Evde bakımda şiddeti önleme

Şiddet, bakımda da görülür. Bu, bakıma muhtaç bir kişiye zarar veren, acı çekmesine neden olan veya kendi kaderini tayin hakkını ihlal eden her türlü eylemi veya ihmali ifade eder. Bakımda şiddet sayılan her eylem, yasal olarak yasak değildir. Ancak bu eylemlerin fiziksel ve zihinsel sağlığın üzerinde uzun vadeli etkileri olabilir.

Bakıma muhtaç kişilerin ne kadar ve ne sıklıkla şiddete maruz kaldığı, resmi kayıtlara göre belirlenememektedir. Ancak çeşitli araştırma sonuçları, hem yatılı bakımda hem de evde bakımda şiddetin yaygın bir sorun olduğunu göstermektedir. Bakımı üstlenen yakınlar veya ayakta bakım hizmetleri çalışanları da bazen şiddet uygulamaktadır.

Bakımda şiddetin çeşitli nedenleri vardır. Buna, güç kullanmak veya kendilerini zenginleştirmek için bakıma muhtaç insanların çaresizliğini kullanan kişilerin suça yönelik bilinçli davranışları da dahildir. Ancak şiddetin başka nedenleri de olabilir. Aşırı yüklenme, dikkatsizlik veya cehalet gibi nedenlerden dolayı, bu kişileri gerçekten önemseyen insanlar tarafından da uygulanabilir.

Bakımı üstlenen yakınlar da günlük bakımda bakıma muhtaç kişiler tarafından agresyona ve şiddete maruz kalabilir. Bu da bakıma muhtaç kişilere karşı agresyona ve şiddete yol açabilir.

Demans ve diğer zihinsel bozuklukları olan kişilerin agresyona ve şiddete maruz kalma riski daha yüksektir. Bir yandan, hastalığı ilerleyen bu kişiler kendini koruyacak veya açıklayacak durumda değildir. Diğer yandan ise bağırmak veya vurmak gibi bazı zorlayıcı davranışlar hastalığın semptomları olabilir.

Ev içi bakımda şiddeti önlemek için, bakımı üstlenen yakınların kendi yaşadıkları durumu temel alarak neyin şiddete neden olabileceğini veya neden olduğunu düşünüp bulması önemlidir. Bazen dışarıdan kişilerin desteği de önemlidir.

Bakımda şiddet olarak sayılan her eylem, yasal olarak yasak değildir. Ancak bu eylemlerin fiziksel ve zihinsel sağlığın üzerinde uzun vadeli etkileri olabilir.

Psikolojik şiddet

Bakımda psikolojik şiddet sık görülen bir sorundur.

Örneğin:

• Bağırma
• Psikolojik baskı uygulama
• Hakaret ve küçük düşürme, kapıyı çalmadan odaya girme, göz temasından kaçınma, birine çocuk gibi hitap etme veya davranma, teşhir etme, arkasından konuşma, ihtiyaçları, duyguları veya acıları ciddiye almama gibi saygısız ve aşağılayıcı davranışlar

Uygunsuz bakım

İyi bir bakımın amacı, bakıma muhtaç kişinin tüm olumsuzluklara rağmen, mümkün olduğunca bağımsız ve kendi kaderini tayin edebileceği bir yaşam sürmesini desteklemektir. Çocuk gibi davranma ve ihmal yoluyla da şiddet uygulanabilir. Örneğin:

• Daha hızlı bitmesi için birine “yemek yedirmek”
• Günlük hayatına, neler yapacağına, kimlerle görüşeceğine karar vermek
• Bilgi saklamak ve sormadan mektupları açmak
• Tıbbi ve bakımla ilgili önlemleri bakıma muhtaç kişilerin bulunmadığı ortamlarda doktorla konuşmak ve belirlemek
• Kendi istekleri dışında bakım önlemleri almak: Örneğin bakıma muhtaç kişiyi tuvalete götürmek zorunda kalmamak için yetişkin bezi kullanmaya zorlamak.
• Yiyecek ve içecek, temiz kıyafet sağlamak, yeterli kişisel hijyen ve yeterli egzersiz gibi yaşamın önemli alanları da dahil olmak üzere, birine yardım etmeyi reddetmek veya yardım etmek için uzun süre bekletmek

Fiziksel şiddet

Fiziksel saldırı sadece dövmekle ilgili değildir. Ayrıca alıkoyma, yanlış ilaç verme, çimdikleme, saçını çekme, kaba davranış, çok sıcak veya çok soğuk suyla yıkama veya dikkatsizce bandaj değiştirme de fiziksel şiddete dahildir.

Cinsel şiddet

Bakıma muhtaç kişiler, cinsel saldırıların kurbanı olabilirler. Çok yaşlı insanlar ve ciddi zihinsel ve fiziksel bozuklukları olan kişiler de buna maruz kalabilir. Buna, cinsel zorlama ve tecavüzün yanı sıra örneğin zorla çıplaklık, istenmeyen veya zorla temas, cinsel içerikli ima ve konuşma da dahildir.

Finansal istismar

Bakıma muhtaç kişilerin savunmasız durumları, başkalarının mülkleri üzerinde yetkisiz kontrole sahip olma, onları para vermeye veya değerli eşyalarını çalmaya ikna etme gibi yollarla bazen istismar edilir. 

Yasal vasi ya da yetkili kişi tayin edilse dahi bakıma muhtaç kişilerin, örneğin izinsiz olarak kiralama ve satın alma sözleşmelerine karar vermek gibi kişisel varlıklarına sınırsız erişime izin verilmez.

Özgürlüğü kısıtlayıcı önlemler

Bakıma muhtaç kişilerin özgürlüğünü kısıtlayıcı önlemlerin alındığı görülmektedir. Bu kısmen bakıma muhtaç kişileri düşmekten ve kazalardan bu şekilde koruyabileceklerini düşündükleri için başvurulan, ancak aynı zamanda bakımı üstlenen kişilerin çok zorlandığı için de başvurdukları bir yöntemdir. 

Aşağıdakiler bu önlemlere örnek olarak gösterilebilir:

• Bir kişiyi yatağa veya tekerlekli sandalyeye bağlamak veya yatak korkuluklarıyla ayağa kalkmasına engel olmak
• Bakıma muhtaç kişileri bir odaya kilitlemek veya gözlük, protez, baston gibi kıyafet veya yardımcı gereçleri ellerinden almak
• Bakıma muhtaç kişiyi yorarak hareket etme dürtüsünü azaltmak için istenmeyen veya reçete edilmemiş ilaçlar vermek

Bu tür muameleler, özgürlüğü kısıtlayıcı önlemler olarak tanımlanır. Maruz kalan kişinin veya yasal vasinin rızası olmaması halinde, bunlar tehlikeli ve yasaktır.

Bakımı üstlenenlere karşı şiddet

Bakımı üstlenen yakınlar ve profesyonel bakım çalışanları da bakıma muhtaç kişiler tarafından şiddete uğrayabilir. Şunlar örnek olarak gösterilebilir:

• Küfür ve hakaret
• Çimdiklemek ve vurmak
• Cinsel taciz

Bazı durumlarda bu saldırılar bakıma muhtaç kişinin klinik tablosu ile açıklanabilir.

Şiddet biçimleri gibi, şiddetin nedenleri de çeşitlidir. Genellikle birden fazla faktör bir arada görülür.

Kişisel ve kişiler arası nedenler

Bazı insanlar kolayca sinirlenebilir ve gerilirler. Ancak bizzat şiddete maruz kalmak, kişiler arası ilişkinin bakıma muhtaçlık durumundan önce zaten gergin olması, görev olarak görmek veya maddi nedenler gibi diğer kişisel nedenler de rol oynayabilir. Ayrıca bakımı üstlenen kişilerin aşırı alkol tüketimi de şiddet içeren davranışlara yol açabilir.

Rollerin değişmesi nedeniyle bakımda ilişki de bazen değişir. Bağımsızlığına her zaman önem veren ebeveynlerin, çocuklarının yardımına muhtaç olması buna örnek gösterilebilir. Bakıma muhtaç kişilerin agresif davranmasının nedeni çaresizlik, utanç veya umutsuzluk gibi hisler de olabilir.

Aşırı zorlanma

Bir aile üyesinin bakımı, birçok akraba tarafından hem fiziksel hem de ruhsal açıdan yorucu olarak görülür. Bakımı üstlenen kişilerin çoğu, tüm bakımın kendi omuzlarında bir yük olduğunu düşünür. Ayrıca bakıma muhtaç kişilerin davranışları da zorlayıcı olabilir. Bakımı üstlenen kişilerin durumu ve davranışı uygun şekilde değerlendirememesi ve yeterli destek alamaması da uygunsuz tepkilerin daha kolay ortaya çıkmasına neden olabilir.

Bilgisizlik

Bakımı üstlenen kişilerin bazıları, bazı davranışların uygunsuz olduğunun farkında değildir. Bakımı üstlenen kişilerin çoğu, bakıma muhtaç kişilerin ayağa kalkmasını ve kaçmasını engelleyen önlemlerin, özgürlüğü kısıtlayıcı önlemler (FEM) olduğunu ve bu yöntemlerin etkili alternatiflerinin olduğunu bilmemektedir. Klinik tablo ve hastalığın seyriyle ilgili eksik bilgi sahibi olmak da yakınların şiddete başvurmasına yol açabilir.

Hastalıklar

Bakımı üstlenenlerin alkol bağımlılığı veya diğer psikolojik hastalıklar ve ayrıca kronik ağrı gibi sağlık sorunları, artan agresyonun nedeni olabilir.

Uygun olmayan davranışlar her zaman kötü niyetle ortaya çıkmazlar. Öfke, hayal kırıklığı, hiddet ve çaresizlik normal duygulardır. Bu duyguları hissetmekte bir sorun yoktur. Öte yandan şiddeti önlemek için yöntemler ve yardım tekliflerinden faydalanılmalıdır. Kendi durumunuza uygun yollar bulmak için şiddetin bireysel nedenlerini araştırmanız önemlidir.

Algılamak ve anlamak

Bakıma muhtaç insanlar diğer herkesle aynı haklara sahiptir. Buna, kendi kaderini tayin hakkı ve güvenlik hakkı da dahildir. Evde bakım durumunda da, bu hakların en iyi nasıl korunacağını düzenli olarak düşünmek önemlidir.

Zorlayıcı davranışların nedeni demans gibi bir hastalıkla açıklanabiliyorsa, bunu göz önünde bulundurmak önemlidir.

Kimse bunu tek başına yapmak zorunda değildir: Bakım kurslarında bakımda ortaya çıkan zor durumlarla daha iyi başa çıkmak öğrenilebilir. Doktorlara danışılarak bazı davranışların neden kaynaklandığı konusunda bilgi edinilebilir. Ayrıca bakım ve kendi kendine yardım derneklerinin danışma merkezlerinden de yardım alınabilir.

Kişinin kendi agresyonuyla başa çıkması

Agresyonla daha iyi başa çıkmayı öğrenmek mümkündür. Bu yüzden, nedenleri araştırmak önemlidir. Kendi agresyonunun nedenlerini bilen insanlar, bunu tekrar yaşadıklarında farklı şekilde davranabilirler. 

Arkadaşlarla, kendi kendine yardım derneğinde veya telefonla danışma hizmeti gibi danışmanlık hatlarında isimsiz olarak içini dökmek kısa vadede hayal kırıklığından kurtulmaya yardımcı olabilir. Uzun vadede ise bazı zor durumlarda bir bakım hizmetinden destek almayı göz önünde bulundurabilirsiniz. Bakıma yönelik danışma merkezleri, bireysel seçenekleri gösterir ve finansmanla ilgili tüm sorularınızda size destek olur.

Özgürlüğü kısıtlayıcı önlemlere alternatifler

Özgürlüğü kısıtlayıcı önlemlerin düşmelere ve kazalara karşı koruyuculuğu araştırmalarla kanıtlanamamıştır. Bunlar tam aksine yaralanma tehlikesini arttırmaktadır ve örneğin demans hastası birinin huzursuz davranışlarını yoğunlaştırabilir.

Genellikle alternatif ve daha etkili önlemler mevcuttur. Zentrum für Qualität in der Pflege (Bakımda Kalite Merkezi), çeşitli durumlarda, örneğin düşmeleri veya diğer tehlikeleri başka yollarla önleyerek, özgürlüğü kısıtlayıcı önlemlerin nasıl önlenebileceğini açıklamaktadır.

Destek ve rahatlama

Agresyon ve şiddet, aşırı zorlanmadan kaynaklanabilir. Bakım sigortası, bakımı üstlenen yakınları rahatlatmak için çeşitli hizmetler sunar. Ayrıca hayır kurumları ve kendi kendine yardım dernekleri de destekleyici hizmetler sunar. Birçok şehir ve bölgedeki demans ağları, evde bakım için yardımcı olur. Bakıma yönelik danışma merkezleri ve aile hekimleri yerel tekliflerle ilgili bilgi verir.

Agresyonla başa çıkmaya ve şiddeti önlemeye yönelik daha fazla öneriyi Zentrum für Qualität in der Pflege (Bakımda Kalite Merkezi)’nin “Şiddeti önleme” kılavuzunda bulabilirsiniz.

Bakıma muhtaç kişiler veya bakımı üstlenen yakınlar herhangi bir şekilde şiddete maruz kalıyorsa, bunun konuşulması ve yardım alınması önerilir. Güvensiz, korkmuş, finansal olarak diğer kişiye bağımlı hissettiğiniz veya utandığınız için tereddüt etseniz bile, durumu iyileştirmenin yolları vardır.

Kişinin kendisi şiddete maruz kalıyorsa

Bunu yapan kişiyle konuşun. Uygun olmayan davranışı kabul etmediğinizi açıkça söyleyin. Eğer tek başınıza konuşmaya cesaret edemiyorsanız, güvendiğiniz birini yanınıza alabilir ya da aile hekimine ve danışma merkezlerine başvurabilirsiniz. 

Ayakta bakım hizmeti veren bir çalışan size uygunsuz veya şiddet içeren şekilde davranıyorsa, bunu bakım hizmetinin yönetim birimine bildirmeniz önemlidir. Bakım hizmetine yeteri kadar güvenmiyorsanız, örneğin bakım sigortasına, sağlık hizmetine veya belediye şikayet ofisine isimsiz bildirim de yapabilirsiniz.

Kişinin kendisi şiddete şahit olduysa

Bakıma muhtaç birinin şiddete uğradığına mı şahit oldunuz? Öyleyse, bakıma muhtaç kişi ile sonraki adımları görüşün ve gerekirse belirtilen adımları başlatın. 

Dışarıdan kişiler de ilgili danışma merkezlerinden doğru süreçle ilgili bilgi alabilirler.

Polisi harekete geçirmek

Bakıma muhtaç bir kişi zarar gördüyse, polise başvurmaktan çekinmemelidir. Polise 110 numaralı acil durum hattından günün her saati ulaşabilirsiniz. Burada da aile veya arkadaş çevresinde ya da danışma merkezlerinden destek almak yardımcı olabilir.

Bakıma muhtaç kişilerin şiddete maruz kaldığını tespit etmek her zaman kolay değildir. Morluklar ve yaralanmalar gibi belirtilerin yanı sıra kaygı ve agresyon gibi davranış değişikliklerinin, düşme veya hastalık gibi başka nedenleri olabilir. Etkilenen insanlar bazen kendilerini artık doğru ifade edemez ya da korktukları veya utandıkları için sessiz kalabilirler. 

Bakımı üstlenen yakınlar ve bakıma muhtaç kişiler her zaman şiddet konusunda kendilerini ifade etmedikleri için, şüphelenilmesi halinde durumu incelemek ve konuyu ele almak önemlidir. Özellikle aile, arkadaş ve komşu çevresindeki kişilerin yanı sıra bakım hizmetleri veya aile hekimleri burada önemli bir rol oynayabilir.  

Rahatsız edici olsa bile, durum mümkün olduğunca spesifik ve suçlamadan ele alınmalıdır. Destek sunmak ve durumu bölgesel yardım sistemine iletmek yardımcı olur. İlgili kişinin rızasıyla telefon numarasını bir danışma merkezine iletmek de faydalı olabilir. Bu, kişinin bu konular hakkında konuşmaya ve yardım almaya istekli olduğunu gösterir.

Federal Aile, Yaşlılar, Kadın ve Gençlik Bakanlığı’nın “Stärker als Gewalt” (Şiddetten Daha Güçlü) web sitesi, ev içi şiddetin nasıl tespit edilebileceği ve ne zaman polisin aranacağı hakkında bilgi sağlar. 

Fulda Uygulamalı Bilimler Üniversitesi’nin “Befund: Gewalt” (Bulgu: Şiddet) uzmanlık portalı, bakımda şiddeti gösterebilecek belirtileri listeler ve dokümantasyon için öneriler sunar. Ayrıca şiddete maruz kalan kişilere nasıl yaklaşılması gerektiğini ve nasıl yardım sunulabileceğini de açıklar.

Aşağıdaki danışmanlık hizmetleri, bakıma muhtaç kişiler, akrabalar, yakınlar ve tanıdıklar gibi, buna dahil olan herkese yöneliktir.

“Bakımda şiddet” kriz hattı:
Zentrum Qualität in der Pflege’nin (Bakımda Kalite Merkezi) web sitesi pflege-gewalt.de günün her saati güncel olarak hangi hattın mevcut olduğunu gösterir.

“Kadına şiddet” yardım hattı: 08000 116 016
(günün her saati 17 dilde hizmet)

“Erkeğe şiddet” yardım hattı: 0800 1239900
(pazartesi - perşembe 09:00 - 13:00 ve 16:00 - 20:00, cuma 09:00 - 15:00)

“Nummer gegen Kummer” çocuk ve gençlik hattı: 116 111
(pazartesi - cumartesi 14:00 - 20:00)