Seboreik egzama

Seboreik egzama, seboreik dermatit olarak da bilinir. Bu bulaşıcı olmayan cilt iltihabı, özellikle kafa ve yüzde kırmızı lekelere ve yağlı pullara neden olur. Bunlar genelde kaşınmaz. Doktorlar, artan sebum oluşumuna (sebore) ek olarak, mantar gibi cilt mikroplarının ve zayıflamış bir bağışıklık sisteminin de egzama gelişimine katkıda bulunduğunu varsaymaktadır.

Pullu döküntüyü ilk kez ergenlik veya yetişkinlik döneminde deneyimleyen kişiler genellikle daha sonra bununla tekrar tekrar uğraşmak zorunda kalırlar. Genellikle iltihaplı bölgelerin mantar önleyici bir madde veya kortizon içeren bir kremle tedavi edilmesi faydalı olur. Buna karşılık egzama yaşamın ilk aylarında gelişirse, genellikle bir yıl içinde kendi kendine iyileşir ve bir daha da geri gelmez.

Seboreik egzama için tipik olan, sarımsı, yağlı, parlak pullarla kaplı cilt lekeleridir. Açık tende lekeler kırmızı görünür. Koyu tende pullu lekeler daha çok açık renkli lekelere benzer. Kaşıntı genellikle şikayetlerden biri değildir.

Bu lekeler özellikle birçok sebum bezi olan cilt bölgelerinde görülür, örneğin

• Saçlı kafa derisinde ve saç başlangıcında,
• Kaşlarda ve aralarında
• Yanaklarda, özellikle burun delikleri ve ağız köşeleri arasındaki cilt kıvrımlarında.

Ancak egzama vücudun diğer bölgelerine de yayılabilir. Daha sonra genellikle göğüs kemiğinin üzerindeki alan ve torasik omurga bölgesindeki sırt yüzeyi etkilenir. Ayrıca örneğin meme altında, koltuk altlarında veya kasık bölgesinde cilt kıvrımları gelişebilir. Erkeklerde bazı durumlarda genital bölgede de lekeler oluşabilmektedir. Bebeklerde genellikle kafa etkilenir. 

Seboreik egzamaya çeşitli faktörlerin neden olduğuna inanılmaktadır. Örneğin, sebum bezlerinde artan sebum oluşumu kısmen sorumlu olabilir, ancak aynı zamanda cildin normalde zararsız bir maya mantarı (malassezia furfur) ile kolonizasyonu da bu durumdan kısmen sorumlu olabilir.

Diğer olası faktörler bakteriler, stres, kalıtsal yatkınlık ve hormonlardır. Parkinson gibi sinir hastalıkları ve zayıflamış bir bağışıklık sistemi de rol oynayabilir. Bağışıklık sistemi zayıflamış olan insanlarda ayrıca daha şiddetli bir seboreik egzama türü gelişme riski daha yüksektir. Bu formda hastalık tüm cilde yayılır. Bu durumda o kadar kolay tedavi edilemez. 

Seboreik egzama yaygındır: 100 kişiden 3 ila 10'unu etkiler. Bu hastalığa erkekler kadınlardan daha sık yakalanır. Tipik olarak, pullu döküntü ilk kez genç erişkinlikte veya 50 yaşından sonra ortaya çıkar.

Hastalık ergenler ve yetişkinlerde kroniktir. Semptomlar bazen çok, bazen daha az şiddetlidir. Cilt değişiklikleri bir süreliğine tamamen kaybolabilir. Bu genellikle yaz aylarında olur. Ancak daha sonra geri döner - örneğin kışın veya kişi stresli olduğunda.

Tipik bölgelerde pullu, kaşıntısız cilt kızarması varsa, doktor genellikle hastalığı kolayca teşhis edebilir. Ayrıntılı bir görüşme (anamnez) ve vücudun muayenesi genellikle teşhis için yeterlidir. Doktor önce seboreik egzamaya benzer diğer cilt hastalıklarına, örneğin nörodermatit (atopik dermatit) veya sedef hastalığı gibi hastalıklara dair ihtimalleri ortadan kaldırmaya çalışır. Ancak bu hastalıklarda cilt çoğunlukla vücudun diğer bölgelerinde değişir. Nörodermatitte iltihaplı yerler kaşınır. Açık tende ayrıca kızarıklıkların sınırları kesin değildir ve bazen küçük de olsa su toplar. Koyu tende nörodermatitten etkilenen alanlar çevredeki ciltten daha koyu görünür. Ayrıca kabarcıklar yerine küçük, sert nodüller (papüller) oluşur.

Daha ileri tetkikler sadece nadir durumlarda gereklidir: İmpetigo gibi bakteriyel bir cilt enfeksiyonunun mevcut olup olmadığı laboratuvarda sürüntü testi ile kontrol edilebilir. Doku örneği (biyopsi) genellikle gerekli değildir.

Ergenler ve yetişkinler, cildin iltihaplı bölgelerine ilaç uygulayabilir. Şikayetler, örneğin aşağıdaki yollarla hafifletilebilir:

• Katran içeren şampuanlar
• Salisilik asit içeren kremler
• Mantar önleyici kremler veya şampuanlar
• Antienflamatuar kremler veya kortizonlu jeller

Çoğu zaman, etkilenenlerin herhangi bir ilaç almasına gerek yoktur. Seboreik egzaması olan bazı insanlarda güneş ışığı semptomları hafifletebileceğinden, UV-B ışığı ile fototerapi yapılabilir.

Şu anda seboreik egzamayı kalıcı olarak iyileştirebilecek bir tedavi yoktur.

Bebekler etkilenirse, genellikle tedavi gerekmez: Bebeklerde egzama kendi kendine iyileşir.  

Seboreik egzama zararsız olmasına rağmen, ergenler ve yetişkinler için bir yük olabilir. Genellikle yüzde pullu lekeler oluşur ve başkaları tarafından görülebilir. Hastalık, hayat boyu sürebilir. Seboreik egzamadan çok rahatsız olan insanlar, doktorlarına hastalıkla daha rahat bir şekilde nasıl baş edebileceklerini (örneğin davranış terapisi yoluyla) sorabilir.

Cildin iltihaplı bölgelerini kalın bir makyaj tabakası altında sürekli olarak gizlemek cilt gözeneklerini kapatacağı için tavsiye edilmez. Ancak ara sıra biraz makyaj yapmak sorun değildir. Çok yağlı olmayan hafif bakım ürünleri cilt bakımı için uygundur.

Seboreik egzaması olan insanların özel güneş korumasına ihtiyacı yoktur. Kendi cilt tiplerine uygun biçimde UV ışınlarından korunmak yeterlidir. Işığın ve havanın cilde temas etmesine izin vermek de rahatlatıcı olabilir. Düşük yağ içeriğine sahip koruyucu losyonlar, çok yağlı güneş kremlerinden daha uygundur.