Gırtlak kanseri (larinks karsinomu)

Hastaların çoğu için tedaviye başlamadan önce bir logopedi ile diş muayenesi ve hatta bir beslenme danışmanlığı alınması yararlı olacaktır.

Gırtlak tümörleri için farklı tedavi yaklaşımları vardır. Tedavinin öncelikli amacı: tümörün mümkün olduğu kadar iyi tedavisi ve aynı zamanda gırtlak fonksiyonunun mümkün olduğunca korunması. Tedavi aşağıdaki etkenlere göre uygulanır

• Genel sağlık durumu
• Tümörün yayılma durumu
• Tedavinin olası sonuçları
• Hastanın istekleri

Gırtlak tümörünün tedavisi

Erken evrelerdeki tümörler ameliyat veya radyoterapi ile tedavi edilebilir. Uzmanlar, ancak tümörlerin ses tellerinin altında büyümesi durumunda gırtlağın alınmasını tavsiye eder. Bu tümörler çok nadir olmakla birlikte, genellikle çok agresif bir şekilde büyür.

İlerlemiş tümörlerde bile, tedavi amacıyla kullanılabilecek çeşitli terapi imkanları bulunmaktadır: 

• Tümörün ameliyatla kısmen çıkarılması veya gerekirse gırtlağın tamamen çıkarılması ve ardından radyoterapi.  
• Risk faktörleri olması durumunda ise ameliyattan sonra radyasyon kemoterapisi uygulanır. 
• Ameliyatın mümkün olmaması veya hastanın bunu reddetmesi halinde: Radyasyon kemoterapisi veya antikor tedavisi ile kombine radyasyon tedavisi olası alternatiflerdir.  

Hastalar, her bir tedavi seçeneğinin avantaj ve dezavantajlarını ilgili hekimleri ile ayrıntılı olarak konuşmalıdır. Örneğin gırtlak tümörü ameliyat edildiğinde tümörün tamamen çıkarılması önemlidir: Bu, doktorun gırtlağı da tamamen çıkarmak zorunda olduğu anlamına gelebilir.  

Boğaz lenf düğümlerinin tedavisi 

Çoğu durumda uzmanlar, önlem olarak boğaz lenf düğümlerinin alınmasını veya buraya ışın tedavisi uygulanmasını önerir. Bu tavsiye, muayeneler sırasında şüpheli boğaz lenf düğümleri bulunmadığı durumlarda da verilmektedir. Bunun nedeni, gizli lenf düğümü metastazlarına sıklıkla rastlanmasıdır.  

Sadece tümörün ses tellerinde oluşması ve henüz erken aşamada olması durumunda, gizli metastaz riski düşüktür. Bu durumda bu tür bir tedavi gerekli olmaz.  

Muayeneler sırasında şüpheli lenf düğümleri mi bulundu?

Doktorlar bu durumda, ameliyat sırasında boğazdaki lenf düğümlerini biraz daha kapsamlı bir şekilde çıkarır. Ayrıca diğer dokuları da çıkarmaları gerekebilir. Ameliyat mümkün değilse, sadece boğaz lenf düğümlerine radyasyon tedavisi veya radyasyon kemoterapisi uygulanır. 

Tedavi edilemeyen gırtlak kanseri durumunda yapılabilecekler 

Bu durumda terapinin en önemli amacı, tümörün küçülmesini sağlayarak hastanın yaşam süresini uzatmaktır. Aynı zamanda şikayetler mümkün olduğunca hafifletilmelidir. Terapi türü kişiye göre belirlenir. Aşağıdaki tedaviler mümkündür: 

• Kemoterapi
• Hedefe yönelik tedavi
• İmmünoterapi
• Radyoterapi 
• Cerrahi önlemler

Hangi tedavi uygulanırsa uygulansın, ağrı tedavisi, beslenme danışmanlık hizmeti veya psikoonkolojik destek gibi destekleyici tedavilere erkenden başlamak önemlidir. 

Gırtlak kanseri tedavisi hakkında ayrıntılı bilgi edinmek mi istiyorsunuz? Hangi yan etkilerin mümkün olduğunu ve zorlayıcı semptomlarla nasıl başa çıkıldığını merak mı ediyorsunuz? Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) gırtlak kanseri teşhisi ile ilgili bilgi sağlamaktadır.
Özellikle konuşmakta zorlanıyor olmanız halinde e-posta hizmetini de kullanabilirsiniz. Telefonla da kişiye özel bilgi sağlanmaktadır. 

Gırtlak kanseri, ses tellerinin üstünde, altında veya ses tellerinde oluşan malign tümörleri ifade etmektedir. Bu kanserler genellikle gırtlağın içini kaplayan mukoza zarından kaynaklanır. Uzmanlar gırtlak kanserini larinks karsinom olarak da adlandırır.

Gırtlak, boğazın ön tarafında, yaklaşık olarak orta yükseklikte bulunur ve yutaktan nefes borusuna geçişi oluşturur. Bir yandan nefes borusuna yiyecek veya içecek girmemesini sağlayarak boğulmalardan korur. Diğer yandan, ses tellerinin ses üretmesini ve bu sayede konuşmayı mümkün kılar.  

Uzmanlar, gırtlak tümörlerini, nerede oluştuklarına bağlı olarak üç gruba ayırır: 

• Ses tellerinin üstünde
• Ses tellerinin altında
• Ses tellerinde 

Ağız kanseri ve boğaz kanseri gibi gırtlak kanseri de, baş ve boğaz tümörleri grubuna aittir. Oldukça nadir görülen bir tümördür: Almanya'da her yıl yaklaşık 3600 kişide bu tümör teşhis edilmektedir. Erkekler gırtlak kanserine kadınlardan çok daha sık yakalanır. 

Gırtlak kanserinin neden olduğu semptomlar, kanserin gırtlağın neresinde geliştiğine bağlıdır. Gırtlak tümörleri, ses tellerinde oluşmaları halinde, genellikle ses kısıklığından dolayı erken fark edilir. Tümörlerin ses tellerinin üstünde veya altında oluşmaları halinde, semptomları genellikle geç fark edilir. Bu semptomlar çoğunlukla yutma güçlükleri ve nefes alma sorunları olur. 

Aşağıdaki uyarı işaretleri gırtlakta bir tümör olduğuna işaret edebilir: 

• Özellikle ses kısıklığı 
• Özellikle tek taraflı kalıcı bir yabancı cisim hissi 
• Kulağa yayılan ağrılar 
• Yutma sırasında rahatsızlıklar, örneğin nefes borusuna lokma kaçması 
• Yutma sırasında ağrı 
• Boğazın şişmesi 
• Konuşma zorluğu 
• Nefes almada zorluk 
• Sebebi belirsiz kanlı öksürük  
• Ağız kokusu 

Bu şikayetler dört haftadan uzun süredir devam ediyor mu? En geç şimdi doktora gidilmesi tavsiye edilir. Aile doktorları, semptomların nedenlerini saptayabilir ve gerekirse uzmanlarla birlikte teşhis adımlarını başlatabilir. 

Gırtlak kanseri de hemen hemen her kanser gibi genetik değişikliklere dayanmaktadır. Bunun sonucunda normal vücut hücreleri kötü huylu kanser hücrelerine dönüşür ve kontrolsüz bir şekilde büyümeye başlar. Bu genetik değişikliklerin çoğu, yaşam boyunca rastgele oluşur. Bununla birlikte, gırtlak kanserine yol açan risk faktörleri vardır.   

Bilinen başlıca risk faktörleri şunlardır: 

• Düzenli sigara kullanımı 
• Aşırı alkol tüketimi 
• Asbest tozuna maruz kalma 
• İyonlaştırıcı radyasyon (ör. uranyum), sülfürik asit içeren aerosoller, polisiklik aromatik hidrokarbonlar, kömür veya katran ürünleri gibi kirleticilere maruz kalma 
• Az sayıda hastada, özellikle yüksek riskli tip HPV 16 olmak üzere insan papilloma virüs (HPV) enfeksiyonları 
• Gırtlak mukozasında belirli beyazımsı (lökoplaki veya pakidermi) veya kırmızımsı (eritroplaki) değişiklikler (kanser öncesi aşamalar) 

Tütün ve alkol tüketimi ana risk faktörleridir ve birlikte kullanımları özellikle zararlıdır: birlikte tüketilmeleri, hastalık riskini 30 kata kadar artırır.  

Ek olarak, yetersiz beslenme veya fazla et veya kızarmış yiyeceklerin tüketiminin de gırtlak kanseri riskini artırabileceğine dair göstergeler vardır.

Gırtlak kanseri, prekanseröz lezyonlardan oluşabilir. Bunlar, hücreleri orijinal dokuya göre değişmiş doku değişiklikleridir. Bu değişmiş hücreler yıkıcı bir şekilde dokunun derinliklerine doğru büyürse, diğer organlara yayılabilen (metastaz yapabilen) kötü huylu bir gırtlak tümörü oluşturur.  

Tümörün çıkış yerine bağlı olarak, gırtlak kanserinin yayılması ve seyri farklıdır:

• Ses tellerinde oluşan gırtlak tümörleri, hastalığın erken evrelerinde nadiren lenf düğümü metastazları oluşturur. 
• Ses tellerinin üstünde veya altında büyüyen gırtlak tümörleri ise genellikle erken dönemde servikal lenf düğümlerine yayılır.   

Gırtlak kanseri özellikle kan yoluyla akciğerlere yayılırken, metastazlar nadiren kemiklere ve karaciğere yerleşir. Ana risk faktörleri olan tütün ve alkol, baş ve boğaz bölgesinde ikinci bir kanseri tetikleyebilir: Çoğunlukla akciğer kanseri, yemek borusu kanseri, ağız veya boğaz kanseri oluşur. 

Güncel bilgilere göre gırtlak kanserine karşı en etkili korunma tütün ve alkolden uzak durmaktır. 

Gırtlak kanseri şüphesi durumunda, doktor önce hastalardan semptomlar, olası risk faktörleri ve genel sağlık durumları hakkında bilgi alır. Bu anamnezden sonra klinik muayeneler yapılır.  

Klinik muayene ve biyopsi  

İlk adım detaylı bir kulak burun boğaz muayenesidir. Bu muayeneden sonra gırtlakta kötü huylu bir tümör şüphesi mi var? Bu durumda doktor, teşhisi doğrulamak için şüpheli bölgelerden doku örnekleri (biyopsi) alır. Bunun için hastaya genellikle genel anestezi verilir. Doktorlar ayrıca üst hava ve yemek borusu yollarını da inceler. Bu olası ikincil tümörlerin olmadığından emin olmak için yapılır.  

Alınan doku örnekleri laboratuvarda mikroskop altında ve moleküler biyolojik testler ile ince doku özellikleri açısından incelenir. Bu analizin kanserli doku olduğu sonucunu vermesi halinde, teşhisin doğruluğu kesinleşir.  

Görüntüleme yöntemleri 

Diğer tetkikler, doktorların tümörün ne kadar yayıldığını değerlendirmelerine yardımcı olur. Ayrıca kanserin servikal lenf düğümlerine veya daha uzaktaki organlara metastaz yapıp yapmadığını veya ikincil tümörler olup olmadığını da görebilirler. Doktorlar bunun için aşağıdaki görüntüleme yöntemlerini kullanabilir:  

• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRT)
• Bilgisayarlı tomografi (BT)
• Pozitron emisyon tomografisi (PET/CT)
• Boğaz ve gerekiyorsa karın bölgesi ultrasonu.  

Görüntüleme yöntemleri ile lenf düğümlerinin kesin olarak değerlendirilmesi mümkün değil mi?

Bu durumda doktorlar ek bir ince iğne biyopsisi (ponksiyon) yapabilir. Bu prosedürde hücreler ince içi boş bir iğne ile emilerek daha sonra incelenebilir. 

Nasıl biyopsi alındığı ve sonrasında hücre ve doku örnekleri ile ne yapıldığı hakkında ayrıntılı bilgi edinmek mi istiyorsunuz? Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) web sitesinde biyopsi prosedürü ve riskleri hakkında ayrıntılı bilgiler bulabilirsiniz. 

Kanser tedavisi beden ve psikoloji için çok yorucu olabilir. Kanser tedavisinden sonra tıbbi rehabilitasyon (rehabilitasyon), hastaların güçlerini yeniden kazanmalarına yardımcı olmak için tasarlanmıştır. Ayrıca, hastalıkla ve tedavinin sonuçlarıyla mümkün olan en iyi şekilde başa çıkmaya yardımcı olmalıdır.  

Bu nedenle, tedavi programı kişisel tıbbi geçmişe ve mevcut kısıtlamalara göre düzenlenir. Gırtlak kanseri hastaları için olası önlemler şunları içerir: 

• Ses rehabilitasyonu
• Yutma ve konuşma terapisi 
• Beslenme terapisi 
• Psikoonkolojik bakım 

Tedavi sonrası bakım   

Gırtlak kanserinde tedavi sonrası bakımın çeşitli amaçları vardır. Asıl amacı, bir nüksü, olası ikincil kanserleri ve tedavinin yan etkilerini ve uzun vadeli sonuçlarını erken bir aşamada tespit etmek ve uygun önlemleri başlatmaktır. Hastalar, tedavinin bitiminden sonra, önce kısa, sonra daha uzun aralıklarla düzenli olarak muayene edilir. Şikayetleri olan kişiler doktora gidebilir.  

Tedavi sonrası bakım muayenesi her zaman şunları içerir: 

• Genel sağlık durumu, şikayetler ve tedavinin sonuçları hakkında ayrıntılı bilgi alma (anamnez) 
• Kapsamlı bir kulak, burun ve boğaz muayenesi
• Boyun palpasyonu ve ultrasonu

Kişideki tümöre, nüks riskine ve tedaviye bağlı olarak doktorlar düzenli olarak bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) uygulayabilir. Gerekiyorsa, bunlara pozitron emisyon tomografisi (PET/CT) de eklenebilir.

Kanser tedavi edilemez mi? 

Bu durumda seyir kontrolleri ve düzenli bakım, zorlayıcı semptomları erken bir aşamada tanımlamaya ve onları hafifletmeye yardımcı olur. Amaç, hastaların yaşam kalitesini mümkün olduğunca uzun süre korumaktır. 

Gırtlak kanseri ile veya sonrasında günlük hayata dönmek hastalar için her zaman kolay olmaz. Kanser hastalığı ve tedavisi önemli sonuçlara neden olabilir. Hastalıkla ve tedavinin olası sonuçlarıyla daha iyi başa çıkmaya neyin yardımcı olabileceği, bireysel duruma bağlıdır.  

Uygulanan terapiye bağlı olarak, örneğin aşağıdaki sorunlar ortaya çıkabilir:  

• Ses bozuklukları ve hatta ses kaybı 
• Yutma bozuklukları 
• Normal koku alma yetisinin kaybı 
• Ağız kuruluğu 
• Dişlerde ve çenede değişiklikler 
• Çiğneme sorunları 
• Lenf ödemi 

Ameliyatla gırtlağı alınan kişiler, yeni ses üretim teknikleri öğrenmek zorundadır. Ayrıca nefes borusuna yapay bir bağlantı (trakeostoma) ile nasıl yaşayacaklarını da öğrenmeleri gerekir.  

Desteğe ihtiyaç olması durumunda, hangi seçeneklerin mevcut olduğu konusunda doktorlarınızla konuşun. Destek grupları ve hasta dernekleri de yardımcı olabilir. 

Gırtlak kanserinin tedavisinde farklı uzmanlık alanlarından hekimler birlikte çalışır. Özellikle gırtlak kanseri hastalarının tedavisinde deneyim sahibi hastaneler bunu sertifika ile teyit ettirebilir. Deutsche Krebsgesellschaft (Alman Kanser Derneği), belirli mesleki gerekliliklere uygunluğu düzenli olarak kontrol etmektedir.

Sertifikalı merkezlerin adreslerini OncoMAP web sitesinde bulabilirsiniz.   

Günlük yaşamda hastalıkla başa çıkma ve diğer destek olanakları hakkında başka sorularınız mı var? Bu konu ile ilgili bilgileri Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) web sitesinde bulabilirsiniz.

Gırtlak kanseri ile ilgili tüm sorularınızda, Kanser Bilgi Hizmetine 0800 - 420 30 40 numaralı ücretsiz telefondan krebsinformationsdienst@dkfz.de e-posta adresinden kişisel olarak da başvurabilirsiniz.