Rahim ağzı kanseri

Uzmanlar rahim ağzı kanserine serviks kanseri de der. Rahim ağzı kanseri, rahmin alt kısmındaki kötü huylu bir tümördür.

Rahim ağzı kanseri, esas olarak geçiş bölgesinde yer alan ön aşamalardan gelişir. Geçiş bölgesinde, servikal kanalın glandüler mukoza zarı vajinanın örtücü mukoza zarı ile birleşir. Bu, bez hücreleri ve örtü hücrelerinin bu bölgede birbirine bitişik olduğu anlamına gelir.

Rahim ağzındaki 10 tümörden 7 ila 8'i örtü hücrelerinden kaynaklanır. Daha sonra skuamöz hücreli karsinom söz konusudur. Bunların ön aşamaları, servikal intraepitelyal neoplazi (CIN) olarak bilinir. Nadir olarak adenokarsinomlar ön safhalarıyla (ACIS) ortaya çıkar. Dejenere bez hücrelerinden oluşurlar.

Rahim ağzı kanserinin öncüleri ve erken evreleri genellikle hiçbir belirtiye neden olmaz.

Bununla birlikte, aşağıdaki semptomlar rahim ağzı kanserine işaret edebilir:

• Vajinadan olağandışı akıntı
• İlişkiden sonra veya normal adet döngünüzün dışında kanama

İlerlemiş rahim ağzı kanseri ile bel ve pelvik bölgede ağrı, idrar yaparken veya dışkılarken ağrı ve bacaklarda lenfatik tıkanıklık mümkündür.

Vajinal akıntı veya ağrılı idrara çıkma gibi semptomlar sadece rahim ağzı kanserinde değil, genellikle iyi huylu hastalıklarda da görülür. Bu belirtiler birkaç hafta devam ederse, bir doktor önerilir. Aile hekimleri şikayetlerin nedenini uygun şekilde sınırlandırabilir ve gerekirse uzmanlarla daha ileri teşhis adımlarını başlatabilir.

Rahim ağzı kanserine genellikle belirli insan papilloma virüsleri (HPV) ile bir enfeksiyon neden olur. Yüksek riskli tipler, özellikle HPV 16 ve 18 bundan sorumludur.

Bir HPV enfeksiyonu devam ederse, kanser öncesi evreler (displazi) gelişebilir. Bu öncüller tedavi edilmezse, öncüller rahim ağzı kanserine dönüşebilir.

İnsan papilloma virüsleri ve kanser arasındaki bağlantı hakkında ayrıntılı bilgi edinmek ister misiniz? Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) web sitesinde, bu konudaki en sık sorulan soruların cevaplarını bulabilirsiniz.

Diğer risk faktörleri de hastalık riskini artırabilir. Bunlar örneğin:

• Sigara içmek
• Klamidya, uçuk veya gonokok gibi cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonlar
• Birçok hamilelik ve doğum
• Hapın 5 yıldan daha uzun süre kullanımı
• Ciddi şekilde zayıflamış bir bağışıklık sistemi

Almanya'da rahim ağzı kanseri, kadınlar arasında yeni kanser vakalarının istatistiklerinde on üçüncü sırada yer alır. Kadınlarda görülen 100 kanserden yaklaşık 2'si rahim ağzı kanseridir. Her yıl Almanya'da yaklaşık 4400 kadın bu hastalığa yakalanmaktadır.

Rahim ağzı kanserinin öncülleri yaklaşık 100 kat daha yaygındır.

İnsan papilloma virüsüne karşı aşılama (HPV aşısı), HPV enfeksiyonlarını ve dolayısıyla rahim ağzı kanserinin öncülerini önleyebilir. Robert Koch-Institut'un (RKI) Sistematik Aşı Kurulu (STIKO), bu aşıyı 9 ila 14 yaşındaki kızlara ve erkeklere önermektedir. 17 yaşına kadar, yasal sağlık sigortası şirketleri, bir telafi aşısının masraflarını karşılar.

Aşı, kansere neden olan tüm HPV tiplerini kapsamadığından, aşı olan kadınların rahim ağzı kanseri tarama programına katılmaya devam etmeleri gerekmektedir.

HPV aşısı hakkında ayrıntılı bilgi edinmek ister misiniz? Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) web sitesinde bu konuyla ilgili sık sorulan soruların yanıtlarını ve ayrıntılı arka plan bilgilerini bulacaksınız.

Rahim ağzı kanserinin ön evreleri tedavi edilmezse kansere dönüşebilir. Gelişen kanser hücreleri, çevreleyen dokuyu serviksin yüzeyinden istila edebilir (invaziv karsinom).

Rahim ağzı kanseri çoğu hastada uzun süre sadece pelviste yayılır. Daha sonra komşu lenf bezlerine (lenf nodu metastazları) ve diğer organlara (uzak metastazlar) da yayılabilir.

Relapslar pelviste lokal relaps (lokal relaps), lenf nodu metastazı veya uzak metastaz olarak ortaya çıkabilir. Ön işleme bağlı olarak sıklıkları değişir.

Almanya'da 20 yaş ve üstü ve üst yaş sınırı olmadan her kadın, rahim ağzı kanseri taramasından ücretsiz yararlanma hakkına sahiptir. Bu, yasal kanser tarama programının bir parçasıdır.

Muayenenin önemli bir kısmı, Pap smear olarak adlandırılan rahim ağzından hücre yaymasıdır. Jinekolog, rahim ağzındaki hücreleri alır ve bir laboratuvara gönderir. Orada hücreler boyanır ve mikroskop altında incelenir.

2020'den beri yeni: Tarama programı artık 35 yaş üstü kadınlara yıllık pap smear yerine 3 yılda bir HPV testi ve pap smear kombinasyonu sunuyor.

Ön aşamaların tedavisi

Doktor bazen tarama muayenesindeki anormal bulguları ileri tetkiklerle netleştirir. Bu, örneğin doktorların doku örneği alabilecekleri bir vajinal numuneyi içerir. Bu muayene anormal bulguları doğrularsa doktorlar keşfedilen ön aşamaları (displazi) tedavi edebilir. Doktorlar genellikle bunun için konizasyon işlemi uygular. Bunu yaparken, displazileri içeren bir doku konisini çıkarırlar.

Rahim ağzı kanseri taramasındaki diğer muayenelerin nasıl seyrettiği, hastanın bundan hangi avantajları olduğu ve bununla birlikte dezavantaj da getirip getirmediğini, Deutsches Krebsforschungszentrum,
Krebsinformationsdienst (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) web sitesinde açıklamaktadır.

Rahim ağzı kanserinin erken teşhisiyle ilgili toplu bilgileri Gemeinsamer Bundesausschuss'un (G-BA) (Ortak Federal Komite) hasta broşüründe bulabilirsiniz.

Rahim ağzı kanseri teşhisinin temeli jinekolojik muayenedir. Doktor, aynalı bir alet yardımıyla rahim ağzının vajinaya (serviks) ve vajinaya doğru çıkıntı yapan alt kısmına yakından bakar.

Doktor ayrıca bir spatül ile rahim ağzından (pap smear) ve bir fırça ile rahim ağzı kanalından sürüntü alır. Ayrıca vajinayı, uterusu ve rektumu muayene ederler.

Muayene sonuçlarına bağlı olarak özel bir büyüteçle (kolposkopi) servikal mukoza ve vajinanın incelenmesi de gerekebilir. Eğer bulgular anormal ise doktor ayrıca kolposkopi sırasında doku örnekleri (biyopsi) alır ve/veya rahim ağzının içini kazıyarak çıkarır.

Ek olarak, sıklıkla vajina (vajinal ultrason) ve böbrek ultrasonu yoluyla iç genital organların ultrason muayenesi yapılır.

Tümörün yayılımını değerlendirebilmek için ek görüntüleme prosedürleri faydalı olabilir. Doktor, özellikle manyetik rezonans tomografisi (MRT) kullanarak tümörün ne kadar uzağa yayıldığını değerlendirebilir. MRT yapılamıyorsa hastalara bilgisayarlı tomografi (BT) taraması yapılır.

Doktorlar rahim ağzı kanserini tümörden alınan doku örneklerini inceleyerek teşhis eder.

Doktorlar en uygun tedavi şeklini seçerken 3 ana faktörü göz önünde bulundurur:

• Tümör evresi: rahim ağzı kanseri ne kadar ilerlemiştir?
• Hastanın genel sağlık durumu ve yaşam durumu: Çocuk sahibi olmak istiyor mu veya menopozdan önce mi sonra mı yani hayatındaki son adet dönemi mi?
• Tümörün doku özellikleri

Gerçek tedaviye başlamadan önce, uzmanlar genellikle cerrahi evrelemeyi önerir: Doktorlar, tümörün pelviste ne kadar yayıldığını ve lenf düğümlerinin zaten tutulup tutulmadığını değerlendirir. Çoğunlukla bunun için laparoskopi yaparlar.

Tedavi seçenekleri

Rahim ağzı kanseri için ilk tedavi, cerrahi veya kombine radyasyon ve kemoterapiden oluşur. Bu durumda uzmanlar radyokemoterapiden bahseder.

Doktorlar, kısa mesafeli ışınlama (brakiterapi) olarak adlandırılan bir yöntemle rahim ağzındaki bir tümörü hem dışarıdan hem de içeriden ışınlar. Brakiterapi için doktor rahim ağzına bir kovan sokar. Bu, ışınlama sırasında radyoaktif malzeme ile doldurulur ve seanstan sonra tekrar çıkarılır. Doktorlar lenf nodu istasyonlarını dışarıdan ışınlar.

Erken aşamalarda

Hastalığın erken evrelerinde tümör rahim (ve vajinanın üst kısmı) ile sınırlıdır. Daha sonra doktorlar genellikle ilk tedavi olarak ameliyatı önerir.

• Menopoz öncesi hastalarda, doktorlar hastalığın erken evrelerinde serviksin sadece bir kısmını çıkarabilir. Bu kadınlar ameliyattan sonra da hamile kalabilir.
• Menopoz sonrası (postmenopozal) kadınlarda veya çocuk sahibi olmak istemeyen kadınlarda, doktorlar genellikle erken evrelerde tutucu ve rahimin bölümleri ile rahmi alırlar. Menopoz sonrası kadınlarda ayrıca fallop tüplerini ve yumurtalıkları da çıkarırlar.
• Daha genç kadınlarda (premenopozal) hormonların üretildiği yer olarak yumurtalıkları bırakmak mümkündür.

Genellikle operasyon sırasında doktorlar ayrıca pelvik lenf düğümlerini ve bazen ana arter boyunca lenf düğümlerini de çıkarır.

Bazı hastalar operasyondan sonra destekleyici (adjuvan) tedavi alır. Örneğin, tümör en küçük lenf ve kan damarlarına kadar büyüdüğünde veya çok büyük olduğunda bu durum söz konusudur. Kural olarak, doktorlar bunun için adjuvan radyokemoterapi kullanır.

Kanser daha fazla ilerlemişse

Bu durumda uzmanlar ilk tedavi olarak kombine radyokemoterapiyi önermektedir.

Tümör pelviste daha fazla yayılmışsa ve uzak organlarda bile (uzak metastazlar) yerleşimler oluşmuşsa, doktorlar tedaviyi bireysel olarak ve ilgili hastalık durumuna bağlı olarak seçer. Radyokemoterapi genellikle bir seçenektir, bazen tek başına kemoterapi ve daha nadiren pelvik organların tamamen veya kısmen çıkarılmasıdır.

Rahim ağzı kanseri için yaygın olarak kullanılan tedaviler ve bunların olası yan etkileri hakkında ayrıntılı bilgi edinmek ister misiniz? Rahim ağzı kanseri ilerlemişse ve artık tedavi edilemezse hangi tedavi seçenekleri var? Çeşitli tedavi biçimlerinin ayrıntılı açıklamalarını Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) web sitesinde bulabilirsiniz.

Rahim ağzı kanseri olan kadınlar için tedavi sonrası bakım, hastalığın olası nükslerini ve sekellerini belirlemeye ve erken bir aşamada tedavi etmeye hizmet eder. Ayrıca hastaların yaşam kalitesi korunmalı veya restore edilmelidir.

Kadınlar, tedavinin bitiminden sonra, önce kısa, sonra daha uzun aralıklarla düzenli olarak muayene edilir.

Takip muayenesi sırasında jinekolog şikayetleri sorar ve hastayı (bu organlar hala mevcutsa) vajinadan veya rahim ağzından alınan Pap smear ile muayene eder. Gerekirse, insan papilloma virüsü (HPV) testi veya kolposkopi gibi ek testler eklenebilir.

Rahim ağzı kanseri hastalarının çoğu, iyileşmelerine katkı sağlamak için kendileri de aktif olmayı ister. Bunun için çeşitli seçenekler vardır. Hastalıkla ve tedavinin sonuçlarıyla daha iyi başa çıkmaya neyin yardımcı olabileceği, bireysel duruma bağlıdır.

• Psikoonkolojik danışmanlık, endişe ve korkular baş edilemeyecek hale geldiğinde yardımcı olabilir.
• Kadınlar rahim ve yumurtalıklarının kaybı nedeniyle doğurganlıklarını kaybeder: Tedaviyi yapan doktordan bir konsültasyon, genç kadınların kanser tedavisine rağmen çocuk sahibi olma arzusunu gerçekleştirmelerine yardımcı olabilir.
• Yumurtalıklar kaybolursa, daha genç kadınlar menopoza erken girer: Destekleyici önlemler bununla ilişkili şikayetleri hafifletebilir.

Peki ya cinsellik?

Genital alandaki kanserler genellikle cinselliği doğrudan etkiler. Hastalığın kendisi ve gerekli tedavi, cinsel duyularda bozulmalara ve cinsel işlevlerde bozulmaya neden olabilir.

Yaşam durumuna bağlı olarak bu, kadın ve eşi üzerinde ağır bir yük oluşturabilir.

Tedavi eden doktorlara ek olarak, seks terapisi sunan psiko-onkologlar da değerli profesyonel yardım sunabilir. Cinsellik konusunda tavsiye veren danışma merkezleri de vardır.

Rahim ağzı kanserinin tedavisinde farklı uzmanlık alanlarından hekimler yakın işbirliği halinde çalışır. Özellikle rahim ağzı kanserli hastaların tedavisinde deneyim sahibi hastaneler bunu sertifika ile teyit ettirebilir. Deutsche Krebsgesellschaft (Alman Kanser Derneği), belirli mesleki gerekliliklere uygunluğu düzenli olarak kontrol etmektedir.

Sertifikalı merkezlerin adreslerini OncoMAP web sitesinde bulabilirsiniz. Bunun için arama ekranında "Merkez" altında "Jinekolojik Kanser Merkezi" seçimini yapmanız gerekir.

Günlük yaşamda hastalıkla başa çıkma ve diğer destek olanakları hakkında başka sorularınız mı var? Bununla ilgili bilgileri Deutsches Krebsforschungszentrum, Krebsinformationsdienst (Alman Kanser Araştırma Merkezi, Kanser Bilgi Hizmeti) web sitesinde bulabilirsiniz.

Rahim ağzı kanseri ile ilgili tüm sorularınız için Krebsinformationsdienst (Kanser Bilgi Hizmeti) ile 0800 - 420 30 40 numaralı ücretsiz telefondan veya krebsinformationsdienst@dkfz.de e-posta adresinden kişisel olarak da iletişime geçebilirsiniz.