Sağlık hizmetlerinde dijitalleşme: Veriler nasıl korunur?

Hukukçular, verilerin korunmasından öncelikle kişisel verilerin uygunsuz kullanımdan ve yetkisiz depolama ve işlemeden korunmasını anlamaktadır. Tıbbi ortamda, özellikle verilerin sıkı bir şekilde korunmasını gerektiren, doktorların sır saklama yükümlülüğü de vardır. Hastalar kendilerini tedavi eden doktorlara da özellikle bu noktada güvenebilmelidir. 

Sağlık sisteminde her gün çok büyük miktarda kişisel veya hastalıkla ilgili veri toplanır ve yönetilir. Yapıların birbirleri arasında artan ağ bağlantıları (= telematik altyapısı) ile giderek daha fazla dijitalleşen bir sağlık sisteminde, bu hassas verilerin uygun kişisel ve kurumsal verilerin korunması önlemleri ile güvence altına alınması önemlidir.

Sağlık sisteminde dijitalleşmenin nasıl uygulanacağı Almanya'da 2016'dan itibaren E-Sağlık Yasası ve 2019'da yürürlüğe giren Dijital Bakım Yasası (DVG) tarafından düzenleniyor. Örneğin, DVG, özel olarak onaylanmış sağlık uygulamalarının doktorlar tarafından reçeteye yazılabileceğini ve bu masrafların daha sonra sağlık sigortası şirketleri tarafından karşılanacağını kararlaştırır.

Telematik altyapısı (TI), eczanelerin, kliniklerin, aile hekimlerinin ve uzmanlık doktor muayenelerinin yanı sıra bakım ve rehabilitasyon tesislerinin birbirleri arasında giderek daha fazla ağ bağlantısı oluşturmasını sağlar. Bu, hastaların tıbbi bakımı için gerekli tüm verileri dijital olarak, yani özellikle kısa ve hızlı bir şekilde alıp vermelerine olanak sağlar. Ancak, hastaların dijital veri alışverişini aktif olarak kabul etmeleri gerekir. Ayrıca veri alışverişi elbette Genel Veri Koruma Yönetmeliği (GDPR) hükümlerine tabidir.

Doktor ayrıca elektronik sağlık kartında acil durumlar için bilgi ve elektronik ilaç planı saklayabilir. Ayrıca yasal sağlık sigortası olan herkes sağlık sigortası şirketlerinden elektronik hasta dosyası oluşturulmasını talep edebilir.

Tüm bu dijital yeniliklerdeki en önemli şey: Hastalar, verileri üzerinde hakimiyet ve kontrol sahibi olur. Bir hasta elektronik sağlık kartını muayenehane personeline devrederse verilerinin o anda kullanılmasını aktif olarak kabul eder. Verilerin daha ileri düzeyde erişime açılması için ayrıca hastaların sağlık sigorta şirketlerinden aldıkları bir PIN (kişisel kimlik numarası) de girilmelidir. Sigortalının onayı olmadan kişisel sağlık verilerine erişim (örneğin iki muayenehane arasında dijital bilgi alışverişi için) mümkün değildir.

Bir doktor, örneğin bir hastanın sağlık kartındaki veya elektronik hasta dosyasındaki tıbbi verilere erişmek isterse elektronik sağlık uzmanı kartı ve ilgili PIN kullanılmalıdır. Ayrıca hasta, önceden bu doktor muayenehanesine elektronik hasta dosyasına erişim izni vermiş olmalıdır.

Veri alışverişi telematik altyapısı (TI) içinde şifrelenir ve böylece yetkisiz erişime karşı korunur. E-postaların ve sağlık verilerinin şifrelenmesi, yalnızca hedeflenen alıcının verileri okuyabilmesini sağlar. Aynı zamanda, mesajlar sahteciliğe karşı korumalıdır ve kimlik kontrolü yapılır.

Elektronik sağlık kartı veya elektronik hasta dosyası kapsamındaki tüm veri sorguları kaydedilir ve böylece sigortalı tarafından takip edilebilir.

Bu amaçla kullanılan tüm teknik sistemler ve programlar Gematik tarafından onaylanmış ve Bundesamt für Sicherheit in der Informationstechnik (Federal Bilgi İşlem Güvenliği Dairesi) tarafından belirlenen şartlara uygun olarak önceden test edilmiş olmalıdır. Bu, veri güvenliğinin mevcut gereksinimleri karşılamasını sağlar.

Sağlık sisteminin dijitalleşmesi yüksek bir hızla ilerlemektedir. Reçete uygulamaları, elektronik sağlık kartı veya elektronik hasta dosyası: Bu yenilikler, hastaların her zaman kendi sağlık verilerini görebilmelerine ve bunların nasıl kullanılacağını belirlemelerine olanak verir.

Kişisel verilerin güvenli ve manipülasyona karşı korumalı bir şekilde alınıp verilmesi çok önemlidir. Bu nedenle, sağlık sisteminin dijitalleştirilmesi ancak kapsamlı verilerin korunması önlemleri ile el ele başarıya ulaşabilir. Güvenli veri alışverişi platformu olarak telematik altyapısı (TI), bunun temelidir.