Osteoporoz

Yaşlandıkça kemik yoğunluğunun azalması normaldir. Bununla birlikte, bu durum bazı insanlarda diğerlerinden daha fazla görülür. Belirli bir değerin altına düşerse osteoporoz söz konusudur.

Yaşlı insanlar özellikle etkilenir. Kadınlarda kemik kütlesinin bozunumu erkeklere göre daha erken başlar.

Osteoporozu olan insanlarda kemik kırılması riski yüksektir. Kırık kemikler yaşla birlikte daha yavaş iyileştiğinden, bu özellikle yaşlılar için bir sorun olabilir. Bir kırık, genç yaşlardakine kıyasla daha ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Ancak kemik yoğunluğu tek başına sınırlı bir öneme sahiptir. Bu nedenle kemik yoğunluğunun azalması, fiziksel aktiviteyi azaltmak için bir neden değildir: Egzersiz kemikleri ve kasları güçlendirir ve denge duyusunu geliştirir. Bu, yaşlılıkta kemik kırıklarının ana nedeni olan düşmelere karşı koruma sağlar. 

Kemiklerinizi sağlam tutmak için yapabileceğiniz birçok şey vardır. Osteoporozu önlemek için iyi önlemler şunlardır:

• aktif olmak
• açık havada çok zaman geçirmek
• kalsiyum açısından zengin diyet
• sigara içmemek 

Kemikleri güçlendirmek için ek ilaç tedavisinin yararlı olup olmayacağı yaşa ve kemik kırılmasına ilişkin diğer kişisel risk faktörlerine bağlıdır.

Osteoporoz genellikle bir kemik kırığı meydana gelmesi durumunda fark edilir. Bazen hastalığın gözle görülür belirtileri de vardır; omurganın hafifçe çökmesi buna örnek olarak verilebilir. Bu, hastanın boyunun kısalmasına neden olur.

İleri bir aşamada hastalık, omurganın üst kısmında kambur bir duruşa veya bir "kambura" yol açabilir.

Bunun nedeni omur gövdelerindeki kırıklardır. Bu, omurganın biraz çökmesine neden olur ve sırt ağrısı oluşabilir. Ancak birçok insan bu kırılmaları hiç fark etmez.

Omur gövdelerine ek olarak el bileğinde, üst kol kemiğinde, pelviste ve kalçada kırıklar tipiktir. Özellikle femur boynu kırıkları ciddi sonuçlar doğurabilir. Kırıklar genellikle yaklaşık 80 yaşından itibaren görülür ve bazen hastayı bakıma muhtaç hale getirebilir.

İnsan iskeleti vücudu destekler ve iç organları korur. Kaslar, tendonlar, bağlar ve eklemlerle etkileşim içinde vücudun hareketliliğini sağlar.

Kemiklerin içi, ince trabeküllerden (kemik çubukçukları) oluşan bir dokudur. Trabeküllerin çoğu geri çekildiğinde osteoporoz gelişir. Ardından boşluklar büyür ve kemik yoğunluğu azalır. Ancak kemiğin ne kadar zayıfladığı iskeletin şekline, yoğunluğuna ve mineral içeriğine de bağlıdır.

Kemik yoğunluğu kızlarda 15 yaşına kadar, erkeklerde 20 yaşına kadar artar ve sonrasında maksimuma ulaşır. 30 yaşından itibaren kemik kütlesi giderek azalır.

Kadınlarda 50 yaşından itibaren hormonlar nedeniyle kemik kaybı hızlanır. Menopoza kadar kadın cinsiyet hormonları (östrojenler) kemik kaybını yavaşlatır. Menopoz sırasında östrojen üretimi azalır ve bu koruma kaybolur - kemik daha çabuk bozunur.

Doktorlar birincil ve ikincil osteoporoz arasında ayrım yapar. Kemik kaybının başka bir nedeni bulunamazsa birincil osteoporoz denir.

Buna karşılık, ikincil osteoporoz, başka bir hastalığın sonucu olarak veya belirli ilaçların uzun süreli kullanımı yoluyla gelişir.

Osteoporoza yol açabilecek çeşitli risk faktörleri vardır. Bazı faktörler etkilenebilir, ancak diğerleri etkilenemez.

Osteoporoz için ana risk faktörleri şunlardır:

• Yaşlılık
• Kadın cinsiyeti
• Düşük ağırlık (vücut boyutuna göre)
• Önceki kırık
• Kalsiyum eksikliği
• D vitamini eksikliği
• Hareketsiz yaşam tarzı
• Kalıtım (ailede osteoporoz öyküsü)
• Sigara içmek
• Aşırı alkol tüketimi
• Uzun süreli kortizon kullanımı

Almanya'da kaç kişide gerçekten osteoporoz olduğunu ve osteoporoz nedenli kemik kırığı sayısını kesin olarak söylemek mümkün değildir.

Büyük ölçekli bir araştırma, erkeklerin yaklaşık yüzde onunda ve 70 yaşındaki kadınların yüzde 20'sinde osteoporoz teşhis edildiğini gösteriyor.

Kalça, omur veya bilek kırıklarının yaklaşık yüzde 30'unun ciddi derecede azalmış kemik yoğunluğuyla ilişkili olduğu tahmin edilmektedir.

Her osteoporoz kırık bir kemikle sonuçlanmaz. Ancak özellikle kalça kemiklerindeki kırıklar ciddi sonuçlar doğurabilir.

Çoğunlukla 80 yaşın üzerindekileri etkilemektedir: Bunların yaklaşık yüzde bir ila ikisinde bir yıl içinde femur boynu kemiği kırılmaktadır.

Osteoporozu ve kemik kırılmalarını önlemek için birkaç şey yapılabilir:

• Kalsiyum açısından zengin beslenmeyle kemikler güçlendirilebilir. Kalsiyum açısından zengin gıdalar, süt ve süt ürünleri, yeşil sebzeler ve belirli maden sularıdır.
• Düzenli hareket ve hedefe yönelik egzersiz kasları ve kemikleri güçlendirir, koordinasyonu ve yürüme güvenliğini geliştirir ve düşme riskini azaltır.
• Sigara içmemek de önleyicidir.
• D vitamini ayrıca önemlidir: Vücudun yeterli miktarda D vitamini üretmesi için güneş ışığına (UV ışınları) ihtiyacı vardır.

Kalsiyum açısından zengin bir diyet hakkında daha fazla bilgiyi gesundheitsinformation.de adresinde bulabilirsiniz.

Araştırmalar, kalsiyum ve D vitamini içeren besin takviyelerinin çoğunun insan için hiçbir faydası olmadığını gösteriyor. Aksine: Bunlar böbrek taşı riskini arttırabilmektedir. Bu nedenle tıp toplulukları, rutin kemik kırığının önlenmesi için bunları önermemektedir.

Bununla birlikte besin takviyeleri, genellikle güneşte çok az zaman harcadıkları ve genellikle artık yeterince aktif olamayacakları için bakıma muhtaç ve çok hareketli olmayan insanlar için yararlı olabilir.

Özellikle uyluk (femur) boynundaki kırıklar ciddi sonuçlara yol açabilir. Özellikle yaşlı insanlar genellikle böyle bir kırıktan sonra tam olarak iyileşmez. Osteoporoz bu tür kırıklara yol açabilse de, burada en büyük risk düşmelerdir. Bu nedenle, yaşlı insanların düşmeyi önlemesi özellikle önemlidir.

Bazı ilaçlar da düşme riskini artırabilir. Hekimle konuşarak, ilaçların hangi etkileşimlere yol açabileceğini ve bunları almanın gerçekten gerekli olup olmadığını öğrenebilirsiniz. Görüşmeye hazırlanırken, bir ilaç listesi hazırlamanız tavsiye edilir.

Egzersizin nasıl yardımcı olduğu ve D vitamini gereksinimlerinizi nasıl karşılayacağınız gibi osteoporozun önlenmesine ilişkin daha ayrıntılı bilgileri gesundheitsinformation.de adresinde bulabilirsiniz.

Osteoporozu erken evrede tespit edebilmek için bazı doktorlar kemik yoğunluğu ölçümünü (osteodensitometri) ücretli bireysel sağlık hizmeti (IGeL) olarak sunmaktadır.

Ancak özellikle herhangi bir risk faktörü olmayan 65 yaş altı kadınlarda bunun için bir neden yoktur. Ek olarak, etkilenen kişi bir kemik kırma korkusuyla daha az hareket ederse sonuç zararlı bile olabilir.

Kemik yoğunluğu ölçümü tıbbi olarak gerekçelendirilmişse yasal sağlık sigortaları aşağıdaki durumlarda masrafları karşılar:

• Bir kemik kırığından sonra osteoporoz şüphesi varsa
• Örneğin uzun süre kortizon preparatları aldıktan sonra osteoporoz riski arttığında
• İlaçla tedavi düşünüldüğünde

Taramanın genç kadınlar, risk faktörleri olmayan kadınlar ve erkekler için olası avantajları ve dezavantajları hakkında henüz anlamlı bir çalışma yapılmamıştır.

Bazen osteoporoz tesadüfen keşfedilir: Örneğin başka nedenlerle gövde röntgeni çekilmesi ve omur gövdelerinde kırılmalar görülmesi durumunda.

Normal bir ayakta durma yüksekliğinden düşme bir kırılmaya yol açtığında, kemik kaybı da keşfedilebilir. Ardından, hekim genellikle bir görüşme ve fizik muayeneden sonra hemen teşhis koyabilir.

Kırık kemikler yoksa, osteoporoz bir hastalık değildir, sadece kırıklar için bir risk faktörüdür.

Bir kemik yoğunluğu ölçümü (osteodansitometri) yoluyla kemik yoğunluğunun azalıp azalmadığı belirlenebilir. Bu prosedürde, bir röntgen, kemikte ne kadar mineral tuz olduğunu gösterir.

Sonuç T skoru olarak belirtilir. T skoru, T değeri anlamına gelir. 0 T değeri, 20 ile 30 yaşları arasındaki genç ve sağlıklı bir yetişkinin kemik yoğunluğuna karşılık gelir.

Dünya Sağlık Örgütü'nün güncel tanımına göre:

• -1'e kadar bir T skoru normaldir
• -1 ile -2,5 arasında bir T skoru azalmış kabul edilir (osteopeni)
• -2,5 veya daha düşük bir T-skoru osteoporoz olarak kabul edilir

Bununla birlikte, kemik kırılması riski tek başına kemik yoğunluğunun ölçülmesiyle güvenilir bir şekilde tahmin edilemez.

Kemik yoğunluğuna ek olarak, diğer faktörler de rol oynar. Bunlar örneğin kemiğin içindeki yapı şekli ve esnekliğidir. Ayrıca kemik kırılması riski genel sağlık durumuna da bağlıdır.

Osteoporozu olan insanlar için tercihen açık havada düzenli egzersiz ve yeterli miktarda kalsiyum ve D vitamini alımı önemlidir.

Osteoporoza karşı ilaçlar

Osteoporoza karşı özel ilaçlar kullanılabilir. Bunların kemik bozunumunu yavaşlatması veya kemik oluşumunu desteklemesi amaçlanır.

Genellikle bunlar bifosfonatlardır. Bunlar, daha önce kemik kırıkları oluşmuşsa veya oluşma riski yüksekse söz konusu olur. Bu, örneğin çok düşük kemik yoğunluğunda veya farklı risk faktörlerinin bir araya gelmesi durumunda söz konusudur.

İlaç tedavisini tercih edenler genellikle birkaç yıl devam etmelidir.

Özellikle kemik kırılması riski çok az artmış veya kemik yoğunluğu hafifçe azalmış (osteopeni) insanlar, ilaç tedavisinin avantajlarını ve dezavantajlarını dikkatle değerlendirmelidir.

Bifosfonatlarla osteoporoz tedavisine ilişkin ayrıntılı bilgiyi gesundheitsinformation.de sitesinde bulabilirsiniz.

Omur gövdesi kırıklarında cerrahi müdahale

Osteoporoz nedenli omur gövdesi kırıklarında bazen vertebroplasti veya kifoplasti önerilir. Kırılan omur gövdesini stabilize etmek için buraya kemik dolgusu enjekte edilir. Ancak birçok belirleyici çalışma, çoğu insanın böyle bir müdahaleden fayda görmediğini göstermiştir.

Çok şiddetli ağrı durumunda, kemik dolgusu ile tedavi bazı kişilere yardımcı olabilir. Bu tür tedaviler ciddi komplikasyonlara yol açabileceğinden avantajları ve dezavantajları dikkatlice değerlendirilmelidir.

Kemik dolgusu ile tedavi öneren doktorlar, hastaları ücretsiz ikinci bir görüş alma hakları olduğu konusunda bilgilendirmelidir.

gesundheitsinformation.de'nin karar verme konusunda yardım hizmeti, kemik dolgusuyla tedavi yaptırıp yaptırmayacağınıza karar vermenize yardımcı olabilir.