Kronik yaralar

Küçük yaralar günlük yaşamda genellikle çabuk iyileşirken, daha büyük yaraların iyileşmesi daha uzun zaman alabilir. Bu yaraların bazılarının dikilmesi gerekir. 

Ayrıca yaralar çok yavaş kapanabilir, açılmaya devam edebilir veya hiç iyileşmeyebilir. Genellikle bunun nedeni kan dolaşımı bozukluğu veya diabetes mellitus'tur. Bu tür kötü iyileşen yaralar genellikle ayakta veya alt bacakta görülür. 

Tedaviye rağmen dört ila on iki hafta içinde iyileşmeyen bir yara, kronik yara olarak adlandırılır. Kronik yaraların tedavisi uzun ve ağrılı olabilir. İyi yara bakımı burada çok önemlidir. Yaraya neden olan temel hastalık da tedavi edilmelidir.

Kronik bir yara, doku ve sinir hasarı nedeniyle çok ağrılı olabilir. Bir yaranın ne kadar ağrılı olduğu boyutuna ve derinliğine bağlıdır.

Bununla birlikte diyabetik ayaklı kişiler, sinirleri ağrı dürtülerini neredeyse hiç iletmediği için genellikle herhangi bir ağrı hissetmez.

Bir yara uzun süre açık bırakılırsa, yaranın etrafındaki cilt kırmızıdan kahverengiye dönebilir. Ayrıca, yara kaşınabilir, ıslanabilir veya hoş olmayan bir koku yayabilir.

Yara iltihaplanırsa veya vücudun etkilenen kısmı hareket ettirilirse ağrılar artabilir. Kronik yaraları olan çoğu kişi geceleri kötü uyur, çünkü bu süre zarfında ağrıyı ve kaşıntıyı daha yoğun hisseder.

Yaralara genellikle kesikler veya sert darbeler neden olur.

Kronik bir yara oluşan kişilerde genellikle temel bir hastalık vardır. Bu durumda daha hafif basınçlar yaraya neden olabilir ve yaralar daha zor iyileşirler. Bu temel hastalıklar veya sağlık sorunları şunlar olabilir: 

Kan dolaşımı bozuklukları 

Arterler - dokuya oksijen ve besin sağlayan kan damarları - daraldığında, yaralar genellikle iyi kan akışına göre daha yavaş iyileşir. Tipik bir temel hastalık, periferik arter tıkanıklığı hastalığıdır. 

Damar zayıflığı 

Alt bacak veya ayaktaki yaralar da bacak venlerinin hastalıkları nedeniyle daha zor iyileşir. Bacak venleri kanı kalbe geri taşır. Ven kapakçıkları zayıfsa, venler genişler. Kan bacaklarda birikir ve bacaklar şişer.  

Oluşan basınç kan akışını ve dolayısıyla dokuya oksijen verilmesini zorlaştırır. Varisli damarlar da oluşabilir. Bu olumsuz koşullar altında, küçük bir yaralanma kronik bir yaraya dönüşebilir. Alt bacakta zor iyileşen yara, halk ağzında "açık bacak" olarak adlandırılır.

Diyabet 

Ayaklardaki kan damarlarının ve sinirlerinin hasar görmesi ilerlemiş şeker hastalığının tipik bir özelliğidir. Bu nedenle şeker hastaları ayaklarındaki ağrıyı genellikle hissetmez. Dar ayakkabılardan kaynaklanan küçük yaralanmaları veya baskı noktalarını da fark etmezler. Ayrıca, doku zayıf kan dolaşımı nedeniyle yetersiz beslenir. "Diyabetik ayak" kronik yara riskini artırır.

Zayıf bağışıklık sistemi 

Kanser gibi ciddi hastalıkları olan kişilerde, yaşlılarda veya yetersiz beslenen kişilerde bağışıklık sistemi zayıflar. Bu, yaraların daha yavaş iyileşmesine neden olabilir.

Ciddi yaralanma ve doku yıkımı 

Şiddetli bir yaralanma veya yanık durumunda büyük ve derin yaralar oluştuğunda da vücudun kendi kendini iyileştirmesi zor olabilir.  

Mekanik basınç 

Kişi yatalak veya tekerlekli sandalyedeyse, kendi vücut ağırlığı sürekli olarak cildin belirli bölgelerine baskı yapar. Bu durum, basınç yarasına (dekübitus) yol açabilir.

Vücudun etkilenen kısmının yükü, basınç yarasının kapanabilmesi için azaltılmalıdır. 

Kronik bir yara, vücut ve bağışıklık sistemi için ek yük oluşturur. Bu ve gece kaşınmasına bağlı uykusuzluk, genellikle yorgunluğa ve bitkinliğe neden olabilir. Ağrı ayrıca hareketliliği de sınırlar.

Yaraya bakteriler girerse yara iltihaplanabilir ve dokular ölebilir. Tedavi edilmezse patojenler daha fazla yayılabilir ve kan zehirlenmesi (sepsis) riski oluşur.

En kötü durumda, vücudun etkilenen kısmının örneğin ayağın kesilmesi gerekebilir. 

Kronik yara oluşma riskini artıran altta yatan hastalıkları tedavi etmek önemlidir: 

• Diyabet hastalığında kan şekerinin iyi kontrol edilmesi önemlidir. Yeterince büyük ve geniş ayakkabılar giyilerek ayakta baskı noktaları oluşmasından kaçınılabilir. Ayakları her gün yıkamak ve kremlemek, düzenli medikal ayak bakımı ve düzenli doktor kontrolleri de kronik yaraların önlenmesine veya zamanında fark edilmesine yardımcı olur. 
• Damar zayıflığı ve varisler için kompresyon çorapları veya elastik bandajlar (basınçlı bandajlar) kronik yara riskini azaltır. 
• Dolaşım bozuklukları ilaçlarla ve örneğin damar genişletme gibi müdahalelerle tedavi edilebilir. Egzersiz yapmak ve sigarayı bırakmak gibi yaşam tarzı değişiklikleri de kan dolaşımını iyileştirebilir. 
• Bası yaralarını önlemeye yönelik önlemler özellikle bakıma muhtaç kişiler için önemlidir. Bu, örneğin özel şilteler veya sık sık pozisyon değiştirme ile vücudun tehlike altındaki kısımlarını rahatlatmayı içerir. 

Her cilt yarası veya zor iyileşen yara mutlaka kronik bir yara haline gelmez. Bu nedenle doktor önce yaranın ne kadar süredir açık olduğunu kontrol eder. Ayrıca, örneğin diyabet, bağışıklık yetersizliği veya dolaşım bozuklukları gibi risk faktörlerini de belirler.

Kronik yaralar, korunmaları için bir ped ile kapatılır. Yaranın kenarına ve çevresine nemlendirici sürmek mantıklıdır. Bu kaşıntıyı azaltır ve cildin kurumasını önler.

Pansuman bir sağlık uzmanı tarafından düzenli olarak değiştirilmelidir. Doku pansumana yapışırsa bu acı verici olabilir.

Diğer olası tedaviler şunlardır:

Yaranın temizlenmesi

Sağlık çalışanı pansuman değiştirirken yarayı da temizleyecektir. "Basit" yara temizliğinde yara tuzlu su veya elektrolit solüsyonuyla durulanır. Sonra uygulanan debridmanda, ölü hücreler veya iltihaplı dokular cımbız veya neşter ile dikkatlice çıkarılır. 

Debridman sırasında ağrıyı önlemek için, yara bölgesi genellikle, örneğin bir merhemle lokal olarak uyuşturulur. Ağrının daha da şiddetli olmaması için debridmandan önce ilaç alınabilir. Daha büyük yaralar için anestezi de mümkündür.

Yara bandajları

Yara temizlendikten sonra yeni bir bandaj uygulanır. Yarayı nemli tutmak, yaradaki fazla sıvıyı emmek ve enfeksiyonlardan korumak için yara pedi kullanılır. Bunun için nemli kompresler, folyolar veya hidrojeller kullanılır.

Teknik prosedürler 

Hastanelerde bazen yara iyileşmesini desteklemek için teknik cihazlar da kullanılır:

• Hiperbarik oksijen tedavisi: Hastalar yüksek hava basıncı altında özel bir odada oksijen solur. 
• Vakumlama tedavisi: Yara sıvısı sürekli olarak bir pompayla emilerek boşaltılır. 

Cilt transplantasyonu

Diğer bir tedavi seçeneği ise cilt transplantasyonudur. Özellikle, yara çok büyükse ve artık kendi kendine kapanmıyorsa uygundur. Cilt, vücudun başka bir bölgesinden, genellikle uyluk bölgesinden alınır ve yaraya aktarılır. Bununla birlikte, transplantlar insan hücre ürünleri ve yapay malzemelerden de oluşabilir.

İlaçlar

Kronik yaraların neden olduğu ağrılar genellikle hafife alınır. Ancak, ağrıların iyice azaltılması çok önemlidir.

Parasetamol veya ibuprofen gibi ağızdan alınan ağrı kesiciler, hafif ila orta şiddette ağrılara karşı etkilidir. Bazı yara pedleri de ibuprofen içermektedir. Ağrılar daha şiddetliyse, doktorlar uygun ilaçlar reçete edebilir.

Bir yaraya bakteri bulaşmışsa antibiyotik tedavisi uygulanabilir.

Kronik yara tedavisine yönelik ayrıntılı bilgiyi gesundheitsinformation.de sitesinde bulabilirsiniz. 

Ağrıyan ve kaşınan bir kronik açık yara, günlük yaşamı zorlaştırabilir ve uykuyu bozabilir. Bu aynı zamanda yarayı temizlerken ağrı ve örneğin duş alırken olduğu gibi kişisel hijyendeki sınırlamalar için de geçerlidir.

Sürekli ağrı ve sınırlı fiziksel kapasite, iş ve özel hayatı olumsuz etkiler ve psikolojik etkileri de olabilir. Bazı insanlar yaralarının kötü kokacağından ve diğerlerini rahatsız edeceğinden endişelenir.

Kronik yarası olan herkes kendini çok rahatsız hissedebilir ve utanç duyabilir. Çok kişi bu nedenle kendini geri çekmektedir.

Kişisel ve tıbbi destek almak bu nedenle özellikle önemlidir. Burada aile ve arkadaş çevresinin desteği devreye girer, aynı zamanda aile hekimleri, ayakta tedavi bakım hizmetleri ve yara tedavisi uzmanları da destek sağlayabilir.