Hastalıklar Gonore (belsoğukluğu)

Gonore cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur. Diğer bir deyişle büyük oranda, korunmasız cinsel temas sonucunda kişiden kişiye yayılır. Halk arasında belsoğukluğu olarak da bilinir.

Hastalığa gonokok adlı bakteriler neden olur. Tipik semptomları idrar yaparken yanma hissi ve vajina ya da penisten gelen beyazımsı sarımsı akıntıdır. Erkeklerde sabahları üretradan bir miktar irin gelir. Buna "sabah akıntısı" adı da verilir.

Gonore, normalde bulaştıktan sonraki 1 ila 14 gün içinde ortaya çıkan çeşitli semptomlara neden olabilir.

Kadınlarda ve erkeklerde gonoreyle ilgili şikayetler tipik olarak cinsel organ bölgesinde ortaya çıkar.

Erkekte gonore

Hastalığa yakalanan bazı erkeklerde hiçbir şikayet görülmez. Erkeklerin çoğunda genellikle şu semptomlar ortaya çıkar:

• İdrar yaparken yanma hissi
• Üretrada beyazımsı, sarımsı, nadiren de şeffaf olabilen akıntı

Bazı durumlarda penis başı ve sünnet derisi iltihaplanabilir. Enfeksiyon yayılırsa prostat, seminal veziküller, sperm kanalları ve epididimde ağrılı iltihap oluşabilir. Kısırlık bunun bir sonucu olabilir.

Kadında gonore

Etkilenen kadınların yaklaşık yarısında çok az semptom ortaya çıkar veya hiç semptom görülmez. Diğer vakalarda aşağıdaki semptomlar görülebilir:

• Yer yer sarımsı olan yoğun vajina akıntısı
• İdrar yaparken yanma hissi
• Kısmen daha yoğun adet kanaması veya ara kanamalar

Enfeksiyon yayılırsa karın ağrısı ve ateşle birlikte rahim, fallop tüpleri ve periton iltihabı oluşabilir. Hastalığın olası bir sonucu olarak, hastalığa yakalanan kadın artık çocuk sahibi olamaz hale gelebilir. Fallop tüpü gebeliği ve kronik alt karın ağrısı riski de bu hastalığın sonucunda artabilir.

Gonokokların yol açtığı şikayetler yalnızca cinsel organlarda değil vücudun diğer bölümlerinde de görülebilir.

Rektumda gonore

Rektum enfeksiyonu şikayetsiz seyredebilir. Bu vücut bölümündeki enfeksiyon sonucunda özellikle erkeklerde şu semptomlar ortaya çıkabilir:

• Anüste akıntı
• Anüste kaşıntı
• Rektum bölgesinde özellikle de dışkılama sırasında ağrı

Rektum enfeksiyonu anal seks sonucunda oluşabilir. Kadınlarda, bakteri içeren vajinal akıntı rektuma geldiğinde de ortaya çıkabilir.

Boğazda gonore

Boğaz, yaygın bir enfeksiyon bölgesidir. Hastalık genellikle oral seks nedeniyle bulaşır. Genellikle gonokok kaynaklı boğaz enfeksiyonları şikayetsiz seyreder.

Gözde gonore

Bakteriler el üzerinden göze girerse konjonktivada irinli iltihaplanmaya neden olur. Bu iltihaplanma körlüğe yol açabilir.

Bakteriyel olarak yayılan gonore

Nadir durumlarda, bakteri vücuttaki kan yoluyla yayılır. Bakterinin bulaştığı kişiler genellikle ateş atakları, eklem sorunları ve cilt değişiklerine yol açan ciddi bir hastalığa yakalanır. Hastalıktan bazen kalp, beyin zarı veya kemikler de etkilenebilir.

Gonorenin nedeni, gonokok olarak da bilinen bakteri neisseria gonorrhoeae ile bir enfeksiyondur. Bakteriler çoğunlukla korunmasız cinsel ilişki sırasında doğrudan mukoza teması sonucunda aktarılır. Bakteriler çoğunlukla üretra, rahim ağzı, rektum, boğaz ve gözdeki mukozada yuva yapar.

Ayrıca doğum sırasında bakteriler anneden çocuğa aktarılabilir.

Herkes gonore olabilir. Özelikle, farklı partnerlerle cinsel temasta bulunan ve prezervatif kullanmayan kişiler yüksek risk altındadır.

Farklı cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları olan veya daha önce bu tür enfeksiyon geçirmiş kişilerin de gonore riski daha yüksektir. Klamidya veya HIV enfeksiyonları da buna dahildir.

Bakteriler kadın vücudunda daha da ilerleyebildiği veya kan üzerinden yayılabildiği için kadınlar daha yüksek risk altında olabilir. Bu durum örneğin adet kanamasından, doğumdan veya doğum kontrol spirali takıldıktan sonra görülebilir.

Online CYBE riski testi ile gonore veya diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklar için risk değerlendirmenizi öğrenebilirsiniz. Testi, WIR – Walk In Ruhr, Zentrum für Sexuelle Gesundheit und Medizin (Walk In Ruhr, Cinsel Sağlık ve Tıp Merkezi) web sitesinde bulabilirsiniz.

Gonore insanlara özgüdür ve tüm dünyada yaygındır. Çoğu hasta 15 ila 25 yaş arasındadır. Erkeklerle seks yapan erkeklerde nispeten sık olarak görülür.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), yılda yaklaşık 87 milyon insanda gonore geliştiğini tahmin ediyor. Bu tahmine göre gonore dünya çapındaki en yaygın üçüncü cinsel yolla bulaşan enfeksiyondur (CYBE).

2018'de gonore, 28 ülkeden 100.000'den fazla enfeksiyonla Avrupa Birliği'nde bildirilen en yaygın ikinci CYBE oldu.

Laboratuvarda gonokok tespiti için yasal bildirme zorunluluğu kısa süre önce yürürlüğe girdiğinden Almanya geneli için mevcut enfeksiyon sayısı bilinmemektedir. Bunun tek istisnası, daha uzun süredir bildirme zorunluluğu bulunan Saksonya federal eyaletidir. Orada, 2001 ile 2019 arasında enfeksiyon sayısı on kat arttı: 100.000 kişi başına yaklaşık 2'den yaklaşık 20 enfeksiyona yükseldi. Enfeksiyon sayısındaki artışın yanı sıra danışmanlık ve test imkanlarının iyileştirilmesi de bu sayının artmasına katkıda bulunmuş olabilir.

Gonore, yani belsoğukluğu esas olarak cinsel temas yoluyla bulaştığından, kendinizi prezervatifle enfeksiyondan koruyabilirsiniz. Prezervatif doğru şekilde ve her cinsel temasta kullanılırsa önemli ölçüde daha az enfeksiyon olacaktır. Oral seks sırasında prezervatiflerin yanı sıra diş izolasyon lastiği de kullanılabilir. Oral seks kondomu da denebilen diş izolasyon lastikleri vajina veya anüs ile ağız arasına yerleştirilen ince bezlerdir. Ancak, yüzde 100 koruma yoktur. Örneğin boğazda enfeksiyon varsa bakteriler öpüşmeyle de aktarılabilir.

Gonokok bulaştığından şüphelenen kişiler cinsel temastan tamamen kaçınmalı ve bir doktora görünmelidir. Özellikle jinekoloji, üroloji ve dermatoloji doktorları uygundur.

Cinsel yolla bulaşan enfeksiyon riski daha yüksek olan kişilerin düzenli olarak test yaptırması ve gerekirse tedavi olması önerilir. Bu durum farklı partnerlerle korunmadan seks yapan kişiler için geçerlidir.

Şu anda gonokoka karşı bir aşı bulunmamaktadır. Meningokok B'ye karşı bazı belirli aşılar, aşılı kişilerin bir bölümüne gonokoklara karşı da koruyucu etki sunabilir. Gonokok enfeksiyonu riski yüksek olan kişiler bu aşıyı yaptırmayı değerlendirebilir. 

Sağlık büroları cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlarla ilgili danışmanlık ve test imkanı sunar. Bu hizmetlerden genel olarak anonim ve ücretsiz şekilde yararlanabilirsiniz. 

Deutsche Aidshilfe (Alman AIDS Yardımı) web sitesinde de hangi durumlarda cinsel yolla bulaşan hastalık testi yaptırmanın mantıklı olacağı ve hangi durumlarda sağlık sigortasının masrafları üstleneceği hakkında daha fazla bilgi bulunmaktadır. Bu sayfada size yakın bir test noktası da bulabilirsiniz.

Doktorlar, mukozadan aldıkları sürüntülerle gonore teşhisi koyar. Sürüntü üretra, rahim ağzı, rektum, boğaz veya göz gibi farklı bölgelerden alınabilir. Test sonuçlarının güvenilirliğini artırmak için mümkünse hem genital bölgeden hem de rektum ve boğazdan sürüntü alınmalıdır. Rahim ağzı haricinde hasta sürüntüyü kendisi de alabilir. Erkeklerde, üretradaki gonore idrar testiyle de tespit edilebilir.

Ardından sürüntü veya idrar örnekleri laboratuvara gönderilir. Laboratuvarda bakteriler örneğin özel bir kültürde çoğaltılarak tespit edilebilir. Bakteri kültürü kullanılarak her vakada hangi ilaçların etkili olacağı da tespit edilebilir.

Ayrıca belirli testlerle gonokokların genetik bilgileri de bulunabilir. Alternatif olarak bakteriler doğrudan mikroskopla da tespit edilebilir.

WIR – Walk in Ruhr, Zentrum für Sexuelle Gesundheit und Medizin (Walk in Ruhr, Cinsel Sağlık ve Tıp Merkezi) anonim bir partner bilgilendirme hizmeti sunar. 

Gonore antibiyotik adı verilen belirli ilaçlarla tedavi edilebilir.

Bununla birlikte, gonokoklar giderek direnç kazanmakta, diğer bir deyişle farklı antibiyotiklere karşı daha dayanıklı hale gelmektedir. Bu nedenle antibiyotiğin hiç etki etmemesi veya beklendiği kadar iyi etki etmemesi mümkündür. Söz konusu vakada hangi antibiyotiğin etkili olduğu, laboratuvarda bakteri kültürüyle test edilir. 

Tedavi sonrasında, kullanılan ilacın başarıyla etki gösterip göstermediğini kontrol etmek için yeni sürüntü testi yapılması önerilir.

Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung (Federal Sağlık Bilgi Merkezi) (BZgA) kuruluşunun Liebesleben web sitesinde gonoreyle ilgili daha fazla bilgi edinebilirsiniz. Web sitesinin alt bölümünde telefon üzerinden, online olarak veya giderek danışmanlık hizmeti almanız için çeşitli iletişim imkanları da sunulmuştur.

WIR – Walk in Ruhr, Zentrum für Sexuelle Gesundheit und Medizin (Walk in Ruhr, Cinsel Sağlık ve Tıp Merkezi) kuruluşu gonore ve diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlarla ilgili faydalı bilgiler sunar.

Deutschen STI Gesellschaft (Alman CYBE Derneği) web sitesinde de cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar hakkında bilgi edinebilirsiniz.