Vajinal sarkma ve rahim sarkması
ICD kodları: N81 ICD kodu nedir?
Pelvik tabandaki bağ dokusunu zayıflatan ve rahim, idrar kesesi veya rektumun sarkmasına neden olabilecek birkaç faktör vardır. Böyle bir organ sarkması, pelvik taban eğitimi, terapötik peserler veya ameliyatla tedavi edilebilir.
Bir bakışta
- Kadınlarda pelvik tabandaki bağ dokusu tamamen farklı nedenlerle zayıflayabilir.
- Bu, rahim, mesane veya rektumun sarkmasına neden olabilir.
- Pelvik tabandaki kaslar ve bağ dokusu artık yeterince sıkı olmadığında organlar sarkar.
- Kadınların yaklaşık yarısında, yaşam süresince pelvik tabanda hafif bir zayıflama görülür.
- Kadınların yaklaşık yüzde 3'ünde, şikayetlere neden olan organ sarkması olduğu tahmin edilmektedir.
Not: Bu yazıdaki bilgiler bir doktor muayenesinin yerini tutamaz ve kişinin kendi kendine teşhis yapabilmesi veya tedavi etmesi için kullanılmamalıdır.
Vajinal sarkma ve rahim sarkması nedir?
Normalde, vücudun iç organları bağ dokusu ve kaslarla sıkı bir şekilde birbirine bağlı olduğundan yerinde kalır. Ancak kadınlarda pelvik tabandaki bağ dokusu çeşitli nedenlerle zayıflayabilir.
Rahim, mesane veya rektum bu nedenle sarkabilir. Bazı durumlarda, organlar ve rahim vajinal açıklıktan dışarı çıkabilecek derecede sarkabilir. Doktorlar bunu vajinal sarkma veya rahim sarkması (genital prolapsus) olarak adlandırır.
En yaygın olanı mesanenin sarkmasıdır. Mesane bu durumda aşağıya ve vajinal duvara baskı uygular. Ancak organlar birbirine bağlı olduğu için genellikle birlikte sarkar. Bir sarkma özellikle pelvik taban egzersizi, silikon destekler (peser) veya ameliyatla tedavi edilebilir.
Vajinal sarkmanın ve rahim sarkmasının semptomları nelerdir?
Sadece hafif bir pelvik taban sarkması olan kadınlarda genellikle hiçbir şikayet görülmez. Bununla birlikte, organlar daha şiddetli bir şekilde sarkarsa, aşağıdaki şikayetler ortaya çıkabilir:
- Bir şeyin aşağıya baskı uyguladığını hissetmek
- Karında yabancı cisim hissi
- Mesane zayıflığı, sık idrara çıkma ihtiyacı veya idrara çıkma zorluğu
- Çekme gibi hissedilen pelvik ağrı
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Dışkılama sırasında zorluklar
- Sırt ve bel ağrısı
- Vajinada basınç yaraları ve kanama
Özellikle ayakta dururken, yürürken veya dışkılarken ağrı, basınç ve yabancı cisim hissi oluşur. Bu şikayetler genellikle yatarken azalır. Vajina ve rahmin vajinal açıklıktan dışarı çıkması ve gözle görülür şekilde dışa dönük olması ağır bir yüktür.
Bu durumda cinsel yaşam da ciddi şekilde etkilenir. Şiddetli sarkması olan birçok kadın utanç duygusu da yaşar.
Vajinal sarkmanın ve rahim sarkmasının nedenleri nelerdir?
Organ sarkmasına pelvik tabandaki zayıf kaslar ve zayıf bağ dokusu neden olur. Doktorlar bunu pelvik taban zayıflığı (pelvik taban yetmezliği) olarak tanımlar. Bazı kadınlarda zayıf bağ dokusu kalıtsaldır.
Diğer etkiler şunlardır:
- Vajinal doğum: Pelvik tabanı zayıflatabilir ve zarar verebilir. Sezaryen sonrası vajinal sarkma ve rahim sarkması riski artmaz.
- Yaş: Kaslar ve bağ dokusu yıllar içinde zayıflar. Sonuç olarak pelvik tabandaki destek yapıları daha az stabil hale gelebilir.
- Kilo: Çok kilolu (obez) kadınlarda vajina ve rahim sarkması daha sık görülür.
Pelvik tabana baskı da bağ dokusunu zayıflatabilir - örneğin, ağır kaldırma ve taşıma, kronik öksürük veya sık kabızlık gibi stres yoluyla. Ancak bugüne kadar bu konuda çok az araştırma yapılmıştır. Bu nedenle, bu tür yüklerin ne gibi etkileri olduğu belirsizdir.
Ayrıca rahmin alınmasının organ sarkması riskini artırıp artırmadığı da belirsizdir. Bununla birlikte, rahim alındıktan sonra bağırsak ve mesanenin daha az desteğe sahip olduğuna ve daha kolay sarktığına inanılmaktadır.
Vajinal sarkmanın ve rahim sarkmasının görülme sıklığı nedir?
Kadınların yaklaşık yarısında, yaşam süresince pelvik tabanda hafif bir zayıflama görülür. Tüm kadınların tahminen yüzde 3'ünde rahatsızlığa yol açan sarkmış bir organ vardır.
Vajinal sarkma ve rahim sarkması nasıl seyreder?
Vajinal sarkma ve rahim sarkmasında dört farklı aşama vardır. Aşamalar mesanenin, rahmin veya bağırsağın ne derece sarktığına bağlıdır.
- Aşama 1: Organlar sadece hafifçe sarkar.
- Aşama 2: Organlar vajinal çıkışa kadar sarkar.
- Aşama 3: Vajina veya rahim, vajinal açıklıktan bir cm kadar dışarı çıkar.
- Aşama 4: Vajina veya rahim, vajinal açıklıktan büyük ölçüde dışarı çıkar.
Çoğunlukla hafif bir sarkma gerçekleşir. Hafif sarkmalar, birkaç ay veya yıl sonra da gerileyebilir. Ancak organ sarkmaları yavaş yavaş da ilerleyebilir.
Hafif pelvik taban sarkması olan kadınların yaklaşık yarısında (aşama 1 veya 2) mesane zayıflığı da vardır. Doktorlar ayrıca bu mesane zayıflığı biçimini stres inkontinansı olarak da adlandırır. Neden: Mesane, örneğin öksürürken, hapşırırken veya egzersiz yaparken oluşan basınca artık dayanamaz ve istemeden bir miktar idrar bırakır.
Aşama 3 veya 4 düzeyinde sarkmadan muzdarip olan insanların mesanelerini boşaltmada zorluk yaşamaları daha olasıdır. Bunun nedeni, organların daha fazla sarkması nedeniyle üretranın bükülebilmesidir.
Vajinal sarkma ve rahim sarkması nasıl önlenir?
Pelvik tabanı düzenli olarak çalıştırırsanız, pelvik kasları güçlendirebilir ve pelvik tabanı sağlamlaştırabilirsiniz. Doğum sonrası egzersiz pelvik tabanı tekrar güçlendirebilir. Bazen ağır nesneleri kaldırmamanız veya taşımamanız da önerilir. Bu, pelvik tabanı rahatlatmaya yarar. Kronik öksürüğü ve kabızlığı tedavi etmek pelvik taban üzerindeki baskıyı azaltabilir. Ancak bu önlemlerin ve kilo vermenin gerçekten bir sarkmayı önleyip önleyemeyeceği yeterince araştırılmamıştır.
Vajinal sarkma ve rahim sarkması nasıl teşhis edilir?
Vajinal sarkma ve rahim sarkması durumlarında genellikle genel karın şikayetleri veya mesane sorunları doktora başvuru nedenidir. Vajina muayene edilirken bariz bir sarkma varsa zaten fark edilir. Doktor, pelvisteki organları dışarıdan ve vajinadan yoklayarak hafif bir sarkma olup olmadığını da tespit edebilir.
Ayrıca aynalı bir aletle (spekulum) vajina incelenir. Pelvisin arkasındaki organların pozisyonunu değerlendirmek için anüs yoluyla bağırsak palpasyonu kullanılabilir. Genellikle bu muayeneler, sarkma olup olmadığını ve durumun ciddiyetini belirlemek için yeterlidir.
Öksürük stres testi olarak adlandırılan test, stres inkontinansının mevcut olup olmadığını kontrol etmek için kullanılabilir. Bu, şiddetli öksürükte idrarın sızdığı durumdur.
İdrar yapma problemleri varsa, artık idrar testi yapılabilir. Hasta önce tuvalete gider ve mesanesini mümkün olduğunca boşaltır. Doktor daha sonra mesanede hala idrar olup olmadığını ultrasonla kontrol eder.
Vajinal sarkma veya rahim sarkması nasıl tedavi edilir?
Vajinal sarkmanın veya rahim sarkmasının nasıl tedavi edildiği, büyük ölçüde şikayetlerin olup olmamasına bağlıdır. Sarkmanın derecesi ikincil bir rol oynar.
Hangi tedavinin uygun olduğu diğer faktörlerin yanı sıra şunlara bağlıdır:
- Hangi şikayetlerin tedavi edilmesi gerektiği ve ne kadar rahatsız edici oldukları
- Hastanın yaşı
- Çocuk yapmak isteyip istememesi
- Rahmin alınıp alınmayacağı
- Hangi organın sarktığı ve ne kadar sarktığı
- Cerrahi olmayan tedavilerin ne kadar yardımcı olabileceği
- Mesane zayıflaması veya başka hastalıkların olup olmadığı
Vajinal sarkma ve rahim sarkması için tedavi seçenekleri şunları içerir:
- Kasları güçlendirmek için pelvik taban egzersizi
- Terapötik peser: Kauçuk veya silikondan yapılmış çeşitli büyüklükteki kaseler, küpler veya halkalardır. Vajinaya bir peser yerleştirilir ve pelvisteki organları desteklemek için kullanılır. Bu tür peserler, doğum kontrolü için kullanılabilen peserlerle karıştırılmamalıdır.
- Operasyon: Pelvis içindeki organlar kaldırılır ve stabilize edilir. Bazı durumlarda rahmin alınması da düşünülür.
Organ sarkmasından etkilenen bazı kadınlar, pelvik taban egzersizleri veya bir terapötik peser ile şikayetlerini yeterince rahatlatabilir. İkisi de yardımcı olmazsa, şikayetler kötüleşmeye devam ederse veya rahim vajinadan çok dışarı taşarsa, cerrahi müdahale bir alternatif olabilir. Genellikle rahim alınmaz.
gesundheitsinformation.de’nin sunduğu karar verme konusunda yardım hizmeti, rahim sarkması durumunda uygun bir tedavinin seçilmesinde yardımcı olabilir.
- Barber MD. Pelvic organ prolapse. BMJ. 2016 Jul 20;354:i3853. doi: 10.1136/bmj.i3853. PMID: 27439423.
- Deutsche Gesellschaft für Gynäkologie und Geburtshilfe (DGGG), Österreichische Gesellschaft für Gynäkologie und Geburtshilfe (OEGGG), Schweizerische Gesellschaft für Gynäkologie und Geburtshilfe (SGGG). Indikation und Methodik der Hysterektomie bei benignen Erkrankungen. S3-Leitlinie. AWMF-Registernummer 015-070. 04.2015.
- Deutsche Gesellschaft für Gynäkologie und Geburtshilfe (DGGG). Diagnostik und Therapie des weiblichen Descensus genitalis. S2e-Leitlinie. AWMF-Registernummer 015-006. 04.2016.
- Meriwether KV, Antosh DD, Olivera CK et al. Uterine preservation vs hysterectomy in pelvic organ prolapse surgery: a systematic review with meta-analysis and clinical practice guidelines. Am J Obstet Gynecol. 2018 Aug;219(2):129-146.e2. doi: 10.1016/j.ajog.2018.01.018. Epub 2018 Jan 17. PMID: 29353031.
- Samimi P, Jones SH, Giri A. Family history and pelvic organ prolapse: a systematic review and meta-analysis. Int Urogynecol J. 2021 Apr;32(4):759-774. doi: 10.1007/s00192-020-04559-z. Epub 2020 Oct 21. PMID: 33084962; PMCID: PMC8086380.
- Toye F, Pearl J, Vincent K et al. A qualitative evidence synthesis using meta-ethnography to understand the experience of living with pelvic organ prolapse. Int Urogynecol J 2020; 31(12): 2631-2644
- Vergeldt TF, Weemhoff M, IntHout J et al. Risk factors for pelvic organ prolapse and its recurrence: a systematic review. Int Urogynecol J. 2015 Nov;26(11):1559-73. doi: 10.1007/s00192-015-2695-8. Epub 2015 May 13. PMID: 25966804; PMCID: PMC4611001.
Institut für Qualität und Wirtschaftlichkeit im Gesundheitswesen (Sağlık Hizmetlerinde Kalite ve Verimlilik Enstitüsü) (IQWiG) ile birlikte hazırlanmıştır.
Tarih: