Lyme hastalığı

Doğada fazla zaman geçirenler kene tarafından ısırılabilir. Bu esnada bazen lyme hastalığı gibi hastalıklar taşınır. Lyme hastalığı, bakterilerin neden olduğu çok bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır. Lyme borelyoz veya lyme hastalığı olarak da adlandırılır.

Lyme hastalığında ilk önce ısırılan bölgenin yakınlarında bir iltihaplanma meydana gelir. İlerleyen süreçte borrelia adı verilen bakteriler eklemlere ve farklı organlara da saldırabilir. Çoğunlukla enfeksiyon şiddetli şikayete neden olmaz.

Çoğunlukla kene ısırığı kaşınır ve ısırma noktasında kızarır. Bu normal bir iltihaplanma reaksiyonudur ve lyme hastalığı ile ilgisi yoktur.

Isırıktan birkaç gün veya hafta sonra ısırılan yerde sınırlı bir cilt lekesi görülürse bu lyme hastalığının bir işareti demek olabilir. Tipik olarak halka şeklinde yayılan leke, beş santimetreden daha büyük bir çapa sahiptir. Bu sebeple "dolaşan kızarıklık" adı verilir.

Ayrıca kene ısırığından sonra altı hafta içinde ateş, baş ağrısı, yorgunluk ve kas ağrısı gibi gribe benzer semptomlar görülebilir. Bu tür belirtiler, kızarıklık olmadan da lyme hastalığına işaret edebilir.

Grip belirtileri bir ila iki hafta sonra ortaya çıkarsa bunun nedeni kene kaynaklı ensefalit (FSME) de olabilir, ancak bu nadirdir.

Lyme sonrası sendromu ve "kronik lyme hastalığı" nedir?

Kene ısırmasından aylar veya yıllar sonra, bazı insanlar kas ve eklem rahatsızlığı, şiddetli yorgunluk veya hafıza bozukluğu fark eder. Bazı hastalar ve bazı hekimler bu semptomları lyme hastalığının uzun vadeli sonucu olarak görmektedir. Klinik tablo bazen lyme sonrası sendrom veya kronik lyme hastalığı olarak tanımlanır. Bunlardan ikincisinin genel olarak bilinen teşhisi yoktur.

Bazen bu tür şikayetler, bilinen bir kene ısırığı yoksa ve kan testi ilgili herhangi bir ipucu vermiyorsa lyme hastalığına atfedilir. Bu durumda şikayetlerin bir borrelia enfeksiyonu ile ilgili olması pek mümkün değildir, çünkü böyle semptomlar da diğer birçok hastalıkta ortaya çıkabilir.

Kene ısırığının lyme hastalığına sebep olup olmayacağı özellikle aşağıdakilere bağlıdır: 

• Kenenin ne kadar uzun süre ciltte kaldığı ve
• Kaç yaşında ve ne kadar büyük olduğu.

Büyük keneler, daha yaşlı oldukları ve genelde daha fazla konak ısırdıkları için küçüklerine göre borrelia ile daha sık enfekte olur.

Borrelia Almanya'da her yerde görülür. Enfekte kenelerin oranı bölgeden bölgeye değişir.

Ancak enfekte bir kene tarafından ısırılanlar mutlaka lyme hastalığına yakalanmaz. Borrelia kenenin bağırsaklarında yaşar. Bu yüzden, bakteriler kene ancak uzun süre kan emdikten sonra bulaşır.

Açık havada zaman geçirdikten hemen sonra vücudunuzda kene olup olmadığını kontrol ederek ve 24 saat içinde çıkararak kendinizi lyme hastalığına karşı koruyabilirsiniz.

Tahminlere göre, yaklaşık 100 kişiden biri bir kene ısırığından sonra lyme hastalığına yakalanır. Almanya'da yılda 10.000 kişiden yaklaşık üçü hastalanmaktadır.

Kene ısırığı riski diğerlerinin yanı sıra ilgili alana ve doğadaki kendi davranışınıza bağlıdır.

Korunmak isteyenler yüksek çimen ve çalıların arasında örneği kapalı ayakkabı giyebilir. Vücudu mümkün olduğunca kapatan giysiler giymek, örneğin uzun pantolonlar ve uzun kollu tişörtler de önerilir. Böylece kenelerin cilde yerleşmesi zorlaşır.

Açık renkli kıyafetler de avantajlı olabilir, çünkü keneler açık renkli kıyafetlerin üzerinde koyu renklilere göre daha kolay fark edilir.

Keneler ısırmadan önce bazen saatlerce vücudun üzerinde dolaşır. Ormanda veya bahçede kaldıktan hemen sonra vücudunda kene arayanlar ve onları çıkaranlar, ısırmayı önleyebilir ve lyme hastalığı riskini önemli ölçüde azaltabilir.

Çocuklar genellikle bunu unutur, onlara hatırlatmak gerekir. Hem çocuklar hem de yetişkinler, özellikle kendi başlarına zor kontrol edebilecekleri yerler için yardım almalıdır.

Kene tarafından ısırılanlar hastalığa işaret eden şikayetlerin gelişip gelişmediğini gözlemlemelidir. Daha sonra bir hekim ziyareti gereklidir.

Lyme hastalığı, tipik bir cilt lekesi oluştuysa hemen fiziksel muayene ile tespit edilebilir. Önemli olan hekimin kene ısırması ile ilgili bilgilendirilmesidir.

Fiziksel muayene yeterli değilse kan tahlili ile borrelia olup olmadığı tespit edilebilir.

Lyme hastalığı, şikayetlere bağlı olarak iki ila dört haftaya kadar antibiyotikle tedavi edilebilir. Çoğunlukla takip olmadan iyileşir. İlk antibiyotik tedavisinin yeterli etki etmediği durumlar da olabilir. Bu durumda başka bir antibiyotiğe geçiş yapmak gerekebilir.

Lyme hastalığı şikayetleri antibiyotiksiz kendiliğinden de geçebilir. Ancak bu durumda hastalığı ağır seyretme riski daha yüksektir.

Olası sonuçlar nelerdir?

Patojen vücutta yayılırsa ilk önce ısırma bölgesinde yanan ağrılar ortaya çıkar.

100 kişiden yaklaşık üçünde nöroborelyoz hastalığı görülür. Bu esnada bakteriler beyin ve sinirlere saldırır. Bu felç belirtilerine (genellikle yüzde), ağrılı sinir iltihaplanmasına veya beyin zarı iltihabına (menenjit) yol açabilir.

100 kişiden yaklaşık ikisinde enfeksiyondan aylar veya yıllar sonra lyme artriti gelişir. Bu, borrelia eklemleri enfekte ettiğinde ortaya çıkar. Bu esnada ağrılı eklem iltihapları ve şişlikler görülür.

Çok nadir sonuçlar cildin kronik iltihaplanması ve kalp problemleridir.

Hem nöroborelyoz hem de lyme artriti antibiyotiklerle etkili olarak tedavi edilir ve çoğunlukla uzun vadeli etki göstermez.

Kene cilde yerleştiğinde onu mümkün olan en kısa sürede çıkarmak önemlidir.

Bunun için özel aletler mevcuttur:

• Kene cımbızları
• Kene kartları
• Kene penseleri

Bunlar keneyi sıkmadan, kene ve cilt arasına itilebilecek şekilde tasarlanmıştır. Böyle araçlar örneğin eczanelerde mevcuttur.

Normal bir cımbız da uçları içe doğru kıvrıksa kullanılabilir.

Cımbızın uçları düz bir şekilde birleşirse tutma sırasında kene otomatik olarak sıkılır. Bundan kaçınmak gerekir, çünkü basınç sebebiyle patojen keneden vücuda geçebilir.

Kenenin nasıl çıkarılacağı konusuna dair daha ayrıntılı bilgiyi gesundheitsinformation.de web sitesinde bulabilirsiniz.

Kendi kendine yardım grupları, lyme hastalığı olan insanlara ve ilgililere bilgi edinme imkanı sunar ve kişisel deneyimlerini paylaşma gibi olanaklar sağlar.

Nationale Kontakt- und Informationsstelle zur Anregung und Unterstützung von Selbsthilfegruppen (NAKOS) (Kendi kendine yardım grupları için teşvik ve destek ulusal iletişim ve bilgilendirme noktaları) web sitesinde bir bilgi bankası üzerinden uygun kendi kendine yardım seçeneklerini bulabilirsiniz.