Kulak çınlaması (tinnitus)

Yüksek sesli bir konsere giden veya çok yüksek makine gürültüsüne maruz kalan herkes, sonrasında bazen bir ıslık, uğultu veya gıcırtı duyar. Bu sesler genellikle kendi kendine tekrar kaybolur. Kulaklardaki bu tür çınlamalar, tinnitus aurium veya kısaca tinnitus olarak da adlandırılır. Bu çınlamaların pek çok farklı nedeni olabilir ve çok nadiren ciddi bir hastalığın belirtisidir. Bazen kulak çınlaması gürültü gibi belirli bir sebep olmaksızın aniden ortaya çıkar. Bu durumda genellikle bir dakikadan uzun sürmez.

Bazı durumlarda ise kulak çınlaması uzun süre devam eder. 3 aydan uzun sürmesi halinde, doktorlar bunu kronik yani uzun süreli tinnitus olarak tanımlar.

Tinnitusu olan çoğu insanda sadece hafif şikayetler olur. Kulak çınlaması can sıkıcıdır, ancak etkilenenler bununla başa çıkabilir. Ancak bazı durumlarda kulak çınlaması o kadar şiddetlidir ki, etkilenenlerin yaşamlarını önemli ölçüde etkiler. Şiddetli tinnitusu olan çok kişi kendisini sürekli gergin hissedebilir, konsantrasyon sorunları yaşayabilir ve hatta uyumakta zorluk çekebilir.

Tinnitus kelimesi Latinceden gelmektedir ve "zil sesi" anlamına gelir. Gerçekten de tinnitusu olan insanların kulaklarında bir zil sesi olabilir. Ancak uğultu, ıslık, tıslama, vızıltı, vurma veya tıklama gibi sesler de mümkündür. Tinnitus sadece bir kulağı veya her iki kulağı da etkileyebilir. Bazı hastalar, sesler kafalarının içinden geliyormuş gibi hisseder. Diğerlerine ise, kaynak vücudun dışındaymış gibi gelir. Tinnitus gelip gidebilir veya sürekli olabilir. Ayrıca zaman zaman zar zor fark edilebilir ve diğer zamanlarda çok yüksek sesli olabilir.

Tinnitusu olan çoğu insan, rahatsız edici bu ses dışında normal şekilde duyabilir. Tinnitus, her zaman olmasa da, işitme kaybına neden olabilir.

Tinnitus genellikle iç kulaktaki kokleanın duyu hücrelerine zarar veren yüksek gürültüden kaynaklanır. Bundan, özellikle sık sık yüksek seslere maruz kalan insanlar etkilenir. Ancak akustik travma (patlama travması) da tinnitusu tetikleyebilir. Akustik travma durumunda kulak kısa süreliğine aşırı yüksek gürültüye maruz kalır. Bunun kaynağı, örneğin, yakın mesafede bir silah sesi veya bir patlama olabilir.

Kulak çınlamasının diğer olası nedenleri şunlardır:

• Kulak kanalının kulak kiri ile tıkanması
• Kronik orta kulak enfeksiyonu
• Kulak zarının yırtılması
• Otoskleroz: Orta ve iç kulakta işitme kaybına neden olan bir kemik hastalığı.
• Ménière hastalığı: Tinnitus, baş dönmesi ve işitme kaybına neden olan bir iç kulak hastalığı.
• Çene kasları veya temporomandibular eklem ile ilgili sorunlar

Örneğin ağrı kesici asetilsalisilik asit gibi çok yüksek dozlarda alınan bazı ilaçlar da kulaklarda çınlamayı tetikleyebilir. Bu nedenle, doğru ilaç dozajına dikkat etmek önemlidir.

Bununla birlikte, çoğu zaman, tinnitus için hiçbir neden tespit edilemez. Doktorlar bu durumu birincil veya idiyopatik tinnitus olarak adlandırır. Bu kelime Yunanca "kendi" (idios) ve "acı çekmek" (pathos) kelimelerinden gelmektedir.

Gürültüden kaynaklanan işitme hasarının kulaklarda çınlamayı neden ve nasıl tetiklediği tam olarak anlaşılamamıştır. Mevcut çok sayıda teoriden biri, kokleadaki tahrip olmuş veya tahriş olmuş duyu hücrelerinin beyne sinyal iletmemesidir. Beynin işitsel merkezindeki sinir hücreleri, bir ampütasyondan sonra hayalet ağrıların oluşmasına benzer şekilde daha aktif hale gelerek ve "hayalet sesler" bildirerek tepki verebilir.

Tıp uzmanları ayrıca kulak çınlamasının stres tarafından tetiklenip tetiklenmediğini tartışmaktadır. Ancak burada nasıl bir bağlantı olabileceği henüz belirsizdir. Ancak, etkilenen insanların rahatlamasına yönelik önlemler şimdiye kadar kulak çınlaması üzerinde doğrudan bir etki göstermemiştir.

Tinnitus sık görülür: Yetişkinlerin yaklaşık yüzde 5 ila 15'i bir süre kulaklarında uzun süreli çınlama yaşar. Tinnitusu olan insanların yaklaşık yüzde 10 ila 20'si, tedavi gerektirecek kadar rahatsızlık duyar.

Çoğu durumda, tinnitus 50 yaşından sonra ortaya çıkar. Nadiren, çocuklarda da tinnitus görülmektedir.

Tinnitusun seyri tam olarak önceden tahmin edilemez. Nedeni biliniyorsa ve tedavi edilebiliyorsa, tinnitus kısa süre içinde kaybolabilir. Ancak, kulak çınlamasını neyin tetiklediği bilinmiyorsa, bazı durumlarda kalıcı olabilir ve kronikleşebilir. Kulak çınlaması olan bazı insanlarda işitme de daha hassas hale gelir. Bu tür ses aşırı duyarlılığına (hiperakuzi) sahip insanlar için gürültülü ortamlar rahatsız edicidir.

Kronik kulak çınlaması yaşam kalitesini düşürebilir. Uyku ve konsantrasyon bozuklukları da gibi sonuçları olabilir. Çok ciddi şekilde etkilenen bazı insanlar kendilerini hayattan geri çeker. Bazı durumlarda bu, depresyonu teşvik edebilir veya tetikleyebilir.

Bununla birlikte, kronik tinnitusun neden olduğu rahatsızlık ve stres zamanla azalabilir.

Herkesin kendisini çok yüksek seslerden ve gürültüden koruması önemlidir: Bu nedenle çok gürültülü yerlerden kaçınılmalı ya da yalnızca örneğin kulak tıkaçları ile korunarak gidilmelidir. Bu, tinnitus riskini azaltır. Bu tür önlemlerle, zaten var olan bir tinnitusun kronik hale gelmesi de daha az olasıdır.

Tinnitusu teşhis etmek için doktor önce şikayetleri sorar: Kulak çınlaması sesleri nasıl? Ne zaman meydana geliyor? Kulak ağrısı veya kulakta basınç hissi gibi başka semptomlar da var mı?

İdiyopatik, yani belirli bir tetikleyici olmayan tinnitus durumunda, genellikle her iki kulak da bundan etkilenir. Tinnitus sadece bir tarafta varsa ve kulak ağrısı gibi başka şikayetler de mevcutsa, muhtemelen tedavi edilebilir bir nedeni vardır.

Tinnitus teşhisi için genellikle işitsel kanal incelenir ve duyma testleri yapılır. Ek olarak, çene bölgesinde sorun olmadığını kesinleştirmek için bir diş muayenesi de faydalı olabilir.

Doktor muayene sonuçlarına dayanarak tinnitusun türünü belirler. Aşağıdaki türler mevcuttur:

• Sübjektif ve objektif tinnitus: Sübjektif tinnitus sadece etkilenen kişi tarafından algılanabilir. Muhtemel nedenler, işitsel aparatta veya ilgili sinirlerde bozukluklardır. Çok nadir görülen objektif kulak çınlamasına, örneğin daralmış bir kan damarından gelen nabız sesleri neden olabilir. Doktor bu sesleri bir stetoskop ile de duyabilir.
• Birincil ve ikincil kulak çınlaması: Kesin bir neden belirlenememesi, birincil veya idiyopatik tinnitus olduğu anlamına gelir. İkincil tinnitusun, kulak zarında yırtık veya damar hastalığı gibi kesin bir nedeni vardır.
• Akut ve kronik tinnitus: Kulak çınlaması 3 aydan uzun sürerse, buna kronik tinnitus denir.
• Farklı şiddet dereceleri: Tinnitus hafif olabilir ve neredeyse hiç rahatsız edici olmayabilir - veya sadece arada bir ortaya çıkabilir ve geçici olarak rahatsızlık verebilir. Kulaklarda net, sürekli duyulabilen seslerin varlığı ise daha ciddidir. Sonuç olarak uyku ve konsantrasyon bozuklukları oluşabileceğinden, hastaların yaşamları üzerinde önemli etkileri olabilir.

Tinnitusun nasıl tedavi edileceği, nedenine bağlıdır. Temelinde yatan bir hastalık olması halinde tedavi edilir - örneğin ilaçlarla yüksek tansiyon tedavisi. Tetikleyen hastalık başarılı bir şekilde tedavi edilebilirse, kulak çınlaması genellikle kaybolur.

Kulak çınlamasının nedeni belirlenemezse tedavi daha zordur. Önlemler bu durumda öncelikle semptomları hafifletmeyi ve kulak çınlamasına rağmen iyi yaşamanın yollarını bulmayı amaçlar. Tinnitus ile birlikte işitme kaybı da olması halinde, işitme cihazı kullanımı da düşünülebilir.

Kulak çınlaması tedavisi için ayrıca çok sayıda çare mevcuttur: Bitkisel preparatlar ve besin takviyelerine ek olarak kortizon veya karbamazepin gibi ilaçlar da vardır. Bu ilaçların hiçbirinin tinnitus tedavisine yardımcı olduğu kanıtlanmamıştır. Ancak bazılarının yan etkileri vardır.

Bu yöntemler arasında en iyi araştırılan, hastaların kronik kulak çınlaması ile daha iyi başa çıkmayı öğrendiği bilişsel davranışçı terapidir. Terapi kulaklardaki çınlamayı ortadan kaldırmaz. Bununla birlikte, etkilenenlerin yaşam kalitesi artırılabilir.

Kulak çınlamasının aniden başladığı ve de özellikle işitme kaybının da yaşandığı durumlarda, genellikle hemen örneğin tuzlu su ile infüzyon tedavisi tavsiye edilir. Bazı durumlarda, hidroksietil nişasta (HES) ile bir infüzyon da verilir. Ancak şimdiye kadar yapılan çalışmalar, bu aktif maddeleri içeren infüzyonların tinnitusa karşı yardımcı olduğunu kanıtlayamamıştır. Aksine hidroksietil nişastanın vücudun her yerinde kaşıntılı ciddi alerjik reaksiyonları tetikleyebildiği bilinmektedir. 

Hangi terapilerin tinnitusa yardımcı olup hangilerinin olmadığı gibi daha ayrıntılı bilgi için gesundheitsinformation.de sitesini ziyaret edebilirsiniz.