Lenfödem
ICD kodları: I89 ICD kodu nedir?
Lenfödem, lenf düzgün bir şekilde boşalamadığında ve biriktiğinde ortaya çıkar. Bu genellikle kanser ve kanser tedavilerinde meydana gelir. Ancak genellikle ağrıya yol açan bu sıvı birikiminin başka nedenleri de vardır.
Bir bakışta
- Lenfödem, dokuda lenf sıvısı biriktiğinde ortaya çıkan şişliktir.
- Genetik olarak genetik (primer) ve edinilmiş (sekonder) lenfödem arasında bir ayrım yapılır.
- Tipik rahatsızlıklar arasında etkilenen bölgede ağrı, şişlik ve gerginlik ve ağırlık hissi sayılabilir.
- Lenfödem sıklıkla kol ve bacaklarda gelişir.
- Kanserler ve lenf nodu çıkarılması gibi kanser tedavileri yaygın bir nedendir.
- Genellikle lenfatik drenaj ve egzersiz tedavisi kullanılır. Bir ameliyat nadiren mantıklıdır.
Not: Bu yazıdaki bilgiler bir doktor muayenesinin yerini tutamaz ve kişinin kendi kendine teşhis yapabilmesi veya tedavi etmesi için kullanılmamalıdır.
Lenfödem nedir?
Lenf sıvısı, vücuttaki lenf damarlarında akar. Bu sıvı diğer şeylerin yanı sıra proteinler, tuzlar ve beyaz kan hücreleri (lenfositler) içerir. Lenfositler bağışıklık sistemi için önemlidir. Lenfatik sistem ayrıca drenaj ve temizlik için de kullanılır: Fazla sıvılar, metabolik atık ürünleri ve zararlı maddeler lenf yoluyla vücuttan atılır.
Lenfödem, vücudun belirli bir bölgesinde lenf sıvısının birikmesiyle şişme (ödem) oluşmasıdır. Bu, lenf damarları veya düğümleri hasar gördüğünde meydana gelebilir.
Lenfödem her yaşta ortaya çıkabilen kronik bir hastalıktır. Doktorlar genetik (primer) ve edinilmiş (sekonder) lenfödem arasında ayrım yapar. Sekonder lenfödem, yaralanmalar, tedaviler veya kanser gibi hastalıkların bir sonucu olarak ortaya çıkar.
Lenfödem semptomları nelerdir?
Lenfödemde sık görülen rahatsızlıklar:
- Şişlikler
- Ağrılar
- Gerginlik hissi
- Ağırlık
- Cilt değişiklikleri
- Hareket kısıtlılığı
Bu semptomlar tek tek veya birlikte ortaya çıkabilir. Vücudun bir veya daha fazla bölgesinde lenfödem gelişebilir.
Genel olarak vücudun herhangi bir bölgesi etkilenebilir ancak lenfödem sıklıkla kollarda veya bacaklarda görülür.
Lenfödemin nedenleri nelerdir?
Primer lenfödemin genetik nedenleri vardır.
Sekonder lenfödem çeşitli hastalıklardan veya yaralanmalardan kaynaklanabilir, ancak bazı tedaviler tarafından da tetiklenebilir. En sık görülen nedenler kanser ve kanser tedavileridir. Bunlara diğer şeylerin yanı sıra lenf düğümlerinin çıkarılması veya radyasyon tedavisi dahildir.
Lenfödemi tetikleyen faktörler aşırı kilolu (obez) olmak ve artrit ve dermatit gibi bazı iltihaplı hastalıklardır.
Lenfödemin görülme sıklığı nedir?
Lenfödem her yaşta ortaya çıkabilir. Çocuklarda en sık primer (genetik) lenfödem görülür.
Primer lenfödem yaklaşık her 6000 yenidoğanın birinde görülür. Kızlarda erkeklere göre on kat daha sık gelişir.
Sekonder lenfödem, primerden önemli ölçüde daha yaygındır. Sanayileşmiş ülkelerde, insanların tahminen yüzde 0,1 ila 2'sinde görülür.
Lenfödem nasıl gelişir?
Lenfödem kronik seyreder. Bu ömür boyu sürdüğü anlamına gelir. Doktorlar, hastalığın ciddiyetine bağlı olarak hastalığı 0 (çok küçük) ila 3 (çok şiddetli) olarak derecelendirir.
Yeterli tedavi ile ilerlemesi önlenebilir. Belirgin lenfödem bile daha sonra tekrar gerileyebilir.
Lenfödem nasıl önlenebilir?
Lenfödem geliştirme riski yüksek olan kişiler, sportif faaliyetlerle lenfatik sisteme olumlu destek sağlayabilir. Sağlıklı beslenme de önerilir.
Önemli bilgi: Diabetes mellitus veya venöz yetmezlik gibi lenf akışını bozabilecek ek hastalıklar varsa bunlar ilgili tıp alanına uygun şekilde tedavi edilmelidir.
Lenfödem nasıl teşhis edilir?
Görüşmede doktor öncelikle şunları sorar:
- Ailede daha önce lenfödemi veya damar hastalığı olan var mı?
- Ameliyat geçirildi mi?
- Daha önce geçirilmiş hastalıklar var mı?
- Önceden geçirilmiş veya şu an mevcut kanser hastalığı var mı?
- Cilt değişim geçirdi mi?
Doktor daha sonra şunları muayene eder:
- Şişliğin nerede olduğu
- Mevcut cilt değişimlerinin olup olmadığı
- Nefes darlığı veya ter durumunun söz konusu olup olmadığı
- Genel olarak ne kadar hareketli olunduğu
- Lenf düğümlerinin ne kadar büyük oldukları ve nasıl hissedildikleri
- Ödemin durumu
- Kan damarlarının durumu
- Cilt sıcaklığı
- Eklem hareketliliği
Bu tetkikler sonrasında net bir teşhis konulamaz ise başka yöntemlere başvurulabilir. Bunlar öncelikle ultrason, manyetik rezonans tomografisi (MRT) ve lenf damarlarının görüntülenmesi (lenfanjiyografi) gibi görüntüleme prosedürleridir.
Fonksiyonel bir lenf sintigrafisi ile lenf sıvısının taşınması değerlendirilebilir. Lenfatik damarlar üzerinden taşınan zayıf radyoaktif bir madde enjekte edilir.
Primer lenfödem şüphesi varsa bazı genetik testler ayrıntılı bilgi sağlayabilir.
Lenfödem nasıl tedavi edilir?
Kompleks dekonjestif tedavisi (KDT) genellikle lenfödem tedavisinde kullanılır. Bu, biriken sıvının drenajını teşvik etmeyi amaçlar. Şunları içerir:
- Manuel lenf drenajı
- Örneğin kompresyon çorapları ile kompresyon tedavisi
- Örneğin özellikle grup jimnastiği ve rehabilitasyon sporları gibi spor ve egzersiz türleri
- Kendi kendine tedavi konusunda kişiyi aydınlatma ve eğitme
- Örneğin nemlendirici kremler gibi ürünlerle cilt bakımı ve cilt koruması
- Cilt yaralanmalarında örneğin yara dezenfeksiyonu gibi acil tedavi
Tedavinin ilk aşaması genellikle hastanede gerçekleşir. Terapinin ilerleyen aşamalarında, hangi önlemlerin ne sıklıkta uygulanacağına dair bireysel bir karar verilir.
Özellikle lenfödemli obez insanlar için kilo vermek ve egzersiz yapmak dayanıklılık, esneklik ve güç açısından faydalı olabilir.
Cerrahi tedavi, ancak konservatif tedavi 6 ay sonra henüz yeterli iyileşme sağlamadıysa düşünülür.
Lenfödem günlük yaşamı nasıl etkiler?
Şiddetine bağlı olarak, kısıtlı hareketlilik ve vücudun etkilenen bölgesinin görünümü zihinsel strese neden olabilir. Kapsamlı terapi zaman alır ve günlük görevlerin bu duruma uyarlanması gerekir.
Lenfödemli bazı kişiler ek bir psikolojik bakımdan yararlanabilir. Bu genellikle fiziksel semptomları da iyileştirebilir.
- DynaMed (Internet), Ipswich (MA). Lymphedema – Approach to the Patient. EBSCO Information Services. 2018 (1995). Record No. T909498. Aufgerufen am 06.01.2021.
- Gesellschaft Deutschsprachiger Lymphologen e.V. (GDL). Diagnostik und Therapie der Lymphödeme. S2k-Leitlinie. AWMF-Registernummer 058-001. 05.2017.
- UpToDate (Internet). Clinical features and diagnosis of peripheral lymphedema. Wolters Kluwer 2019. Aufgerufen am 06.01.2021.
- UpToDate (Internet). Clinical staging and conservative management of peripheral lymphedema. Wolters Kluwer 2021. Aufgerufen am 06.01.2021.
Institut für Qualität und Wirtschaftlichkeit im Gesundheitswesen (Sağlık Hizmetlerinde Kalite ve Verimlilik Enstitüsü) (IQWiG) ile birlikte hazırlanmıştır.
Tarih:
