Retina dekolmanı

Retina dekolmanı, tedavi edilmediği takdirde görme bozukluklarına neden olan ve görme kaybına yol açan nadir bir göz hastalığıdır.

Retinada ışığı alan ve onu sinir sinyallerine dönüştüren milyonlarca fotoreseptör hücresi bulunur. Retina belirli yerlerde gözün arka duvarından ayrılırsa, görme hücreleri kanla daha az beslenir veya hiç beslenemez ve ölürler. 

Retina dekolmanı olan insanlar karanlıkta ve gözleri kapalıyken ışık parlamaları görürler. Bazıları, örümcek ağına benzeyebilecek çok sayıda siyah nokta olan "kurum lekeleri" veya "kurum yağmuru" görür. Büyük bir karanlık noktanın aşağıdan bir perde gibi yukarı doğru hareket etmesi veya görüşü bulanıklaştırması da mümkündür.

Eşlik eden ancak daha az belirgin bir belirti, Fransızca "uçan sivrisinekler" anlamına gelen "Mouches volantes"dir. Bu durumda sivrisinek sürüsüne benzeyen çizgiler ve noktalar görülür. Bu fenomen zararsız olabilir ve geçici olarak virtöz gövde bulanıklıklarından kaynaklanabilir. Bununla birlikte, "sivrisinekler" uzun süre görüş alanında kalırsa, bir doktor ziyareti tavsiye edilir. 

Bu belirtiler, örneğin görüş alanının kenarında meydana gelirse, fark edilmeyebilir. Bazı insanlar ilk başta retinalarının ayrıldığını fark etmezler. 

Retina iki katmandan oluşur: Üst katman (stratum nervosum) görme ve sinir hücrelerini içerir. Bunun altında pigment tabakası (stratum pigmentosum) bulunur. Bu katman, sinir hücrelerine besin sağlamaya hizmet eder.

Örneğin, iki katman arasındaki bir çatlaktan sıvı girmesi durumunda, bu katmanlar ayrılır. Böyle bir durumda görme ve sinir hücreleri artık iyi beslenemez. Sonuç, tipik görme bozukluklarıdır.

Katmanlar birkaç nedenden dolayı ayrılabilir:

• Retinadaki yırtıklar
• Bağ dokusu ipliklerinin çekilmesi
• Sıvı penetrasyonu

Yırtılmaya bağlı (regmatojen) retina dekolmanı

Bu retina dekolmanı formunun en yaygın nedeni arka virtöz gövde dekolmanıdır. Virtöz gövde, göz küresine şeklini veren ve retinayı stabilize eden jöle benzeri bir madde küresidir. Yaşla birlikte veya bazı hastalıklar nedeniyle virtöz gövde küçülebilir. Bu sırada retinada bir delik açabilir. Sonuç olarak, göz küresinden gelen sıvı, retinanın iki tabakası arasına nüfuz eder ve üst tabaka yukarı kalkar.

Dış şiddet (kaza, göze darbe) veya katarakt ameliyatının etkileri de yırtılmaya bağlı retina dekolmanına yol açabilir.

Traksiyonel (çekintili) retina dekolmanı

Bu form, başka hastalıklara bağlı olarak gözde bağ dokusu izleri oluştuğunda gelişebilir. Bağ dokusu bu nedenle küçülebilir ve retinayı çekebilir. Gözdeki bu tür izler, örneğin uzun süreli diyabetin bir sonucu olarak ortaya çıkabilir. 

Sıvıya bağlı (eksüdatif) retina dekolmanı

Burası, gözün diğer bölgelerinden gelen sıvının retinanın iki tabakası arasına sızarak iki tabakayı ayırdığı yerdir. Yaygın nedenler iltihaplanmalar veya tümörlerdir. 

Yaşla birlikte retina dekolmanı riski artar. Genel olarak da diyabetli kişilerde daha yaygındır.

Şiddetli miyop olan kişilerde, göz küreleri biraz uzun olduğu için retina dekolmanı olma olasılığı daha yüksektir. Sonuç olarak, retina her zaman biraz gergindir ve daha çabuk yırtılır. 

Ailede retina dekolmanı yaygınsa, hastalığa yakalanma riski de artar.

Retina dekolmanı nadirdir. Yırtık nedeniyle retina dekolmanının, her 10.000 kişiden yaklaşık birinde görüldüğü tahmin edilmektedir. 60 yaş üstü kişilerde bu 10.000'de 2 - 3 civarındadır. 

Retina ciddi şekilde yırtılırsa, bir veya iki gün içinde tamamen ayrılabilir. Bununla birlikte, yırtıklar ve delikler küçükse, retina haftalar veya aylar içinde daha yavaş ayrılır.

Bu artan görme bozukluklarına ve görme alanı kusurlarına yol açar. Bu, örneğin belirli yerleri bulanık görebildiğiniz veya hiç göremediğiniz ve artık okuyamayacağınız anlamına gelir.

Retina dekolmanı tedavi ile hızlı bir şekilde durdurulmazsa ciddi görme hasarına ve hatta körlüğe neden olabilir. 

Görme hasarını önlemenin en önemli önlemi zamanında teşhis ve tedavidir.

Eksi 3 diyoptriden fazla şiddetli miyop, diyabet gibi hastalıkları veya aile öyküsü olan kişiler için, düzenli kontroller ve bir göz doktorundan tavsiye alınması önerilir. 

Retina dekolmanından şüpheleniliyorsa, göz doktoru bir oftalmoskopi kullanarak retinayı inceler.

İlk olarak, göz bebeğini genişletmek için göz damlası verilir. Mikroskop ve özel bir lamba (yarık lamba) kombinasyonu ile retinadaki değişiklikleri görmek için gözün arkasına bakılır. Retina ayrılmışsa, yırtıklar, delikler, kıvrımlar veya kanama görülür.

Bazen güvenilir bir tanı koymak için gözün ultrason muayenesi de gerekli olabilir. 

Retina dekolmanı ne kadar hızlı tedavi edilirse o kadar iyidir: Retinadaki sinir hücrelerine sadece birkaç saat besin verilmezse bile ciddi hasarlar meydana gelebilir.

Retina dekolmanını tedavi etmek için lazerle veya soğukla tedavi ve cerrahi prosedürler kullanılabilir.

Lazer veya krioterapi ile tedavi

Göz doktoru muayene sırasında retinada yırtık olduğunu ancak henüz gevşemediğini tespit ederse lazer tedavisi yeterli olabilir. Özel bir lazer veya soğuk bir prob yardımıyla retinanın üst tabakası alt tabakaya tekrar yapıştırılabilir. Lazer veya soğuk ışının dokuya çarptığı yerde, retinanın iki tabakası yaralanarak birbirine yapışır. 

Cerrahi müdahale

Retina zaten ayrılmışsa, cerrahi olarak yeniden sabitlenebilir. Retina dekolmanının tipine ve ne kadar şiddetli olduğuna bağlı olarak çeşitli prosedürler bulunur. 

Daha yeni bir prosedür, vitröz gövdenin çıkarılmasıdır (vitrektomi). Burada cerrah, jöle benzeri sıvıyı vitröz gövdeden çıkarır ve retinaya baskı yapmak için özel bir solüsyon veya gaz ile değiştirir. Bu şekilde iki katman birbirine bastırılır.