Bakımı üstlenen yakınların yaşadığı zihinsel ve fiziksel zorluklar

2019 yılında, Almanya'da bakıma muhtaç kişilerin yaklaşık yüzde 80'inin bakımı evde yakınları tarafından yapılıyordu ve bunların çoğu bakım hizmetlerinden destek almıyordu. Bakım nedeniyle bir işte çalışma imkanının kısıtlanması ve bazı durumlarda hiç olmaması sıkça rastlanan bir durumdur. Bakımı üstlenen yakınların önemli bir kısmı emeklilik yaşındadır veya kısmen bu yaşı geçmiştir. 10 ile 19 yaşları arasındaki birçok çocuk ve genç de aile bireylerinin bakımını üstlenmektedir.

Bir kişinin bakımı, kaldırma, yerleştirme ve yürürken destekleme gibi faaliyetler nedeniyle fiziksel olarak zorlayıcı olabilir. 2018 yılında yapılan bir araştırmaya göre, yakınlarının bakımını üstlenen 10 kişiden 4'ünden fazlasında sırt veya eklem ağrısı şikayetleri vardı. Bakımı üstlenen her 5 yakının 1'i, bakımın genellikle veya her zaman fiziksel sağlıklarını etkilediğini bildirdi.

Bakım, çoğu zaman zihinsel strese de neden olmaktadır. Buna utanç, keder, stres, sosyal izolasyon ve çaresizlik dahildir. Ankete katılan bakıcıların yarısından fazlası öz değerlendirmelerinde depresyon belirtileri göstermiştir.

Yakınlarının bakımını üstlenenler, hem fiziksel hem de zihinsel olarak kendi sağlıklarına özellikle dikkat etmelidir. Aşırı zorlanmayı erken bir aşamada tanımak önemlidir: Bu sayede, zorlanmaların sağlık sorunlarına ve hatta ciddi hastalıklara dönüşmesini önlenebilir. Kendini iyi hisseden bir kişi başkalarıyla daha rahat ilgilenir.

Kendinizde aşağıdaki belirtilerden bir veya birkaçını fark etmeniz halinde dikkatli olun:

Fiziksel belirtiler

• Kas gerginlikleri
• Baş ağrısı, sırt ağrısı, boyun ağrısı, çene ağrısı veya omuz ağrısı
• Cilt sorunları
• Enfeksiyonlardan daha fazla etkilenme
• Kalp ve dolaşım bozuklukları
• Kilo dalgalanmaları
• Mide ve sindirim sorunları
• Uyku bozuklukları veya olağandışı yorgunluk

Zihinsel belirtiler

• Gerginlik, huzursuzluk veya sinirlilik
• Hafıza ve konsantrasyon zorlukları
• Halsizlik veya huzursuzluk
• Ruh hali değişimleri
• Çaresizlik, karamsarlık, yalnızlık, korku, öfke, üzüntü
• Değersiz olma düşünceleri
• Aşırı ilaç, tütün, alkol ve diğer uyuşturucuların kullanımı. 

Bu şikayetler, kesin olmasa da aşırı zorlanma işareti olabilir. Örneğin, yorgunluk aşırı çalışmadan kaynaklanabileceği gibi hipotiroidizmden de kaynaklanabilir.

Bu belirtilerden birini veya birkaçını fark etmeniz halinde, aile doktorunuza danışmalısınız.

Bakım, birçok zorluğu olan büyük bir sorumluluktur: Kısa veya uzun vadede, insanların bakım işlerinin üstesinden aşırı zorlanmadan gelmeleri için zaman, bilgi ve beceri eksiklikleri ortaya çıkar. Aşırı zorlanma strese ve bunun sonucunda fiziksel şikayetlere yol açabilir.

Bakım yapan her on hasta yakınından birinden fazlası, çoğu zaman veya sürekli olarak bakım sağlama konusunda kendisini yalnız veya çaresiz hissetmektedir. Bu hasta yakınları ayrıca bakım sorumluluğu olmayan kişilere göre fiziksel ve zihinsel olarak daha çok zorlandıklarını hissetmektedir.

Bakıcıların yardım alması ve destek araması özellikle önemlidir. Bunun için hangi seçeneklerin bulunduğunu, fiili destek bölümünde bulabilirsiniz.

Bu bölüm, yakınlarına bakanların zorlanma ile başa çıkmak için kullanabilecekleri bazı stratejileri özetlemektedir.

Bakış açısı değişikliği: Bakıma muhtaç kişinin gözünden görmek

Özellikle bakım sağlarken sık sık sabırsız, sinirli hatta öfkeli tepkiler veriyorsanız, bakıma muhtaç kişinin bakış açısından bakmanız size yardımcı olabilir.

Örneğin, kendinize şunu sorabilirsiniz:

• Örneğin susamış olsaydım ve … bunu ifade edemiyor olsam ne yapardım?
• Örneğin … yemek yerken veya yıkanırken … yardıma ihtiyacım olsaydı nasıl hissederdim?
• Örneğin, … birkaç kişiyle olan konuşmaları iyi takip edemiyor olsaydım beni ne mutlu ederdi?

Böyle bir bakış açısı değişikliği ile, karşımızdaki kişiye karşı daha fazla anlayış geliştirebiliriz. Bu, birbirimizle etkileşim şeklimizi iyileştirebilir.

Karşılaşmaların işinize yaramasını sağlamak

Arkadaşlıklar değerli kaynaklardır. Yakınımızdaki insanlara bakım sırasındaki zorlayıcı durumları anlatmamız doğaldır. Ancak, özellikle konuştuğunuz kişi bu sorunu iyi ele almıyorsa, bu zorlukları bir süreliğine arka plana itmek de yararlı olabilir. Bu durumda, bunun yerine sizi tatmin eden şeyler hakkında konuşun. Zorlukları bir süreliğine unutmak iyi gelebilir.

Ruhsal dengenizi tekrar bulmanızı sağlayacak bir şeyler yapın

Bazıları koşuya çıkmayı, bazıları ise sinemaya gitmeyi sever: Yaratıcı ve aktif olmak için sevdiğiniz şeyleri hatırlamaya çalışın. Bu süre zarfında bakıcılık görevlerinizi devralacak birini bulabilirsiniz.

Hareket

Düzenli egzersiz yapmak, zihinsel ve fiziksel sağlığa katkıda bulunur. Bu, mutlaka yorucu, dayanıklılık gerektiren sporlar yapmanız anlamına gelmez: Haftada birkaç kez uzun yürüyüş, yoga dersleri veya diğer fiziksel aktiviteler zihinsel ve fiziksel dayanıklılığınızı artırmanıza yardımcı olabilir.

Akut bir kriz durumunda yapabilecekleriniz

Gerginlik, anlaşmazlık veya olumsuz duygular çok güçlü hale gelirse, saldırgan davranış ve hatta şiddet gösterme riski ortaya çıkar. Böyle akut bir kriz halinde ne yapabilirsiniz? Mümkünse, kısa bir süre için bile olsa durumdan uzaklaşın.

Nefes alıp vermenize yoğunlaşın. Birkaç kez derin nefes alıp verin. Gördüklerinize, duyduklarınıza ve bedeninizde hissettiklerinize dikkat edin. Rahatlayamıyorsanız, 10'dan 0'a kadar yavaş ve yüksek sesle geri saymak yardımcı olabilir. Veya yavaş yavaş bir bardak su veya çay için.

Bu tür durumlarda konuşabileceğiniz bir veya birkaç kişi olması da yardımcı olabilir. Bu kişiler, akut kriz durumlarınızda bakım işlerinizi de üstlenebilir.

Bundesarbeitsgemeinschaft der Senioren-Organisationen e.V. (BAGSO) (Yaşlı Organizasyonları Federal Çalışma Birliği Derneği) ve Zentrum für Qualität in der Pflege (ZQP) (Bakımda Kalite Merkezi) kurumunun rehberlik hizmetlerinden, başa çıkma stratejileri konusunda ayrıntılı bilgi alabilirsiniz.

Ayrıca, ZQP portalında bakımda şiddet konusunda bilgiler de bulabilirsiniz.

Bakım yapanlar, çeşitli yerlerden psikolojik destek alabilir.

Bakım yapan diğer yakınlarla görüş alışverişinde bulunabilirler

Birisi tarafından anlaşıldığını hissetmek rahatlatıcı olabilir. Ancak bakıcılık konusunda tecrübesi olmayan çoğu insan sizi anlayamaz. Buna karşın, yakınlarına bakan insanlar genellikle benzer deneyimler yaşamıştır. Endişelerinizi, sorunlarınızı ve duygularınızı anlayabilirler. Hasta yakını gruplarında benzer deneyimlere sahip insanları bulabilirsiniz.

Hasta yakını grupları ve kendi kendine yardım grupları için Almanya çapında bir veri tabanı, Nationale Kontakt- und Informationsstelle zur Anregung und Unterstützung von Selbsthilfegruppen (NAKOS) (Kendi kendine yardım grupları için teşvik ve destek ulusal iletişim ve bilgilendirme noktaları) tarafından sağlanmaktadır.

Günlük ve online danışmanlık: Yazarak rahatlama

Bazen stresli deneyimleriniz hakkındaki düşünce ve duygularınızı yazmak yardımcı olabilir. Bu sayede düşüncelerinizi düzenleyebilir, yaşadıklarınızla aranıza mesafe koyabilir ve duygularınızı yoluna koyabilirsiniz. Bakıcılar için online danışmanlıktan faydalanmanız halinde, deneyimli psikologlara yazabilir ve cevap alabilirsiniz.

Bu tür bir danışmanlık hizmetini örneğin ÜBERLEBEN gGmbH şirketinin sertifikalı merkezinde bulabilirsiniz: psikolojik online danışmanlık pflegen-und-leben.de.

Akut bir kriz anındaysanız

TelefonSeelsorge (Telefonla ruhsal destek) merkezini arayın. Burada, 0800 - 111 0 111 veya 0800 - 111 0 222 numaralarını ücretsiz olarak ve günün her saatinde arayarak danışmanlık hizmeti alabilirsiniz.

Bakıma muhtaç kişiye karşı saldırgan hatta şiddet içeren davranışlar sergilemekten korkuyorsanız, bakımda telefonla kriz danışmanlığı üzerine uzman bir merkeze müracaat edebilirsiniz.

Psikoterapinin size yardımcı olup olmayacağını merak ediyorsanız

Bu konu hakkında aile doktorunuza danışın. Veya Bundespsychotherapeutenkammer (Federal Psikoterapistler Odası) kuruluşunun "Wege zur Psychotherapie" (Psikoterapiye Giden Yollar) web sitesinde böyle bir terapinin size fayda sağlayıp sağlamayacağını öğrenin. Kassenärztliche Bundesvereinigung'un (Federal Yasal Sağlık Sigortası Hekimleri Birliği) doktor arama hizmeti (telefon numarası 116 117) ile bölgenizdeki psikoterapistleri arayabilir ve doğrudan iletişime geçebilirsiniz. Doktor sevki gerekli değildir.

Vücudunuzu bakım görevlerinden kaynaklanan hasarlardan korumak konusunda üç şey yardımcı olabilir:

Bilgi ve beceri

Bakım yapan hasta yakınları, her gün bir insana bakım yapma zorunluluğu ile karşı karşıya kalmaktadır. Bir insanın tekerlekli sandalyeden yatağa ya da arabaya en iyi nasıl geçirilebileceğini nereden bilebilir? Bu gibi işler, belki bir süreliğine sezgisel olarak oldukça tatmin edici bir şekilde halledilebilir. Ancak belirli el hareketlerini ve kaldırma tekniklerini bilmiyorsanız, uzun vadede ağrılar veya bel sorunları gibi fiziksel sorunlar yaşama riskiniz vardır.

Sizin için önemli olan konuyla ilgili eğitimler veya bakım kursları hakkında bilgi almak için yasal veya özel sağlık veya bakım sigortası şirketinize danışın.

Yardımcı araçlar ve bakım araçları

Hastaları kaldırmayı, döndürmeyi veya desteklemeyi çok kolaylaştıran bazı araçlar bulunmaktadır. Bunlar örneğin bir döner platform, bir konum değiştirme yardımcısı, bir kayar mat veya bir kayar altlıktır. Ayrıca, konum değiştirme ve kaldırma işlemlerini gerçekleştirebilen insan kaldıraçları da vardır. Çok pratik destek sağlayabilecek diğer araçlar, örneğin yürüme desteği veya özel çatal bıçak takımıdır. Bu araçların kullanımı için bakıma muhtaç kişi ile de görüşerek onayını almanız önemlidir.

Fiziksel destek

Belki akrabalarınızı veya tanıdıklarınızı örneğin ağır kaldırma gibi fiziksel olarak zorlayıcı işlere daha sık dahil edebilirsiniz. Bakım kursları da yararlıdır: Bu kurslarda uygun becerileri ve teknik bakım yardım araçlarının nasıl doğru şekilde kullanılacağını öğrenebilirsiniz.

Bakım yapan hasta yakınlarının kendilerini yalnız ve çaresiz hissetmeleri, zihinsel ve fiziksel zorlanma riskini artırır. Bu nedenle destek almak önemlidir.

Bu amaçla, bakım yapan yakınlar bazı durumlarda kontrolü ve sorumluluğu başkalarına devretmeyi ve diğer insanlara güvenmeyi öğrenmelidir: Bakım işleri size ağır gelmeye başlamadan önce başkalarının sizi desteklemesine izin verin.

Seçenekler şunlardır:

• Bakım kursları ve eğitimi
• Profesyonel bakım danışmanlığı
• Profesyonel bakım hizmetleri
• Kısa süreli bakım
• Gündüz ve gece bakım hizmetleri
• Ek bakım

Yerel danışma merkezleri, Zentrum für Qualität in der Pflege (Bakımda Kalite Merkezi) web sitesinde bulunabilir.

Gönüllü yardım hizmetleri

Örneğin Netzwerk pflegeBegleitung (Bakım Refakati Ağı) ile gönüllü yardımcılar bulabilirsiniz.

Bakıma muhtaç insanlarla tatil

Bakıma muhtaç kişilerin ve yakınlarının ihtiyaçlarına göre hazırlanmış tatil imkanları mevcuttur.

Örneğin Urlaub & Pflege e.V. (Tatil ve Bakım) derneğinden bilgi edinebilirsiniz.

Özellikle bakıma muhtaç çocuklar ve ergenler için:

Pausentaste web sitesi, bakıma muhtaç çocuklar ve ergenler için fiili ve psikolojik destek hakkında bilgiler sunmaktadır.