Kıl kurdu (enterobiyaz)
ICD kodları: B80 ICD kodu nedir?
Kıl kurdu en yaygın bağırsak kurdu hastalıklarından biridir. Özellikle çocuklarda sık görülür. Solucanlar insan bağırsaklarını istila eder. Enfeksiyon genellikle zararsızdır, ancak anüs bölgesinde rahatsız edici kaşıntıya neden olabilir.
Bir bakışta
- Kıl kurdu enfeksiyonu (enterobiyaz) esas olarak anaokulu ve ilkokul çağındaki çocuklarda görülür.
- Kıl kurdu, insan kalın bağırsağını istila edebilen küçük solucanlardır.
- Enfeksiyon genellikle zararsızdır ve çoğu zaman herhangi bir şikayete neden olmaz.
- Semptomlar ortaya çıktığında, anal bölge genellikle kaşıntılıdır.
- Kaşıntıya, bağırsaklardan anüse göç eden ve cilt kıvrımlarına yumurtalarını bırakan dişi solucanlar neden olur.
- Kıl kurdu bulaşmasını önlemek için en önemli hijyen önlemi, özellikle yemekten önce ve tuvaleti kullandıktan sonra ellerin iyice yıkanmasıdır.
Not: Bu yazıdaki bilgiler bir doktor muayenesinin yerini tutamaz ve kişinin kendi kendine teşhis yapabilmesi veya tedavi etmesi için kullanılmamalıdır.
Kıl kurdu nedir?
Kıl kurdu insanlarda en sık görülen bağırsak solucanı hastalığına neden olur. Çocuklar özellikle sıklıkla etkilenir.
Küçük beyaz-bej parazitler insan bağırsağını istila eder. Dişiler yaklaşık bir cm uzunluğunda, erkekler daha küçüktür.
Kıl kurdu, örneğin ellerde, oyuncaklarda veya yiyeceklerde bulunabilen solucan yumurtalarının yutulmasıyla bulaşır. Bir çocuk solucan yumurtası yapışmış şeylere dokunur ve parmaklarını ağzına sokarsa, yumurtalar oradan bağırsaklara gider.
Elleri, özellikle tuvaleti kullandıktan sonra ve yemek yemeden önce sabun ve suyla iyice yıkamak enfeksiyonu önlemeye yardımcı olacaktır.
Kıl kurdu hangi şikayetlere sebep olabilir?
Kıl kurdu çoğu zaman hissedilmez. Solucanlar rahatsızlığa neden oluyorsa, en sık görülen semptom anüste kaşıntıdır. Bu çoğunlukla geceleri meydana gelir ve uyku bozukluklarına yol açabilir.
Bağırsakta çok sayıda solucan bulunması bazen karın ağrısı, mide bulantısı ve kusmaya neden olabilir.
Anüs bölgesini kaşımak, bakteriler için bir giriş noktası olan ve iltihaplanabilen anüs çevresinde küçük cilt yaralanmalarına neden olabilir.
Kızlarda solucanların anüsten cilt üzerinden vajinaya göç etmesi ve orada iltihaba neden olması da nadir olarak da olsa görülebilir.
Kıl kurdu nasıl bulaşır?
İnsanlar yanlışlıkla solucan yumurtalarını yutarak kıl kurdu ile enfekte olur. Bu, üzerlerinde solucan yumurtası bulunan nesnelere dokunduğunuzda ve ardından elinizi ağzınıza götürdüğünüzde veya çocuklar solucan yumurtası olan oyuncakları veya kalemleri ağızlarına soktuğunda olabilir.
Solucan yumurtaları mideye girdikten kısa bir süre sonra solucan larvaları yumurtadan çıkar ve ince bağırsağa göç eder. Burada larvalar solucanlara dönüşür. Yetişkin solucanlar esas olarak kalın bağırsakta bulunur. Erkekler dişileri dölledikten kısa bir süre sonra ölür, dişiler 100 güne kadar yaşayabilir. Dişiler özellikle geceleri yumurtlamak için anüsten göç ederler. Solucanların hareketleri kaşıntıyı tetikler.
Yumurtalar yapışkandır ve anüsün cilt kıvrımlarına yapışır. Kaşıma, solucan yumurtalarının ellere ve tırnakların altına sıkışmasına yapışmasına olur. Bir çocuk daha sonra nesnelere dokunursa, solucan yumurtalarını dağıtabilir ve diğer insanlara bulaştırabilir. Parmaklarını ağzına sokarsa, kendini yeniden enfekte edebilir.
Kıl kurdu enfeksiyonunu hangi faktörler tetikler?
Birçok çocuk anaokulunda veya ilkokuldayken enfekte olur. Solucan yumurtaları, diğer çocuklarla yakın temas ve oyuncaklara dokunma ve oyuncakları ağza sokma yoluyla bulaşabilir.
Yemekten önce ve tuvaleti kullandıktan sonra ellerinizi yıkamamak yayılmasına katkıda bulunur. Tırnak yemek de enfeksiyon kapma olasılığını artırır.
Aileden birinde bağırsak solucanı varsa, diğer aile üyeleri kolayca enfekte olabilir.
Kıl kurdunun görülme sıklığı nedir?
Batı Avrupa'da, anaokulu ve ilkokul çocuklarının yaklaşık yüzde 20'sinde kıl kurdu görülür. Bu solucan türü en yaygın olanıdır. Solucanlar, 2 yaşın altındaki küçük çocuklarda, 14 yaş ve üstü daha büyük çocuklarda ve yetişkinlerde daha az görülür.
Kıl kurdu nasıl teşhis edilir?
Anüs bölgesindeki kaşıntı gibi belirtiler, kıl kurdu enfeksiyonunun tipik belirtileridir.
Bazen küçük solucanlar iç çamaşırında, pijamalarda, çarşaflarda veya anüs çevresindeki cilt kıvrımlarında görülebilir. Ancak solucanlar her zaman bulunmaz ve solucan yumurtaları çıplak gözle görülemez.
Bağırsak solucanı enfeksiyonundan şüpheleniyorsanız, tıbbi yardım almanızda fayda vardır.
Anüs bölgesindeki cilde bastırılabilen yapışkan şeritler, solucan yumurtalarını tespit etmek için çok uygundur - tercihen sabahları yıkanmadan ve tuvalete gitmeden önce uygulanmalıdır. Yapışkan şeritler daha sonra küçük bir cam plakaya yapıştırılır ve doktor şeritlere mikroskopla bakar. Yumurtalar mikroskopla görülebilir.
Kıl kurdu nasıl tedavi edilir?
Kıl kurdu tedavi edilmezse, çocuk kendini tekrar tekrar "enfekte edebilir". Bu yüzden solucanlar genellikle kendi başlarına kaybolmazlar. Ancak bağırsaktaki solucanları öldüren ve enfeksiyonun azalmasını sağlayan ilaçlar mevcuttur.
Bunlar tablet veya süspansiyon olarak alınabilir ve genellikle iyi tolere edilir. Bazen geçici olarak ishal, baş ağrısı veya mide ağrısı ortaya çıkar.
Enfeksiyonun tekrar etmesini önlemek için tedavi 2 ve 4 hafta sonra tekrarlanır. Çünkü bölgede genellikle hala bulaşıcı yumurtalar bulunduğundan, bir çocuğun tekrar enfekte olması ihtimali yüksektir.
Basit hijyen önlemleri, solucanların yeniden bulaşmasını ve yayılmasını önlemeye yardımcı olur. Örnekler:
- Tırnakları kısa kesin ve tırnak yemekten kaçının
- Ellerinizi sık sık yıkayın
- Her sabah yıkanın veya duş alın
- Anüs bölgesini kaşımayın
- İç çamaşırlarınızı her gün değiştirin
- Pijama ve nevresimleri düzenli olarak yıkayın
Kıl kurdu enfeksiyonu tedaviye rağmen tekrar ediyorsa, tüm aile üyelerini de tedavi etmek gerekebilir.
- DynaMed (Internet), Ipswich (MA). Enterobiasis (Pinworm Infection). EBSCO Information Services. 2018 (1995). Record No. T115562. Aufgerufen am 29.06.2021.
- Rawla P, Sharma S. Enterobius Vermicularis [Updated 2020 Nov 20]. In: StatPearls [Internet].Treasure Island (FL): StatPearlsPublishing; 2020 Jan-. Aufgerufen am 29.06.2021.
- UpToDate (Internet). Patient education: Pinworm (The Basics). Wolters Kluwer 2021. Aufgerufen am 29.06.2021.
- UpToDate (Internet). Enterobiasis (pinworm) and trichuriasis (whipworm). Wolters Kluwer 2021. Aufgerufen am 29.06.2021.
- Wendt S, Trawinski H, Schubert S et al. Diagnostik und Therapie des Madenwurmbefalls. Dtsch Arztebl Int 2019; 116: 213-9; doi: 10.3238/arztebl.2019.0213.
Institut für Qualität und Wirtschaftlichkeit im Gesundheitswesen (Sağlık Hizmetlerinde Kalite ve Verimlilik Enstitüsü) (IQWiG) ile birlikte hazırlanmıştır.
Tarih: