobakteriyozisin olası komplikasyonları şunlardır:  

Reaktif eklem iltihabı 

Bakteriyel bir enfeksiyondan birkaç gün hatta birkaç hafta sonrasında vücudun savunma sisteminin kıkırdağa ve kemiklere saldırmasına neden olan eklem iltihabı meydana gelebilir. Bu durumun sebebi tam olarak bilinmemektedir. Fakat bazı insanların eklem iltihaplanmasına yatkınlığı olabilir. Genellikle bu hastalar yaklaşık 6 aylık bir antienflamasyon tedavisi ile iyileşir. 

Guillain-Barré Sendromu

Bir enfeksiyondan sonra ellerde ve ayaklarda başlayıp gövdeye kadar yayılan felç ve duyu bozuklukları görülebilir. Sıklıkla solunum kasları da etkilenir. Bu sinirsel hastalığa vücudun kendi bağışıklık sisteminin yanılarak verdiği bir reaksiyonun neden olduğu düşünülmektedir.

Hassas bağırsak sendromu ve kronik iltihaplı bağırsak hastalıkları

Doktorlar kampilobaktere bağlı bir ishal hastalığından sonra hassas bağırsak sendromu veya bir kronik iltihaplı bağırsak hastalığı gelişmesini olası görüyor.

Kendimizi ve başkalarını gıda kaynaklı ishal hastalıklarından korumak için çok sayıda önlem vardır: 

Genel temizlik önlemleri

Bağırsak bakterilerinin kendinize bulaşmasını önlemek için aşağıdaki durumlarda ellerinizi sabun ve suyla iyice yıkayın ve daha sonra temiz bir havluyla kurulayın:

• Her tuvaletten sonra
• Yemeklerden önce
• Yemek yapmaya başlamadan önce 
• Çiğ besinlerle çalıştıktan sonra derhal 
• Bebek bezi değiştirdikten sonra 
• Evcil hayvanınızın tuvaletini temizledikten sonra 

Hayvansal çiğ gıdalar

Bunlara örnek olarak çiğ süt, çiğ süt ürünleri, domuz sosisi gibi çiğ et ürünleri ve her çeşit çiğ ya da yeterince iyi pişmemiş et sayılabilir.

• Bebekler, küçük çocuklar, hamileler, yaşlı ve savunması zayıflamış kişiler hayvansal gıdaları çiğ olarak tüketmekten kaçınmalıdır. 
• Çiğ sütü, çiftlikten gelen sütü ve işlem görmemiş sütü tüketmeden önce kaynatın. 

Mutfak temizliği

• Gıdaları tüketmeden ya da pişirmeden önce yıkayın.
• Eti, özellikle kanatlı etini daima iyice pişirin.
• Çözülen donmuş etin suyunu hemen dökün ve o suyla temas etmiş yüzeyleri ve mutfak eşyalarını temizleyin.
• Patojenlerin sıçrayan suyla mutfağa yayılmaması için kanatlı etini pişirmeden önce yıkamayın.
• Çalışma yüzeylerini ve aletleri her iş adımından sonra deterjan ve sıcak suyla yıkayın. 
• Çiğ ve pişmiş gıdalar için ayrı mutfak gereçleri kullanın. 
• Bulaşık fırçalarını ve süngerleri düzenli olarak yenileyin. Temizlik bezlerini ve mutfak havlularını en az 60 derece santigrat sıcaklıkta yıkayın.

Gıda kaynaklı kampilobakter enfeksiyonlarından korunmak için sık sorulan soruların cevaplarını Federal Risk Değerlendirme EnstitüsüWeb sitesinde bulabilirsiniz.

Ortak tesisleri ziyaret

Bulaşıcı bir ishal hastalığına yakalanmış 6 yaşın altındaki çocuklar okullara veya çocuk yuvaları gibi ortak tesislere giremez. Ebeveynler ilgili ortak tesisi hastalık konusunda bilgilendirmek zorundadır. 48 saat boyunca belirti göstermeyen çocuklar doktor görüşü alınarak ortak tesise tekrar girebilir. Yazılı bir rapor gerekmez. 

Gıda işletmelerinde ve hazır yemek kuruluşlarında çalışma

Bulaşıcı bir ishal hastalığına yakalanmış kişiler geçici süre için gıda maddeleri ve yemeklerle temas edecekleri hiçbir yerde çalışamaz. Hastaların dışkısı uzun süre bulaşıcı olabilir. Bu nedenle ilgili kişiler semptomların geçmesinden sonra yeniden çalışabilir, ancak 4 hafta boyunca doğru el temizliğine kesin şekilde uymalıdır.  

Temaslı kişilerin tedavisi

Temaslı kişiler ishal veya kusma gibi semptomlar göstermedikleri sürece özel önlemlere gerek yoktur. 

Akut ishal hastalığı sırasında doktorlar dışkıdan alınacak yeni bir örneği laboratuvarda kanıtlayabilir ya da bir bakteri kültüründe çoğaltabilir. Bu şekilde bakterinin hangi antibiyotiklere karşı dirençli olduğu da hemen saptanabilir. Bakterilerin gerektiği gibi analiz edilebilmesi için alınan dışkı örneğinin laboratuvara ulaştırılması çok uzun sürmemelidir.

Genellikle kuvvetli ishal hastalıklarında dahi yeterli sıvı, tuz ve sindirimi kolay besin almaya dikkat etmek yeterli olur. Kampilobakteriyozis sıklıkla kendiliğinden geçer. 2 ila 3 gün süren çok kuvvetli ishallerde hastanede tedavi gerekli olabilir. Doktorlar ancak istisnai hallerde antibiyotik yazar.