Rahim kanseri (endometriyal karsinom)

Endometriyal karsinom, rahim (uterus) gövdesinde gelişen kötü huylu bir kanserdir. Hastalık rahmin içini kaplayan mukozadan başlar: Mukozaya endometrium da denir. Mukoza hücreleri dejenere olduğunda ve kontrolsüz bir şekilde çoğaldığında bir tümör oluşur. Rahim boşluğuna ve/veya alttaki kas tabakasına doğru büyür.  

Rahim kanseri, korpus kanseri, rahim gövde kanseri - endometriyal karsinom birçok farklı isimle bilinir. Halk dilinde esas olarak karın kanseri veya rahim kanseri olarak adlandırılır. Bununla birlikte, bu iki terim kesin değildir: Hem karın hem de rahim, diğer kanser türlerinden etkilenebilir.

Aşağıdaki uyarı işaretleri, endometriyal karsinomun erken semptomları olabilir:

• Son adet döneminden sonra (menopoz) vajinada kanama
• Normal adet döngüsünün dışında kanama (menstrüel kanama)
• Menopozdan önce son derece ağır veya uzun süreli adet kanaması 

Özellikle menopozdan sonra olağandışı vajinal kanama, endometriyal karsinomun en yaygın uyarı işaretidir. Kadınlar yaşamlarındaki son adet dönemini geçirmişse (menopoz): Tekrarlayan her kanama bir uyarı sinyalidir.

Menopozdan önce olağan dışı bir kanama meydana gelirse, doktorlar genellikle ilk ortaya çıktığında onu yakından incelemez. Çünkü: Sadece birkaç genç kadında endometriyal karsinom gelişir. Genç kadınlarda olağan dışı kanama, çoğu nispeten zararsız olan diğer tıbbi durumları da gösterebilir. Ancak ilaç tedavisine rağmen kanama azalmazsa veya kan kaybı hastayı tehdit ediyorsa doktorlar semptomu daha yakından inceler.

Hemen hemen her kanser gibi, rahim zarı kanseri de hücrelerin genetik yapısındaki değişikliklere dayanır. Sonuç olarak normal vücut hücreleri kötü huylu kanser hücrelerine dönüşür ve kontrolsüz bir şekilde büyümeye başlar. Genetik değişikliklerin çoğu, yaşam boyunca rastgele meydana gelir, ancak bazıları kalıtsal da olabilir. 

100 endometriyal karsinomdan yaklaşık 5'i genetik olarak kalıtsal değişikliklerden kaynaklanmaktadır. Belirli gen değişikliklerinin taşıyıcılarında bazı kanser türlerinin gelişmesi riski daha yüksektir. Örneğin, Lynch sendromu olarak bilinen kişilerde rahim kanseri veya bağırsak kanseri riski artar.  

Bilinen bir kalıtsal hastalığı olmayan ailede bağırsak kanseri, yumurtalık kanseri veya renal pelvik kanser insidansı yüksekse, endometriyal karsinom riski de artar. 

Özellikle kadın cinsiyet hormonu östrojenin vücutta uzun süreli etkisi olduğunda endometriyal karsinom riski artar.  

Kadınlarda aşağıdaki durumlarda bu söz konusu olabilir:

• Sadece östrojen içeren hormonal tedaviler alıyorsanız. 
• Fazla kilolu olmak: Yağ dokusu da kendi östrojenini üretir. 
• Son adet döneminde (menopoz) yaşınız çok ileriyse. 
• İlk adet dönemini çok genç yaşta geçirdiyseniz. 

Östrojen ve kalıtsal yatkınlıkların etkisine ek olarak, endometriyal karsinomu destekleyen başka risk faktörleri de vardır: 

• İleri yaş 
• Şeker hastalığı (Diabetes mellitus) gibi bazı metabolik bozukluklar
• Rahim astarında değişmiş hücrelerin artan büyümesi (atipik endometriyal hiperplazi)  
• Tamoksifen ile anti-hormon tedavisi (alım süresine bağlı olarak) 

Endometriyal karsinom, Almanya'da kadın cinsel organlarında en sık görülen tümör ve kadınlarda en sık görülen beşinci kanserdir.  

Her yıl yaklaşık 11.000 kadın, ortalama 68 yaşında rahim kanserine yakalanmaktadır. 

Özellikle hareket ve egzersiz, normal kilonuzu korumanıza yardımcı olduğu için endometriyal karsinom riskinizi düşürmenize yardımcı olabilir.   

Rahim mukozası kanserini önleyebilecek başka koruyucu faktörler de vardır: 

• Östrojen ve progestinin birlikte, günlük ve sürekli olarak alındığı bir hormon tedavisi 
• Doğum kontrol hapları almak 
• Bakır veya levonorgestrel hormonu içeren kontraseptif RİA'lar 
• Son çocuğu doğurduğunda yaşın ileri olması 

Almanya'da rahim ağzı kanserinin aksine endometriyal karsinom için yasal bir tarama olanağı sunulmamaktadır. Bir yandan, asemptomatik kadınlarda rahim gövdesi kanserini açıkça gösteren bir muayene yöntemi yoktur. Öte yandan, endometriyal karsinom genellikle erken semptomlarla fark edilir.   

Spesifik bir tarama olanağı olmadığından, olağan dışı bir kanamanız varsa bir jinekoloğa görünmek daha da önemlidir. Rahim kanseri riski yüksek olan kadınlarda, jinekologlarla görüşmek faydalı olacaktır. Bazen 30 yaşından 35 yaşına kadar özel muayeneler faydalı olabilir. 

Jinekolog önce hastaya genel sağlık durumunu (anamnez) sorar ve spekulum ile jinekolojik olarak muayene eder. Daha sonra vajina üzerinden rahim mukozasının ultrasonu yapılır. Doktorlar böylece mukozanın ne kadar kalın olduğunu değerlendirebilir.  

Rahim mukozası belirgin şekilde kalınlaşmış mı? Doktorlar daha sonra rahmi görüntüleyerek (histeroskopi) endometriyal karsinom şüphesini netleştirir. Genel anestezi altında yapılan işlem sırasında doktorlar kamera ile rahim içine bakar. Mukozada gözle görülür herhangi bir değişiklik olup olmadığını kontrol ederler. Aynı zamanda şüpheli bölgelerden ayrı ayrı doku örnekleri alırlar (biyopsi).  

Histeroskopinin ardından rahmin tüm mukozası kürtaj adı verilen bir yöntemle kazınır. Doktor dokuyu rahim ağzından ve rahmin gövdesinden çıkarır. Hem biyopsiden alınan numuneler hem de kazımadan elde edilen doku analiz için laboratuvara gönderilir.  

Laboratuvar doktorları doku örneklerini mikroskop altında inceler ve moleküler biyolojik testler gerçekleştirir. Analiz, dokunun kanserli olduğunu gösteriyorsa, ek testler gereklidir. Tümörün lokal olarak ne kadar yayıldığı ve metastazların oluşup oluşmadığı hakkında bilgi sağlamalıdırlar. Aşağıdakiler bunlar arasında sayılabilir: 

• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRT)
• Bilgisayarlı tomografi (BT)
• Karın ultrasonu 
• Göğüs röntgeni

Mikroskobik teşhiste neyin incelendiğini ve moleküler biyolojik teşhiste neyin incelendiğini bilmek ister misiniz? Görüntülü muayeneler nasıl yapılır ve yan etkileri var mıdır? Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) bu sorulara ayrıntılı cevaplar sunmaktadır.

Rahim kanseri olan hastalar tedavi için sertifikalı bir jinekolojik kanser merkezine gitmelidir. Tedavi tipi, bireysel tümörün riskine bağlıdır. Bununla birlikte, endometriyal karsinom için temel tedavi her zaman cerrahi bir prosedürdür.

Endometriyal karsinom ameliyatı

Cerrahi bir prosedür sırasında, cerrahlar tümörü mümkün olduğunca tamamen çıkarır, ancak her durumda rahim, rahim ağzı, fallop tüpleri ve neredeyse her zaman yumurtalıklar ile birlikte çıkarır. Tümörün ne kadar yayıldığına bağlı olarak, komşu lenf düğümleri veya karın ve pelvik bölgedeki doku gibi ek doku çıkarılmalıdır.

Ek tedaviler

Ameliyattan sonra nüksetme riski yüksek olan hastalar ek olarak radyasyon tedavisi alabilir. Daha sonra çoğunlukla brakiterapi adı verilen bir tedavi uygulanır. Bu, vajina içinde kısa mesafeli bir ışınlama olup, asıl amacı vajinada tekrarlamaları önlemektir. Tümörün ileri evrelerinde dışarıdan pelvik ışınlama kullanılır. Bu tedavinin pelvik bölgedeki metastazları öldürmesi gerekir.

Kanser çevreleyen dokuya, pelvik lenf düğümlerine veya diğer organlara yayılmışsa kemoterapi bir seçenektir. Kemoterapi ayrıca uzak metastazları da yok eder.

Progestinlerle hormon tedavisi, nadiren çocuk sahibi olmak isteyen genç hastalarda ameliyatı geciktirebilir. Bununla birlikte, bu sadece hastalığın çok erken evrelerinde mümkündür. Amaç: Yaklaşık 6 ay sonra tam bir hastalık iyileşmesi sağlamak ve daha sonra bir gebeliği başlatmaktır.

Artık tedavi edilmesi mümkün olmayan hastalar bile bu tip hormon tedavisi alabilir. Tümör büyümesini mümkün olduğunca yavaşlatması gerekir. Alternatif olarak, etkilenen kişilere kemoterapi veya immünoterapi uygulanır. Buna ek olarak, hastalık veya tedavi nedeniyle ortaya çıkan problemler ve semptomlar için bireysel tedavi uygulanır. Radyasyon tedavisi ağrıyı veya kanamayı hafifletmeye yardımcı olabilir.

Endometriyal karsinomun tedavisinin tam olarak nasıl yapıldığını, yan etkilerinin neler olduğunu ve bu konuda neler yapılabileceğini bilmek ister misiniz? Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst'in (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) web sitesi'nde bununla ilgili ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz.

Rahim kanseri tedavisi beden ve psikoloji için çok yorucu olabilir. Kanser tedavisinden sonra tıbbi rehabilitasyon, hastaların güçlerini yeniden kazanmalarına yardımcı olabilir. Ayrıca, hastalıkla ve tedavinin sonuçlarıyla mümkün olan en iyi şekilde başa çıkmaya yardımcı olmalıdır.  

Bu nedenle, tedavi programı kişisel tıbbi geçmişe ve mevcut kısıtlamalara göre düzenlenir. Rahim kanseri olan kişiler için olası önlemler şunlardır: 

• Hedefe yönelik pelvik taban eğitimi gibi fizyoterapiler
• Etkilenenlerin cinsel yaşamlarını değiştirmede yardım aldıkları cinsel tıp danışmanlığı
• Endişe ve korkular baş edilemeyecek hale geldiğinde yardımcı olabilecek psiko-onkolojik danışmanlık

Tedavi sonrası bakım 

Tedavi tamamlandıktan sonra hastalar, tedavi sonrası bakım alır: Vajinada bir nüksetme ve tedavinin uzun vadeli etkilerini erken aşamada tespit etmek ve uygun önlemleri başlatmak için kullanılır.  

Hastalar, tedavinin bitiminden sonra, önce kısa, sonra daha uzun aralıklarla düzenli olarak muayene edilir. Şikayetleri olan kişiler doktora gidebilir.  

Tedavi sonrası bakım sırasında aşağıdaki muayeneler yapılır: 

• Genel sağlık durumu hakkında bir anket, örneğin yeni şikayetlerden sonra
• Vajina ve rektumun palpasyonu
• Vajinanın görüntülenmesini de içeren jinekolojik muayene
• Gerekirse ultrason muayenesi

Her bir vakada hangi muayenelerin anlamlı olduğu, büyük ölçüde bireysel duruma ve tümöre özgü nüksetme riskine bağlıdır. Spesifik şikayetleri olan hastalarda görüntüleme işlemleri başta olmak üzere ileri tetkikler eklenebilir. Etkilenenler, takip randevusunda psikolojik şikayetleri de belirtmelidir.  

Kanser tedavi edilemezse

Bu durumda seyir kontrolleri ve düzenli bakım, zorlayıcı semptomları erken bir aşamada tanımlamaya ve onları hafifletmeye yardımcı olur. Amaç, hastaların yaşam kalitesini mümkün olduğunca uzun süre korumaktır.  

Endometrium kanseri ile veya sonrasında günlük yaşamı yönetmek hastalar için her zaman kolay değildir. Çünkü kanser ve tedavisinin uzun vadeli sonuçları olabilir.  

Hastalıkla ve tedavinin olası sonuçlarıyla daha iyi başa çıkmaya neyin yardımcı olabileceği, bireysel duruma bağlıdır. Endometriyal karsinom ilk başta özellikle problemlidir  

• Vajinada ağrı, iltihaplanma, kuruluk veya daralma
• Duygusal stres 
• İdrarını tutamama
• Lenf ödemi

Hastaların değişen cinsel yaşam, kuru vajina veya ağrı ile başa çıkmayı öğrenmesi gerekir. Bununla birlikte, tedavinin yan etkilerinin ve sonuçlarının çoğu, uygun hazırlık ve destekle önceden fark edilebilir veya tamamen önlenebilir. Gerekirse, destekleyici seçenekler hakkında tedavi eden doktorunuzla konuşun.  

Rahim kanserinin tedavisinde farklı alanlardan hekimler sıkı şekilde birlikte çalışır. Özellikle jinekolojik kanser hastalarının tedavisinde deneyim sahibi hastaneler bunu sertifika ile teyit ettirebilir. Deutsche Krebsgesellschaft (Alman Kanser Derneği), belirli mesleki gerekliliklere uygunluğu düzenli olarak kontrol etmektedir.  

Sertifikalı merkezlerin adreslerini OncoMAP web sitesinde bulabilirsiniz.   

Günlük yaşamda hastalıkla başa çıkma ve diğer destek olanakları hakkında başka sorularınız mı var? Bununla ilgili bilgileri Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) web sitesinde bulabilirsiniz.

Rahim kanseri ile ilgili tüm sorularınızda, Kanser Bilgi Servisine 0800 - 420 30 40 numaralı ücretsiz telefondan veya krebsinformationsdienst@dkfz.de e-posta adresinden kişisel olarak da başvurabilirsiniz.