Dang humması

Dang humması, aedes cinsi sivrisinekler tarafından bulaştırılan viral bir hastalıktır.

Dang virüsü Asya, Latin Amerika ve Afrika'nın tropikal ve subtropikal bölgelerinde yaygındır. Dang humması bu nedenle tropikal bir hastalık olarak anılmaktadır.

Günümüzde Güney Avrupa gibi tropik olmayan bölgelerde de zaman zaman görülmektedir.

Dünya genelinde her yıl yaklaşık 400 milyon kişinin dang virüsüne yakalandığı tahmin edilmektedir. Riskli bölgelerde konaklayan yolcular da risk altındadır.

Bu nedenle seyahate çıkmadan önce iyi bilgilendirilmek ve gerekli tüm koruyucu önlemleri almak önemlidir.

Dang humması asemptomatik, hafif veya şiddetli olabilir. Enfeksiyondan semptomların ortaya çıkmasına kadar geçen süre genellikle 4 ila 10 gündür (kuluçka dönemi).

Komplike olmayan dang humması

Virüs enfeksiyonu çoğu insanda hiçbir belirtiye veya grip benzeri semptomlara neden olmaz. Bunlara yüksek ateş, titreme ve bazı durumlarda şiddetli baş ağrısı, kemik ve uzuv ağrısı eklenir. Mide bulantısı, kusma ve kızamık benzeri cilt döküntüsü de mümkündür.

Çoğu insanda semptomlar 2 ila 7 gün sonra azalma gösterir. Ancak, kendilerini tekrar iyi hissetmeleri genellikle haftalar alır.

Şiddetli dang humması

Bazı kişilerde hastalık ağır seyreder. Genellikle çocukları, genç yetişkinleri ve dang virüsünün başka bir alt grubuyla enfekte olmuş kişileri etkiler.

Hastalığın şiddetli formuna hemorajik dang humması denir. "Hemorajik", kanama olduğu anlamına gelir. Ateş düştükten yaklaşık 5 gün sonra başlar.

Huzursuzluk, endişe, soğuk terleme ve çarpıntı ortaya çıkar. Kan damarları daha geçirgen hale geldiğinden kan pıhtılaşması bozulur.

Bu da kan basıncının düşmesine neden olur. Akciğerler, karaciğer, böbrekler ve bağırsaklar, daha sonra da kalp ve beyin yetersiz kanla beslenir. Son olarak, dolaşım yetmezliği oluşur. Bu durumda, dang şok sendromundan söz edilir.

Tedavi edilmediği takdirde, dang hummasının şiddetli formu genellikle ölümle sonuçlanır. Ancak yoğun tıbbi tedavi ile ağır hastaların yüzde 99'u hayatta kalmaktadır.

Dang virüsleri insanlara çoğunlukla gündüzleri etrafta dolanan aedes sivrisinekleri tarafından bulaştırılır. Ana taşıyıcı Mısır kaplan sivrisineğidir (aedes aegypti).

Virüsler insanlardan sivrisineklere de geçebilir. Ev halkı sakinleri arasında bulaşma da yaygındır: Enfekte olmuş bir ev halkı üyesi bir sivrisinek tarafından ısırılır ve bu sivrisinek de enfekte olur. Sivrisinek daha sonra evdeki diğer insanları ısırır ve virüsü bulaştırır.

Anneler dang virüsünü nadiren doğmamış çocuklarına bulaştırırlar. Kan veya organ bağışı yoluyla bulaşma da mümkündür, ancak nadirdir.

Farklı virüs alt grupları

Dört farklı virüs alt grubu vardır (DENV-1 ila DENV-4). Bir alt grupla enfeksiyonu atlattıktan sonra iyileşenler bu alt gruba karşı ömür boyu bağışıklık kazanırlar. Buna ek olarak, diğer alt gruplara karşı da bağışık oldukları varsayılır, ancak bu bağışıklık koruması yalnızca bir ila iki yıl sürer.

Dört farklı virüs alt grubu olduğundan, dang hummasına dört kez yakalanmak mümkündür. İkinci bir enfeksiyon durumunda, dang hummasının ilk seferden daha şiddetli olma riski biraz daha yüksektir.

İlk enfeksiyon sonrası vücutta oluşan antikorların, başka bir dang virüsü alt tipiyle yeniden enfeksiyon yaşanması durumunda semptomların şiddetlenmesine yol açabileceği varsayılmaktadır.

Şu anda Almanya'da dang virüsüne yakalanma riski yoktur. Dang humması genellikle sadece tropikal ve subtropikal ülkelerde görülür.

Seyahat edenlerin dang hummasına yakalanma riski birkaç faktöre bağlıdır. Aşağıdakiler bunlar arasında sayılabilir:

• Seyahat edilen ülke
• Seyahatin süresi
• Mevsim
• Alınan sivrisinek kovucu önlemler
• Bölgedeki mevcut dang varlığı
• Geçmişte meydana gelmiş bir dang virüsü enfeksiyonu

Yurtdışına bir seyahat planlıyorsanız, gidilecek bölgedeki dang durumu hakkında önceden bilgi edinmek en iyisidir. Bu, dang virüsü enfeksiyonunu önlemek için uygun koruyucu önlemleri almanızı sağlayacaktır.

Yurtdışındaki çeşitli bulaşıcı hastalıkların durumuna ilişkin güncel bilgileri Dışişleri Bakanlığı'nın web sitesinde bulabilirsiniz.

Yaklaşık 4 milyar insan dang riski taşıyan bölgelerde yaşamaktadır. Toplamda yaklaşık 130 ülke şu anda risk bölgesi olarak kabul edilmektedir. Bunların çoğunluğunu Asya ülkeleri oluştururken, onları Orta ve Güney Amerika'daki ülkeler takip etmektedir.

Dünya çapında dang humması

Dünya genelinde her yıl yaklaşık 400 milyon kişinin dang virüsü ile enfekte olduğu tahmin edilmektedir. Enfekte olan her dört kişiden yalnızca biri daha sonra dang hummasına yakalanmaktadır. Her dört kişiden üçünde enfeksiyon asemptomatik olarak kalmaktadır.

Daha uzun süreler boyunca yapılan gözlemler, dang humması vakalarında önemli bir artış olduğunu göstermektedir: Dang humması günümüzde 20 yıl öncesine kıyasla sekiz kat daha sık görülmektedir. Ölüm sayısı 2000'den 2015'e kadar dört kat artmıştır.

Potansiyel sebepler olarak; metropol alanlarında gözlemlenen nüfus yoğunluğundaki artış, modern ulaşım imkanlarının sağladığı kolaylıklar ve bu durumun insanların hareketlilik kapasitesini genişletmesi, ayrıca iklim değişikliğinin etkileri gösterilir.

Almanya'da dang humması

Almanya'da her yıl ülkelerine dönen yolcular arasında 600 ila 800 arasında dang humması vakası bildirilmektedir. Bu durum daha çok Güney ve Güneydoğu Asya ile Güney ve Orta Amerika'da seyahat edenleri etkilemektedir. Almanya'da ağır dang humması vakaları neredeyse hiç bildirilmemiştir.

Kendinizi sivrisinek ısırıklarından korumak sizi dang hummasından da korur. Bunu yapmanın çeşitli yolları vardır ve bunlar en iyi kombinasyon halinde işe yarar.

Vücudun korunması

Seyahat edenler için en önemli önlem, tüm vücuda sürekli sivrisinekten kovucu uygulanmasıdır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), DEET (dietiltoluamid), IR3535 veya icaridin aktif maddelerini içeren sivrisinek kovucuları cilt için önermektedir.

Ayrıca açık renkli, sağlam ve uzun kollu giysiler giyilmesi tavsiye edilmektedir. Mümkünse bu giysiler böcek önleyici sprey ile emprenye edilmelidir. Dang hastalığını bulaştıran sivrisinekler gün boyunca aktif olduğundan, korunma özellikle gün boyunca önemlidir. Ancak sivrisinekler lamba ışığı ile akşam ve geceleri de aktif olabilir.

Konaklama yerinizde korunma

Konaklama yerinde dang ateşi ve sivrisinekler aracılığıyla bulaşan diğer hastalıklardan korunmak için, klima sistemleri, pencerelere takılan sineklikler ve yatağın üzerine yerleştirilen sivrisinek tüllerinin kullanılması faydalı olacaktır.

Federal Dışişleri Bakanlığı'nın maruz kalma profilaksisi broşürü, böcek ısırıklarından nasıl etkili bir şekilde korunabileceğiniz hakkında bilgi vermektedir.

Aşı

Dang virüsüne karşı Avrupa İlaç Ajansı (EMA) tarafından ruhsatlandırılmış çeşitli aşılar bulunmaktadır.

Dang hastalığı riski olan bir bölgeye seyahat eden herkes, aşılamanın bir seçenek olup olmadığını öğrenmek için önceden bir seyahat tıbbı uzmanına danışmalıdır.

Bir seyahat sırasında veya sonrasında hastalanırsanız ve dang humması enfeksiyonundan şüpheleniliyorsa, doktorunuza ne zaman ve nereye seyahat ettiğinizi söylemeniz önemlidir.

Hastalığın erken evrelerinde teşhis koymak için doktor önce bir kan örneği alacak ve test için bir laboratuvara gönderecektir. Bir PCR analizi yardımıyla, dang virüsünün genetik materyali örnekte tespit edilebilir. Alternatif olarak, kan örneğindeki virüsü yerinde belirlemek için kullanılabilecek hızlı bir test de mevcuttur.

Enfeksiyon şüphesi ancak hastalığın ilerleyen dönemlerinde veya hastalık atlatıldıktan sonra ortaya çıkarsa, kan örneği analiz için bir laboratuvara da gönderilebilir. Dang virüsüne karşı antikorlar, enfeksiyondan yaklaşık bir hafta sonra laboratuvarda tespit edilebilir.

Dang virüsünün kendisine yönelik bir tedavi bulunmamaktadır. Sadece semptomlar tedavi edilmektedir. Çoğu durumda, bu tedavi ayakta tedavi şeklinde yapılabilmektedir.

Başlıca önlemler:

• Yatak istirahati
• Bol sıvı tüketmek
• Ağrı kesiciler ve ateş düşürücüler, tercihen parasetamol

Aşağıdaki durumlarda hastanede tedavi tavsiye edilir:

• Yetersiz sıvı alımı veya idrar çıkışında azalma
• Genel durumun kötüleşmesi, huzursuzluk veya apati
• Düşük trombosit sayısı
• Kanama