Mesane kanseri

Mesane kanseri, idrar kesesini etkileyen kötü huylu bir hastalıktır. Genellikle ürotelyum olarak adlandırılan mesane mukozasından kaynaklanır.

• Kanser hücreleri yüzeysel olarak büyürse ve tümör mukozayla sınırlıysa, bu kasa invaziv olmayan bir mesane karsinomudur. 
• Kanser hücrelerinin mesanenin kas tabakasına doğru büyüdüğü tümörlere, kasa invaziv mesane karsinomları denir.  

Çoğu mesane karsinomu, ilk teşhiste henüz kas tabakasına nüfuz etmemiş haldedir. 

Mesane kanserine işaret eden kesin ipuçları yoktur. Bununla birlikte, mesane kanserinde tipik olarak aşağıdaki semptomlar ortaya çıkar: 

• İdrarda genellikle ağrıya sebep vermeyen, bazen idrarda kırmızımsı veya kahverengi renk değişikliğine yol açan kan
• İdrar yaparken rahatsızlık, örneğin sadece az miktarda idrarla sık idrara çıkma ihtiyacı  

Bazı hastalarda erken dönemde hiçbir rahatsızlık görülmez veya çok genel rahatsızlıklar görülür. Erkekler bu semptomları prostat rahatsızlığı, kadınlar da mesane enfeksiyonları sanabilir.

Olağandışı semptomlar uzun süre devam ederse bir doktora görünmeniz önerilir. Aile hekimleri rahatsızlıkların nedenini kesin olarak belirleyebilir ve gerektiğinde daha ileri teşhis adımları için uzman hekimlere yönlendirebilir.

Sigara içmek

Mesane kanseri için en önemli risk faktörü hem aktif hem de pasif sigara kullanımıdır. Sigara içen biri sigarayı bırakırsa mesane kanseri riski de azalır.

Kimyasal maddeler

Ayrıca bazı kimyasal maddeler de mesane kanseri gelişme riskini artırabilir. Mesane kanseri, iş sırasında kanserojen maddelere maruz kalan meslek gruplarından işçiler için bir meslek hastalığı olarak kabul edilmektedir. Bu, örneğin boyacılar ve cilacılar için geçerlidir.

İltihaplar

Mesane kanseri, mesane mukozasında kronik iltihaplı hastalıkları olan kişilerde daha sık görülür.  

Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst'in (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) web sitesinde mesane kanserinin nedenleri ve risk faktörleri hakkında ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz.

Almanya'da mesane kanseri için yasal bir kanser taraması hizmeti yoktur. 

Ek hizmet olarak sunulan ticari testler vardır: Bireysel Sağlık Hizmeti (IGeL). Ancak uzmanlar, mesane kanserinin erken teşhisi için bu tür testleri önermemektedir çünkü çalışmalar bunların yararlarını yeterince açıklığa kavuşturmamıştır. 

Mesane kanserinden şüphesi varsa doktorlar aşağıdaki muayeneleri yapar: 

• Tıbbi sorgulama (anamnez): Örneğin doktorlar için hastanın sigara içip içmediğini bilmek önemlidir. 
• Fizik muayene
• Kan değerlerinin belirlenmesi
• Ultrason muayenesi (sonografi)

İlave önlemlerle, doktorlar bulguyu kesinleştirebilir:

• İdrarın kan ve kanser hücreleri, bazen de tümör belirteçleri açısından incelenmesi
• İdrar kesesi endoskopisi (sistoskopi): Doktor, lokal anestezi altında üretradan kişinin mesanesine ince bir boru veya hortum iter. Üst kısımdaki küçük bir kamera, görüntüleri mesanenin içinden bir ekrana iletir. Doktorlar, mukoza zarındaki değişiklikleri saptayabilir ve şüpheli kısımlardan doku örnekleri (biyopsi) alabilir. Doku örnekleri daha sonra laboratuvarda mikroskop altında incelenir.  
• Transüretral Mesane Rezeksiyonu (TUR-B): Mesane kanseri şüphesi kuvvetlendiğinde, bireylere genellikle genel anestezi altında gerçekleştirilen ikinci, daha kapsamlı bir sistoskopi prosedürü tavsiye edilmektedir. Bu sistoskopi prosedüründe, rijit bir endoskopik alet aracılığıyla, şüpheli doku bölgesine elektrokoter ile eksizyon uygulanarak, mümkün olan en tam şekilde rezeksiyon gerçekleştirilir. Ek doku örnekleri alınabilir. Bu doku örnekleri de laboratuvarda mikroskobik olarak incelenir. 

Bu işlemin nasıl yapıldığını aşağıdaki videoda izleyebilirsiniz. Mesane tümörü nasıl çıkarılır?

Risk faktörü bulunmayan kasa invaze olmayan mesane kanserinde başka inceleme yapılmaz. TUR-B, aynı zamanda terapi yöntemi olarak da işlev görmekte olup, bu işlemle tümörün tamamen eksizyonu sağlanabilmektedir. Risk faktörleri mevcut olduğunda ve/veya kas içine invazif kanser söz konusu olduğunda, doktor, mesane kanserinin yayılımını, vücudun iç yapısından görüntüler elde eden tetkiklerle değerlendirir. Bunlar arasında şu teknikler bulunur: 

• Bilgisayarlı tomografi (BT)
• Manyetik rezonans tomografisi (MRT)
• Göğüs boşluğunun röntgen tetkikleri

Kemik metastazlarından şüpheleniliyorsa uzmanlar kemik sintigrafisi önermektedir.

Sistoskopinin nasıl çalıştığını ve başka hangi teşhis testlerinin mevcut olduğunu bilmek ister misiniz? Teşhis koymayla ilgili ayrıntılı bilgiye Kanser Teşhis hizmetleri, Alman Kanser Araştırma Merkezi internet sitesinden erişebilirsiniz. 

Kasa invaziv olmayan ve kasa invaziv mesane kanserlerinde mesanenin farklı duvar katmanları kanser hücreleri tarafından saldırıya uğradığından dolayı tedaviler de farklılık gösterir. Ayrıca tümörün ne kadar agresif olduğu ve mesane kanserinin yayılmış olup olmadığı da önemlidir. 

Kasa invaziv olmayan mesane kanseri 

Kanser yüzeysel olarak büyürse, doktor genellikle tedavi edici bir mesane endoskopisi (sistoskopi) ile kanseri tamamen çıkarabilir. Ürologlar bu işlem sırasında, anestezi altında bir boru veya sert bir hortum içinden mesaneye bir elektrik halkası sokar ve bir elektrik akımı yardımıyla kanseri çıkarır. Bu işleme mesanenin transüretral rezeksiyonu (​TURBT) denir.

Kasa invazif olmayan mesane kanserinde genellikle hastalığın yeniden ortaya çıkması durumu (nüks) söz konusudur. Bu nedenle uzmanlar ameliyattan sonra doktorun bir kateter aracılığıyla mesaneye akıttığı lokal olarak etki gösteren ek ilaçları önermektedir. Kemoterapi veya Bacillus Calmette-Guérin (BCG) düşünülebilir. BCG, immünomodülatörler olarak adlandırılan bağışıklık sistemini uyaran bakterilerdir.

Mesane kas tabakası kanserden etkilenmediği için çoğu hastada mesane korunabilmektedir. Doktorlar, yalnızca nüks riski özellikle yüksekse mesanenin çıkarılmasını önerir.

Kasa invaziv olmayan mesane kanseri tedavisinin amacı tam iyileşmedir.  

Kasa invaziv mesane kanseri 

Kasa invaziv mesane kanseri durumunda, kanser daha derin mesane duvarına ve belirli koşullar altında çevreleyen alana doğru büyümüştür.

Doktorlar daha sonra genellikle mesaneyi tamamen çıkarır. Bu operasyona radikal sistektomi denir. Bu operasyon sırasında cerrahlar mesaneyi ve komşu lenf düğümlerini, kadınlarda rahim, fallop tüplerini, yumurtalıkları ve vajina duvarı kısımlarını, erkeklerde prostat ve seminal vezikülleri çıkarır.

Bazı durumlarda kasa invaziv mesane kanseri olan hastalara ameliyattan önce veya sonra kemoterapi de uygulanabilir. Kemoterapi, hastalığın geri gelme riskini azaltabilir. Kemoterapinin uygun olmadığı hastalara ameliyattan sonra immünoterapi de uygulanabilir. Ön koşul, tümör hücrelerinde belirli bir biyobelirteç tespit edilebilmesidir.

Bazen mesane, kasa invaziv mesane kanserinde bile korunabilir. Doktorlar bu hastalara transüretral rezeksiyon (​TURBT) önermektedir. Tümörün mümkün olduğu kadar tamamen çıkarılması amaçlanır. Ameliyatın ardından radyasyon ve kemoterapi uygulanır. Tedavinin amacı kanseri iyileştirmektir.

Mesanenin çıkarılması gerekiyorsa, hastaya idrar akımını sağlayabilmesi için ameliyatla yapay bir üriner diversiyon yapılır. Doktorla yapılan bir görüşmede hastalar, kendileri için en iyi diversiyon biçiminin hangisi olduğuna karar verebilir.

Yapay üriner diversiyon (idrar drenajı) iki temel biçimde olabilir: 

• kuru (kontinan) üriner diversiyon ve 
• ıslak (inkontinan) üriner diversiyon. 

Kuru üriner diversiyonda idrar yeni oluşturulan bir haznede depolanır ve boşaltılır. Doktorlar çoğunlukla yapay mesaneyi kullanır. İnce veya kalın bağırsağın bir parçasından idrarın toplanacağı ve eski idrar kesesinin yerinde duracak bir hazne oluşturur.

Yapay mesanesi olan bazı kişiler, zamanla neredeyse sağlıklı mesaneleriyle olduğu gibi idrar yapabilecek duruma gelir. Diğerleri bazen idrarı boşaltmak için mesanelerine yerleştirilen bir katetere ihtiyaç duyar. 

Islak bir üriner diversiyonda idrar karın duvarındaki bir açıklıktan sürekli akar. En yaygın olan "conduit" yönteminde (İng. kanal) cerrahlar bir parça bağırsak çıkarır. Bunu açıklığın birinde iki üretere ve diğerinde karın duvarına dikerler. Karın duvarındaki bu açıklığa stoma denir. Oraya stoma torbası adı verilen çıkarılabilir bir torba takılır. İdrar bu torbada toplanır.

Metastatik mesane kanseri

Kanser yayıldıktan sonra artık bir tedavi imkanı yoktur. Bu hastalarda erişilmek istenen amaç:  

• Hastalığın ilerlemesini mümkün olduğunca geciktirmek.
• Mümkün olduğunca yaşam kalitesini korumak ve kansere bağlı semptomları hafifletmek. 

Çoğu durumda hastalığın bu aşamasında mesane artık çıkarılmaz. Tüm vücutta etki gösteren sistemik tedavinin hastalığın daha fazla ilerlemesini durdurması gerekmektedir. Duruma bağlı olarak aşağıdaki ilaçlar kullanılabilir: 

• Kemoterapi: Burada ilaçlar (sitostatikler) hücre büyümesini yavaşlatır veya hücre bölünmesini engeller.
• İmmünoterapi: Burada ilaçlar vücudun kendi bağışıklık hücrelerini kanser hücreleriyle doğrudan savaşması için uyarır.
• Hedefe yönelik tedavi: İlaçlar yardımıyla kanser hücrelerinin yüzey özelliklerine saldırılır. Sağlıklı hücreler bu özelliklere çok az sahiptir veya hiç sahip değildir.

Bahsi geçen tedavi seçeneklerinin yan etkileri olabilir.

Kasa invaziv olmayan mesane kanseri ve kasa invaziv mesane kanseri için tedavi süreci, yan etkiler ve tedavi sonuçlarının ele alınması hakkında ayrıntılı bilgileri, Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Servisi'nin web sitesinde bulabilirsiniz.

Kanser tedavisinden sonra tıbbi rehabilitasyon, hastaların güçlerini yeniden kazanmalarına yardımcı olmayı amaçlar. Ayrıca hastalığın sonuçlarını ve tedavisini en iyi şekilde atlatabilmeleri için onları destekler. Bu nedenle, rehabilitasyon programı kişisel hastalık geçmişine ve mevcut kısıtlamalara göre düzenlenir. 
 
Mesane kanseri tedavisinden sonra tıbbi rehabilitasyonun olası içerikleri şunlardır: 

• Yapay mesane kullanımı 
• Stoma gibi diğer diversiyon biçimlerinin kullanımı 
• Sindirim bozuklukları ve beslenmede yardım 
• Kemoterapinin yorgunluk veya sinir ağrısı gibi etkileriyle başa çıkma 

Tedaviyi yapan hekimler, tedaviden sonra daha kısa ve daha sonra daha uzun aralıklarla kontrol muayeneleri yapar. Muayeneler arasındaki zaman aralıklarını bireysel nüks riskine bağlı olarak siz belirlersiniz. 
 
Kasa invaziv olmayan mesane karsinomları yüksek nüks riskine sahiptir: Genellikle tedaviden sonraki beş yıl içinde nüks eder. Bu nedenle kontroller çok önemlidir. 
 
Tedavi sonrası bakım muayeneleri ile doktorlar tedavinin olası sonuçlarını erken bir aşamada fark eder. Ayrıca nüksü erkenden tespit edebilir ve daha ileri tedaviye hızla başlayabilirler. En önemli tedavi sonrası bakım muayenesi sistoskopidir. Tedavi sonrası bakım ayrıca idrar ve kan testlerini de içerir. 

Mesane kanserinden sonra günlük yaşamın ne ölçüde değişeceği, kanserin ne kadar şiddetli olduğuna ve hangi tedavilerin gerekli olduğuna bağlıdır. 
 
Hasta, mesane tamamen çıkarılmışsa cinsel işlevin ve idrar çıkışının zarar göreceğini hesaba katmalıdır.  
 
Yapay üriner diversiyonlu hastalar, mesane kanserinin sonuçlarıyla başa çıkma konusunda uzmanlaşmış çeşitli profesyonel gruplara başvurabilir. Örneğin, bunlar arasında, özel olarak eğitilmiş, stoma terapisti olarak adlandırılan hemşireler, diyetisyenler ve sosyal hizmet uzmanları bulunmaktadır. Psikososyal destek hastalıkla birlikte yaşamayı kolaylaştırabilir.

Mesane kanserli hastaların tedavisinde büyük deneyime sahip hastanelere "Sertifikalı Mesane Kanseri Merkezleri" denir.

Sertifikalı merkezlerin adreslerini OncoMAP web sitesinde bulabilirsiniz.

Üroloji bölümleri olan üniversite hastaneleri gibi sertifikası olmayan merkezler de mesane kanserli hastaların tedavisinde büyük deneyime sahip olabilir. 

Günlük yaşamda hastalıkla başa çıkma ve diğer destek olanakları hakkında başka sorularınız mı var? Bu konu ile ilgili bilgileri Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) web sitesinde bulabilirsiniz.

Mesane kanseri ile ilgili tüm sorularınız için Krebsinformationsdienst (Kanser Bilgi Hizmeti) ile 0800 - 420 30 40 numaralı ücretsiz telefondan veya krebsinformationsdienst@dkfz.de e-posta adresinden kişisel olarak da iletişime geçebilirsiniz.