Uyku bozuklukları
ICD kodları: G47 G47.9 ICD kodu nedir?
Bir kişinin haftada üç geceden fazla kötü uyuduğu ve bu durumun bir aydan fazla devam ettiği durumda kronik uyku bozukluğundan söz edilebilir. Reçeteli uyku hapları ve sakinleştiriciler sadece kısa süreli kullanım için tavsiye edilir.
Bir bakışta
- İnsanların uyku süresi büyük ölçüde değişir.
- Ancak bir ay boyunca haftada 3 geceden fazla kötü uyursanız, bu kronik bir uyku bozukluğuna işaret eder.
- Rahatsız uyku için en yaygın faktörler stres, endişe ve fiziksel rahatsızlıktır.
- Uykusuzluk ve kronik uyku problemlerinden en çok kadınlar ve yaşlılar mustariptir.
- Reçeteli uyku hapları ve benzodiazepinler gibi sakinleştiriciler sadece kısa süreli kullanılmalıdır.
Not: Bu yazıdaki bilgiler bir doktor muayenesinin yerini tutamaz ve kişinin kendi kendine teşhis yapabilmesi veya tedavi etmesi için kullanılmamalıdır.
Uyku bozukluğu nedir?
Bir kişi bir aydan fazla bir süre haftada 3 geceden fazla dinlendirici bir uyku uyuyamazsa, doktorlar kronik bir uyku bozukluğundan (uykusuzluk) bahseder.
Uyku problemlerinin yaşam kalitesini bozması da karakteristiktir. Bir uyku bozukluğunun nedenlerini ve nasıl tedavi edilebileceğini bir doktorla konuşabilirsiniz.
Ne zaman bir uyku bozukluğundan söz edilebilir?
Uyku dinlendirici değilse, bu bir uyku bozukluğuna işaret eder. Aşağıdaki durumlarda uykunun dinlendirici olmadığı kabul edilir:
- Uykuya dalmak için çok fazla zamana ihtiyaç duyuyorsanız
- Gece huzursuz uyuyor ve çok sık uyanıyorsanız
- Geceleyin uzun bir zamanı uyanık geçiriyorsanız
- Sabah normalden daha erken uyanıyor ve tekrar uykuya dalamıyorsanız
Önemli bilgi: Bir kişinin rahatça uykuya dalması veya uykuda kalması yaşa bağlı değildir.
Ne kadar uyku normaldir?
Uyku süresi her insan için farklıdır ve diğer şeylerin yanı sıra kişinin kaç yaşında olduğuna bağlıdır.
Bazıları genellikle daha az uykuya ihtiyaç duyarken, diğerleri daha fazla uykuya ihtiyaç duyar. Gecelik ortalama değerler şöyledir:
- 6 yaşından büyük çocuklar için: yaklaşık 9 saat
- Yetişkinler için: yaklaşık 7 saat
- 80 yaşın üzerindeki yaşlılar için: yaklaşık 6 saat
Uyku ile uykuda geçen toplam süre kast edilmektedir. Uykuya daldığınızda başlar ve gerçekten uyanıp kalktığınızda sona erer. Arada uyanma evreleri varsa bu süreler toplam uyku süresi hesabından düşülür. Işığı kapattıktan sonra uykuya dalmanız yaklaşık yarım saat sürüyorsa, bu tamamen normaldir ve endişe edilecek bir durum değildir.
"Normal" uyku hakkında daha ayrıntılı bilgileri gesundheitsinformation.de sitesinde bulabilirsiniz.
Uyku bozukluğunun nedenleri nelerdir?
Birçok faktör iyi uykuyu engelleyebilir. Uyku bozukluğunun olası nedenleri şunlardır:
- Gürültü
- Endişe ve stres
- Ayrılık veya ciddi hastalık gibi stresli yaşam olayları
- Vardiyalı çalışma
- Alkol, uyuşturucu, kafein
- Diş gıcırdatma (bruksizm)
- Geceleri solunumun durması (uyku apnesi)
- Geceleri idrara çıkma ihtiyacı, sıcak basması, ağrı gibi şikayetler
- Huzursuz bacak sendromu (Restless-Legs-Syndrom)
- Parkinson hastalığında kullanılan serotonin geri alım inhibitörleri ve dopamin agonistleri grubundan antidepresanlar gibi bazı ilaçlar
Obstrüktif uyku apnesi nedir?
Aşağıdaki videoda obstrüktif uyku apnesi semptomları, risk faktörleri ve tedavi seçenekleri hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz.
Bu ve başka videolar YouTube kanalında da mevcuttur
Şimdi izleyinBu sitede yayınlanan veri koruma bildirimleri geçerlidir.
Uyku bozukluklarının görülme sıklığı nedir?
Geceleri kötü uyuyorsanız yalnız değilsiniz: İnsanların yaklaşık üçte biri uykuya dalma veya uykuyu sürdürmede sorun yaşar.
Uyku bozuklukları ve kronik uyku sorunları, küçük çocuklarda da her yaşta ortaya çıkabilir. Bununla birlikte, kadınlar ve yaşlıları daha sık uyku bozukluğu yaşamaktadır.
Uyku bozukluğu nasıl teşhis edilir?
Bir uyku günlüğü veya akıllı telefon uygulamaları, uyku bozukluğu için olası tetikleyicilerin neler olduğunu bulmaya yardımcı olabilir: Uykunun ne zaman dinlendirici olmadığını ve o günlerde neler olduğunu not etmek, bağlantıları veya belirli bir kalıbı tanımaya yardımcı olabilir. Bu tür kayıtlar bazen doktorlar tarafından uyku problemlerinin ciddiyetini daha iyi sınıflandırmak için kullanılır.
Kapsamlı bir muayene görüşmesinde (anamnez) doktor önce şikayetleri, alışkanlıkları ve olası nedenlere dair ipuçlarını sorgular, örneğin:
- İlaç alıp almadığınız ve hangi ilaçların kullanıldığı
- Kafein içeren içeceklerin, alkol veya uyuşturucunun tüketilip tüketilmediği ve ne zaman tüketildiği
- kişisel ve profesyonel stresin ya da psikolojik olarak stresli olayların rol oynayıp oynamadığı
- ağrı, fiziksel veya zihinsel hastalık olup olmadığı
Fizik muayeneye ek olarak, uyku sorunlarına herhangi bir tıbbi durumun neden olup olmadığını görmek için kan da alınacaktır. Eğer öyleyse, buna öncelik verilecektir. Kronik böbrek zayıflığı ve tiroid bezleri, kalp ve akciğer hastalıkları da uykuyu etkileyebilir. Uyku sorunları, anksiyete bozuklukları veya depresyon gibi zihinsel hastalıklarla da ilişkili olabilir.
Doktorlar uyku laboratuvarında bir veya daha fazla gece uykuyu izleyerek ve uyku evrelerini kaydederek ciddi uyku bozukluklarını ve uykusuzluğu inceleyebilirler. Diğer şeylerin yanı sıra yeterince derin ve rüya uykusunun olup olmadığı ve uyku bozukluğu olup olmadığı belirlenebilir.
Uyku bozukluğu nasıl tedavi edilir?
Uyku bozukluklarını tedavi etmek için çok sayıda çözüm ve yöntem vardır, ancak bunların etkinlikleri yeterince araştırılmamıştır:
- İyileştirilmiş uyku hijyeni: Yatmadan bir süre önce ağır yemek yemeyi kesin, daha az alkol ve kahve tüketin, yatakta TV izlemeyin, sadece gerçekten yorgun olduğunuzda uyuyun
- Ev ilaçları: yatmadan önce sıcak bir banyo yapın; bir bardak ılık süt veya bir bardak sakinleştirici çay için
- Bitkisel uyku hapları ve sakinleştiriciler: örneğin kediotu
- Gevşeme teknikleri: Progresif kas gevşemesi, otojenik eğitim ve diğer teknikler
- Fiziksel aktivite: akşam yürüyüşleri; yoga, tai chi veya qigong gibi sessiz hareket türleri
Bir uyku bozukluğu teşhisi konulduysa, örneğin aşağıdaki tedaviler mümkündür:
- bilişsel davranış terapisi: Bu tür terapi, uykuyu engelleyebilecek düşünce kalıplarını ve davranışları değiştirmeye yardımcı olabilir.
- Melatonin içeren ilaçlar: Kandaki "uyku hormonu" melantonin konsantrasyonunu arttırırlar. Örneğin, vardiyalı çalışma veya zaman farklılıkları (jet lag) nedeniyle uyku-uyanıklık döngüsünün bozulması durumunda kullanılırlar.
- Benzodiazepinler ve benzodiazepin benzeri Z maddeleri grubundan reçeteli uyku hapları: Uyku uyarıcı, sakinleştirici ve kaygı giderici etkiye sahiptirler.
Uyku bozukluklarına karşı neler yapabileceğiniz konusunda daha detaylı bilgiye gesundheitsinformation.de adresinden ulaşabilirsiniz.
- Alessi C, Vitiello MV. Insomnia (primary) in older people: non-drug treatments. BMJ Clin Evid. 2015 May 13;2015:2302. PMID: 25968443; PMCID: PMC4429264.
- Bruni O, Novelli L. Sleep disorders in children. BMJ Clin Evid. 2010 Sep 27;2010:2304. PMID: 21418676; PMCID: PMC3217667.
- Deutsche Gesellschaft für Allgemeinmedizin und Familienmedizin (DEGAM). Insomnie bei Erwachsenen. DEGAM-Anwenderversion zur S3-Leitlinie „Nicht erholsamer Schlaf/Schlafstörungen“. 05.2017. AWMF-Registernummer 063-003.
- Galland BC, Taylor BJ, Elder DE et al. Normal sleep patterns in infants and children: a systematic review of observational studies. Sleep Med Rev. 2012 Jun;16(3):213-22. doi: 10.1016/j.smrv.2011.06.001. Epub 2011 Jul 23. PMID: 21784676.
- Ohayon MM, Carskadon MA, Guilleminault C et al. Meta-analysis of quantitative sleep parameters from childhood to old age in healthy individuals: developing normative sleep values across the human lifespan. Sleep. 2004 Nov 1;27(7):1255-73. doi: 10.1093/sleep/27.7.1255. PMID: 15586779.
- Riemann D, Baum A, Cohrs S et al. Nicht erholsamer Schlaf/Schlafstörungen. Kapitel „Insomnie bei Erwachsenen“. S3-Leitlinie. AWMF-Registernummer 063-003. Update 2016. Somnologie. 2017; 21(2): 2-44. doi: 10.1007/s11818-016-0097-x.
- Schlack R, Hapke U, Maske U et al. Häufigkeit und Verteilung von Schlafproblemen und Insomnie in der deutschen Erwachsenenbevölkerung. Ergebnisse der Studie zur Gesundheit Erwachsener in Deutschland (DEGS1). Bundesgesundheitsbl. 2013; 56: 740–748. doi: 10.1007/s00103-1689-2.
- Schwabe U, Ludwig WD. Arzneiverordnungs-Report 2020. Springer: Berlin 2020.
Institut für Qualität und Wirtschaftlichkeit im Gesundheitswesen (Sağlık Hizmetlerinde Kalite ve Verimlilik Enstitüsü) (IQWiG) ile birlikte hazırlanmıştır.
Tarih:
