Akciğer vebası

Veba, yersinia pestis bakterisinin neden olduğu oldukça bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır.

Akciğer vebası, vebanın en ciddi formudur. Şu şekillerde ortaya çıkabilir:

• Bağımsız bir hastalık olarak (birincil akciğer vebası)
• Hıyarcıklı veba’nın sonucu olarak (ikincil akciğer vebası)

Hemen antibiyotiklerle tedavi edilirse, hastalık iyileştirilebilir.

Enfeksiyon riski ne kadar yüksektir?

Hijyenik koşulların iyileştirilmesi sayesinde veba artık nadir görülmekte ve özellikle tropikal ve subtropikal bölgelerde nadiren ortaya çıkmaktadır.

Veba salgınları sırasında seyahat edenler için enfeksiyon riski artabilir. Almanya'da vebaya yakalanma riski yoktur.

Akciğer vebasının kuluçka süresi bir ila üç gündür. Bu süre, enfeksiyon ile ilk semptomların ortaya çıkması arasında geçen süredir.

Grip benzeri semptomlarla seyreden ani bir hastalık başlangıcı tipiktir:

• Halsizlik
• Baş ağrısı
• Kusma
• Ateş
• Titreme nöbeti

Bilinç bozukluğu, karaciğer ve dalak büyümesi gibi belirtiler de vardır.

Enfekte bir kişinin durumu hızla kötüleşir.

Bir yandan nefes darlığı, balgamlı ağrılı öksürük ve göğüs ağrısı gibi ciddi solunum semptomları ortaya çıkar. Solunum durması ve şok meydana gelebilir.

Öte yandan, septisemi ile tetiklenen başka ciddi hastalık belirtileri de ortaya çıkabilir. Örneğin:

• Dolaşım kollapsı
• Organ yetmezliği
• Kanama
• Cildin mor renk alması ile kan pıhtılaşma bozukluğu
• Uzuv ölümü

Akciğer vebasına yersinia pestis adlı bakteri neden olur.

Birincil akciğer vebasında patojenler, konuşma veya hapşırma sırasında ortaya çıkan bulaşıcı damlacıkların solunması yoluyla kişiden kişiye bulaşır.

İkincil form, hıyarcıklı veba hastası bir kişide hastalık akciğerlere yayıldığında ortaya çıkar.

Bu durumda nadiren bakteriler yine damlacık enfeksiyonu yoluyla geçebilir.

2010 ve 2015 yılları arasında dünya çapında toplamda hastalığın tüm türlerinden 3248 vaka Dünya Sağlık Örgütü'ne bildirilmiştir. Bu vakalardan 584’ünde hastalık ölümcül olmuştur.

Vebanın günümüzde hâlâ nerelerde görüldüğüne dair ayrıntılı bilgi hıyarcıklı veba makalesinde bulunabilir.

Akciğer vebası, vebanın en ciddi formudur. Antibiyotiklerle hızlı tedaviyle iyileştirilebilir.

Hastalar yeterince hızlı tedavi edilemezse, hastalık çoğu insanda 24 saat içinde ölüme yol açar.

Şu anda vebaya karşı hiçbir aşı dünya çapında onaylanmamıştır. Vebadan muzdarip insanlarla temas halinde, belirli koşullar altında profilaktik bir antibiyotik uygulanabilir.

Dışişleri Bakanlığı veba konusu hakkında bir broşür yayımlamıştır. Veba hastalığının görüldüğü bölgelerde çalışanlara ve seyahat edenlere yöneliktir.
Broşür

Akciğer vebasının ilk belirtileri ayrıntılı sorgulama (anamnez) yoluyla elde edilir. Doktor örneğin şunları sorabilir:

• Son günlerde bir risk bölgesinde bulunup bulunmadığınız
• O risk bölgesinde güncel veba enfeksiyonlarının olup olmadığı
• Veba hastası kişilerle temasınızın olup olmadığı

Muayene sonucunda yüksek enfeksiyon riskine maruz kaldığınız ortaya çıkarsa ve ek belirtiler görülürse, şüphe kuvvetlenir.

Kesin teşhis için kan veya tükürük örnekleri laboratuvarda özel yöntemler kullanılarak doğrudan patojenler açısından analiz edilir.

Akciğer vebalı kişiler en kısa sürede hastaneye yatırılmalı ve uygun antibiyotiklerle tedavi edilmelidir.

Tedavinin başlangıcında ve tedavi sırasında, kullanılan ilacın bakterilere karşı gerçekten etkili olduğundan emin olmak önemlidir, çünkü artık bir dizi patojen antibiyotiklere karşı direnç geliştirmiştir.