Tetanos

Tetanosun diğer adı kazıklı hummadır. Patojenlerin kirli bir yarada çoğalması halinde, 4 ila 30 gün sonra vücudun her yerinde kas spazmları oluşabilir. Tetanoslu insanlar genellikle solunum problemlerinden ve kardiyovasküler yetmezlikten ölür.

Tetanosun ölüm oranı çok yüksektir, ancak bu oran iyi bir yoğun bakım ile yüzde 10 ila 20'ye düşer. Önleyici aşı, hastalığa karşı koruma sağlar. Bu nedenle tetanos Almanya'da nadiren görülür.

Sadece tetanos patojenlerinin çoğaldığı bir yara hastalığa neden olur. Tetanos, çeşitli kas gruplarının kasılması ve sertleşmesi nedeniyle "kazıklı humma" olarak da adlandırılır.

Tipik belirtileri:

• Başlangıçta yaranın yakınında kas krampları, daha sonra büyük kas gruplarının ani seğirmesi
• Yüz kaslarının krampına bağlı gülümseme ifadesi (risus sardonicus)
• Çenenin kilitlenmesi, ağzın açılamaması (trismus)
• Sırt ve boyun kaslarının aşırı gerilmesi (opisthotonus)
• Yutma bozuklukları
• Ateş olmaz veya düşük ateş olur
• Bilinç kaybı olmaz

Tetanosun patojeni clostridium tetani bakterisidir. Bu bakteriler hemen hemen her yerde, özellikle toprakta ve at dışkısında bulunur. Tetanos patojenleri, spor adı verilen çok dirençli bir form oluşturabilir. Bakteri sporları, sıcaklık veya dezenfektanlar gibi çevresel etkilere karşı dirençlidir. Bu sayede patojen toprakta yıllarca hayatta kalabilir.

Yaşam koşulları tekrar düzelirse, bakteriler üreyebilen formlarına geri döner. Clostridia, vücut sıcaklığında ve düşük oksijen koşullarında, yani havanın olmadığı ortamlarda özellikle iyi çoğalır. Ancak o zaman hastalığa neden olan zehirli maddeleri (toksinleri) oluştururlar.

Bu toksinler sinirler boyunca ilerleyerek omuriliğe ulaşır. Omurilikteki inhibitör sinirler normalde kas uyarımını azaltmaktadır. Ancak toksinler bu inhibisyonu kapatır, böylece kaslar aşırı aktif hale gelir. Sonuç olarak, kaslar küçük uyaranlara tepki olarak bile kasılır.

Tetanosa yakalanmanın en büyük riski, aşılanmamış veya aşıları eksik olan insanlarda bulunmaktadır. Enfeksiyonun sebebi her zaman açık bir yaradır. İnsandan insana bulaşması mümkün değildir.

Almanya'da son yıllarda görülen vaka sayısı yılda 15'ten azdır. Bunlar esas olarak yetersiz aşı korumasına sahip yaşlı erişkinlerde meydana gelmiştir.

Bununla birlikte, dünya çapında durum farklıdır: 2017'de dünyada 30.000'den fazla yenidoğan tetanos nedeniyle hayatını kaybetmiştir. Bu enfeksiyonlar çoğunlukla aşılama oranlarının düşük ve tıbbi bakımın yetersiz olduğu sıcak ve nemli ülkelerde görülür.

Aşısız insanlarda hastalığın seyri, kısmen aşılanmış insanlardakinden farklıdır. Yenidoğanlarda hastalığın özel bir şekli ortaya çıkmaktadır.

Genelleştirilmiş formun seyri

Genelleştirilmiş tetanos formu, Almanya'da en yaygın olan formdur ve aşılanmamış hastaları etkiler. Bu form tipik semptomları gösterir. Spazmların çok şiddetli olması ve aynı anda omurganın bükme ve germe kaslarını etkilemesi halinde, omur kırıkları meydana gelebilir.

Hastalık ilerledikçe, tetanos bakterilerinin toksinleri, solunum organlarını ve kan damarlarını besleyen sinirlere de saldırır. Hastalar bu durumda nefes darlığı, kan basıncında dalgalanmalar ve terleme yaşarlar. İyi bir yoğun bakım olmaması halinde, hastalar pulmoner ve kardiyovasküler yetmezlikten ölebilir.

Yenidoğan formunun seyri

Yenidoğan formu öncelikle anne aşılanmamışsa ve bebeğin göbeği hijyenik olarak temiz tutulmazsa ortaya çıkar. Bebeklerde tetanos patojenleri vücuda göbekten girer. Yaşamın ilk iki haftasında kas sertliği, kramplar ve içme zorluğu gibi semptomlar görülür. Dünya çapında tetanosa bağlı ölümlerin çoğu yenidoğan formu nedeniyle meydana gelmektedir.

Lokalize formun seyri

Lokalize form hastalar sadece kısmen bağışık olduğunda, bazen ortaya çıkmaktadır. Semptomlar bu durumda yaranın hemen yakınındaki kaslarla sınırlı olur. Bu formun genellikle zararsız bir seyri vardır, ancak genelleştirilmiş forma dönüşebilir.

Aşı ile tetanostan korunmak mümkündür. Robert Koch-Institut, Ständige Impfkommission (Sistematik Aşı Kurulu) (STIKO) çocuklar ve yetişkinler için aşağıdaki aşı önlemlerini önermektedir:

Bebekler iki aylıktan başlayarak birer ay arayla üç kez, daha sonra 11 ile 14 ay arasında bir kez aşılanmalıdır. Bu, temel bağışıklamayı tamamlar. İlk pekiştirme aşısı 5-6 yaşlarında, ikincisi 9-16 yaşlarında yapılır.

Yetişkinler, çocuklara yönelik programa uygun şekilde temel aşıları sonradan olabilir. Daha sonra her on yılda bir pekiştirme aşısı yaptırmaları gerekir.

Genel olarak uygulanan aşı, difteri veya difteri ve boğmacaya karşı da koruma sağlayan bir karma aşıdır.

Tetanos aşısı ile ilgili sıkça sorulan soruların cevaplarını Robert Koch-Institut'nün web sitesinde bulabilirsiniz.

Doktorlar, çene, yüz ve sırt kaslarının spazmları gibi tipik semptomlara dayanarak hastalığı kesin olarak teşhis edebilir. Teşhisi doğrulamak için, hayvan deneyi ile patojenler tarafından üretilen toksinler tespit edilebilir. Ancak bu sadece istisnai durumlarda gerekli olur.

Doktorlar tetanosu çeşitli düzeylerde tedavi eder. Bir yandan patojenlerle ve onların toksinleriyle savaşırken, diğer yandan semptomları hafifletmek için ilaç verilir.

Aktif ve pasif bağışıklama

Bir yaralanma olması halinde, aşılanmamış veya aşı durumu bilinmeyen hastalara tetanos immünoglobulinleri enjekte edilir. Bunlar tetanos toksinlerini zararsız hale getiren antikorlardır (pasif bağışıklama). Aynı zamanda, vücudu ek olarak uyararak kendi antikorlarını üretmesi için normal aşı uygulanır (aktif bağışıklama).

Aşıları eksiksiz olan ve son aşısı çok uzun zaman önce olmayan hastalara immünoglobulin veya ek aşı yapılmaz.

Yara bakımı

Derin veya kirli yaraları ve büyük doku hasarı olan tüm hastalarda, cerrah yara bölgesini keserek açmalı ve dikkatli bir şekilde temizlemelidir. Böylece, patojenlerin çoğalması ve toksinlerin oluşması engellenir.

Antibiyotikler

Antibiyotikler hastalığa neden olan toksinlerle savaşamaz, ancak toksin üreten bakterilerin daha fazla çoğalmasını önleyebilir. Bu nedenle doktorlar ayrıca metronidazol gibi bir antibiyotik reçete eder.

Yoğun bakım tedavisi

Hastalarda tetanos semptomları olması halinde, yoğun bakım ünitesindeki doktorlar solunum ve dolaşım gibi hayati fonksiyonları takip eder. Krampları önlemek için, hastalar uyaranların olabildiğince az olduğu bir ortamda yatırılır ve kas gevşetici ilaçlar alır.