Yumurtalık kistleri (over kistleri)

Yumurtalık kistleri genellikle sıvı veya doku ile dolu, üzüm büyüklüğünde boşluklardır. Bunlar bir kapsül ile çevrilidir ve yumurtalıklarda bulunur. Çoğu durumda kendiliğinden kaybolurlar, nadiren şikayetlere neden olurlar ve bu nedenle tedavi edilmeleri gerekmez. Ameliyat çok nadiren gerekli olur. Tetikleyiciler genellikle ergenlik veya menopoz sırasındaki klasik hormonal değişikliklerdir. Yumurtalık kistleri nadiren doğuştandır veya başka nedenleri vardır.

Çoğu hastada yumurtalık kistleri çok az hissedilir veya hiç hissedilmez. Ancak bazen karın bölgesinde yaygın, hafif bir ağrıya neden olurlar.

Çok büyük kistler bağırsak veya mesaneye baskı yapabilir. Bu, karın şişmesine, basınç hissine, kabızlığa ve hatta idrara çıkma sırasında rahatsızlığa neden olabilir.

Yumurtalık kistleri ayrıca, adet kanamalarının güçlü olmasına veya hiç olmamasına ve leke kanaması gibi döngü bozukluklarına da neden olabilir. Döngü bozuklukları, kist seks hormonları oluşturduğunda ortaya çıkar ve böylece rahim zarının gelişmesini etkiler.

Kist yırtılabilir. Bu genellikle tehlikeli değildir ancak ani bir ağrı şeklinde fark edilir. Kistin ağırlığı, yumurtalığın dönmesine de neden olabilir. Sonra karın alt bölgesinde ani, şiddetli kramp şeklinde ağrı, mide bulantısı, kusma ve nabız artışı meydana gelir.

Yumurtalık kistlerinin oluşması, genellikle yumurtaların olgunlaşması ve ovülasyon ile bağlantılıdır. Bu durumda, kistlere "fonksiyonel kistler" denir, bir veya aynı anda her iki yumurtalıkta da görünebilir. Çoğunlukla ergenlik veya menopoz sırasında oluşurlar.

En yaygın fonksiyonel yumurtalık kistleri şunlardır:

• Foliküler kist (veziküler kist): Ovülasyon gerçekleşmezse, yumurtayı içeren folikül yavaş yavaş sıvı ile dolarak bir kist haline gelebilir.
• Corpus-luteum kisti (sarı madde kisti): Kanamanın sarı madde içine dolması ile oluşur. Sarı madde, folikülün kalıntılarından yumurtlamadan sonra gelişir ve progesteron ve östrojen seks hormonlarını üretir.
• Lutein kisti: Genellikle doğurganlık sorunlarına yönelik hormon tedavisi sonucu gelişir. Hormonlar, yumurtalıklardaki yumurtaların olgunlaşmasını tetikler. Bunun istenmeyen bir sonucu kist oluşumu olabilir.

Bu kistlerin özel bir şekli çikolata kistleri denen kistlerdir. Bu kistler koyu, kalınlaşmış kan içerir ve örneğin endometriozis hastalığına bağlı olarak gelişebilir. 

Diğer bir hastalık ise polikistik over sendromudur. Bu sendrom durumunda, yumurtalıklarda çok sayıda küçük kist bulunur. Bu durumda, çok fazla erkek cinsiyet hormonu (androjenler) foliküllerin olgunlaşmasını bozar.

Yumurtalık kistlerinin çoğu bir ila üç santimetre büyüklüğündedir ve birkaç ay içinde kendi kendine kaybolur. Sadece nadiren ciddi rahatsızlığa neden olacak kadar büyürler. İstisnai durumlarda, çapları 15 ila 30 santimetreye kadar büyüyebilir.

Rüptür gibi komplikasyonlar da sık görülmez. Rüptür durumunda, kistin duvarı yırtılır ve sıvı karın boşluğuna salınır. Bu yırtılma genellikle zararsızdır, ancak acı verebilir.

Çok büyük kistler bağırsak veya mesaneye baskı yapabilir. Bu durumda karında şişlik, baskı hissi, kabızlık veya idrara çıkma sırasında rahatsızlık olabilir. Bazen, ameliyatla durdurulması gereken kanama meydana gelir.

Bir yumurtalığın pedikülünün etrafını sarması ise daha tehlikelidir. Bu sarma, şiddetli ağrılara yol açar. Bu, tenis gibi sporlarda yapılan ani hareketler nedeniyle özellikle büyük kistlerde ortaya çıkabilir. Bu durumda, yumurtalığa kan akışı kesilebilir. Bu gibi durumlarda, yumurtalığın ölmesini önlemek için acil ameliyat gereklidir.

Yumurtalık kistleri genellikle tesadüfen, örneğin yumurtalık ultrasonu sırasında keşfedilir. Bazı kistler de palpe yoluyla teşhis edilebilir.

Yumurtalık kistleri şüphesi durumunda, doktor ayrıca adet krampları ve ağrı gibi semptomların da olup olmadığını soracaktır. Kan örneği de alınabilir.

Bilgisayarlı tomografi veya abdominal endoskopi gibi ileri tetkikler nadiren gerekli olur. Genellikle amaç, yumurtalık dokusundaki değişikliklerin kanser olup olamayacağını netleştirmektir. Kistler genellikle iyi huylu olmalarına rağmen, tümör olup olmadıkları hemen belirlenemez.

Ultrason muayenesinin erken teşhis için yararlı olup olmadığı gibi daha ayrıntılı bilgileri gesundheitsinformation.de sitesinde bulabilirsiniz.

Hiçbir semptom olmadığı veya sadece hafif semptomlar olduğu sürece, etkilenen kadınlar çoğu durumda kistler kendi kendine kayboluncaya kadar bekleyebilir. Bulgulara bağlı olarak, kistlerin bir veya daha fazla aylık aralıklarla düzenli olarak bir doktor tarafından kontrol edilmesi faydalı olabilir. Ağrı olması durumunda, ibuprofen veya diğer nonsteroid antienflamatuar ilaçlar gibi ağrı kesiciler de geçici olarak yardımcı olabilir.

Kistler değişir, kaybolmaz veya semptomlar devam ederse doktor bunları laparoskopi ile daha yakından inceleyebilir ve gerekirse hemen çıkarabilir. Ancak çıkarılan kistler tekrar oluşabilir.

Doktorlar nadiren bir veya hatta her iki yumurtalığın alınmasını önerir. Bu, örneğin kanser veya kistlerin dokudan çıkarılamayacağı şüphesi durumunda gerekli olabilir.