Fibromiyalji
ICD kodları: M79.7 ICD kodu nedir?
Fibromiyalji, vücudun farklı bölgelerinde ağrı olarak kendini gösteren kronik bir ağrı hastalığıdır. Etkilenenler ciltte, kaslarda ve eklemlerde ağrı yaşayabilir. Fibromiyaljili insanlara yardımcı olan şeyler kişiden kişiye büyük ölçüde değişir.
Bir bakışta
- Fibromiyalji, vücudun farklı bölgelerinde kendini gösteren kronik bir ağrı hastalığıdır.
- Fibromiyaljide beyindeki ağrı işleme süreci bozulur. Ağrı ciltte, kaslarda ve eklemlerde hissedilebilir.
- Diğer tipik şikayetler uyku bozuklukları, bitkinlik ve konsantrasyon güçlüğüdür.
- Klinik tabloyu kavramak çok zor olduğu için, fibromiyalji teşhisi konmadan önce genellikle birkaç yıl geçer.
- Hastalık genellikle 40 ila 60 yaşları arasında teşhis edilir; fibromiyaljiden kadınlar erkeklere göre daha sık etkilenir.
Not: Bu yazıdaki bilgiler bir doktor muayenesinin yerini tutamaz ve kişinin kendi kendine teşhis yapabilmesi veya tedavi etmesi için kullanılmamalıdır.
Fibromiyalji nedir?
Fibromiyalji, kronik bir ağrı hastalığıdır. Vücudun farklı bölgelerindeki ağrılarla kendini gösterir.
Etkilenenler ciltte, kaslarda ve eklemlerde ağrı yaşayabilir. Ayrıca uykusuzluk, bitkinlik ve konsantrasyon sorunları gibi başka şikayetler de ortaya çıkabilir.
Fibromiyalji, fibromiyalji sendromu olarak da adlandırılır. Hastalık tehlikeli değildir - organlar sağlıklıdır ve yaşam beklentisi etkilenmez.
Önemli bilgi: Fibromiyalji 1990'lardan beri hastalık olarak kabul edilmiştir. Bunun birlikte, fibromiyaljisi olan kişiler günümüzde hale bazen şikayetlerini sadece hayal ediyor olmakla suçlanmaktadır. Bunun nedenlerinden biri klinik tabloyu sadece birkaç kişinin bilmesi ve semptomların anlaşılmasının zor olmasıdır. Bu durum genellikle ek bir yüktür. Hastalara bazen ağrılarının tedavisinin olmadığı söylenir. Bununla birlikte, çalışmalar, tipik semptomları hafifletebilecek kesinlikle tedaviler olduğunu göstermektedir. Ayrıca birçok kişi zamanla ağrılarıyla daha iyi başa çıkmaktadır. Hangi aktiviteleri yapabileceklerini ve neyin çok fazla gelebileceğini öğrenirler.
Fibromiyaljinin semptomları nelerdir?
Fibromiyalji, öncelikle vücudun çeşitli bölgelerinde kronik derin kas ağrılarına neden olur. Ağrı genellikle kas gerginliği veya kas krampı gibi hissedilir.
Ağrılar genellikle tahmin edilemezler ve günden güne değişebilirler. Örneğin, ağrı şiddeti değişkendir veya ağrı vücudun farklı bölgelerinde ortaya çıkar. Bu, fibromiyaljisi olan kişilerin alışveriş veya gezi gibi günlük aktiviteler gibi herhangi bir şeyi bile planlamasını zorlaştırır.
Bazı kişilerde ağrı gün içinde birkaç saatliğine azaldığı için bir şeyler yapabilirler.
Diğer tipik semptomlar dinlendirici olmayan uyku, yorgunluk ve bitkinliktir. Fibromiyaljisi olan birçok kişi bazen net düşünmekte, bir şeyleri hatırlamakta, kelimeleri bulmakta veya yoğunlaşmakta güçlük çeker. Bu duruma "fibro fog" ("fibro sis" teriminin İngilizcesi) denir.
Fibromiyaljinin nedenleri nelerdir?
Fibromiyaljili kişilerde beyindeki ağrı işleme süreci bozulur. Bu nedenle, bir uyaranın ağrı olarak algılandığı eşik, etkilenenler için diğer insanlara göre daha düşüktür.
Hastalığa birkaç faktörün neden olduğu düşünülmektedir. Fibromiyaljinin hem genetik hem fiziksel veya psikolojik faktörler tarafından tetiklendiğine inanılmaktadır. Bunlar daha sonra değişen bir ağrı işleme sürecine yol açar.
Fibromiyalji genellikle yumuşak doku romatizması olarak adlandırılır. Ancak ağrı yumuşak dokulardan (örneğin kaslardan) gelmediği veya romatizmal bir hastalıktan kaynaklanmadığı için bu tabir yanıltıcıdır. Yumuşak doku romatizması terimi aynı zamanda çeşitli hastalıklar için genel bir terim görevi görür ve kendi başına bir hastalık değildir.
Fibromiyalji hakkında daha ayrıntılı bilgiyi, örneğin gelişimi hakkında bilinenleri gesundheitsinformation.de sitesinde bulabilirsiniz.
Fibromiyaljinin görülme sıklığı nedir?
Temsili bir araştırmaya göre, Almanya'daki yetişkinlerin yaklaşık yüzde 2'si fibromiyaljiden muzdariptir.
Hastalık genellikle ilk kez 40 ila 60 yaşları arasında ortaya çıkar. Kadınlarda fibromiyalji olasılığı erkeklerden daha fazladır. Ancak çocukların, ergenlerin ve genç yetişkinlerin fibromiyalji semptomları göstermesi de mümkündür.
Fibromiyalji nasıl seyreder?
Fibromiyalji genellikle göze batmayan bir şekilde başlar ve uzun bir süre içinde gelişir. Birçok hasta, fibromiyalji teşhisi konmadan önce uzun süre yaygın ağrılar veya diğer ağrı hastalıkları yaşar.
Olası semptomlar şunları içerir: huzursuz bağırsak sendromu, sırt, boyun, çene ve baş ağrısı ve kadınlarda şiddetli adet ağrısı, endometriyoz veya kronik bir sistit formu olan interstisyel sistit.
Bazı hastalar çocukluklarında veya ergenliklerinde sıklıkla baş ağrıları, karın, kas veya eklem ağrıları yaşamıştır.
Fibromiyaljinin seyri ve semptomları çok farklıdır. Daha büyük ağrılar içeren evreler, neredeyse semptomsuz evrelerle yer değiştirebilir.
Büyük bir bilimsel araştırmada, fibromiyaljisi olan kişiler on yıldan uzun bir süre boyunca incelenmiştir. Bu çalışmada, katılımcıların yüzde 25'inde semptomlar zamanla bir miktar azaldı ve yüzde 10'unda önemli ölçüde azaldı. Ancak çoğunluk için şikayetler uzun vadede benzer düzeyde kaldı.
Ek olarak, pek çok hasta, romatoid artrit gibi başka fiziksel hastalıklara veya anksiyete bozuklukları veya depresyon gibi ruhsal hastalıklara sahiptir.
Fibromiyalji nasıl teşhis edilir?
Klinik tablo çok karmaşık olduğu için fibromiyalji teşhisi konana kadar genellikle birkaç yıl geçer.
Ağrı, sinsi bir şekilde veya vücudun sadece bir bölümünde başlar - bu nedenle, genellikle ilk olarak başka bir hastalık düşünülür. Teşhisi laboratuvar değerleri veya röntgenlerle doğrulamak veya net bir şekilde belirlemek mümkün olmadığı için birçok doktor tereddüt yaşar. Bu, yanlış teşhise ve eksik anlamaya yol açabilir.
Fibromiyaljiden etkilenen kişiler, genellikle ciddiye alınmadıklarını hisseder. Birçok hasta ayrıca doktorun semptomların hayali olduğuna inandığı hissine sahiptir. Fibromiyalji genellikle sadece romatolojik veya ağrı kesici tıp uygulamalarında tanınır.
Teşhis için detaylı bir doktor-hasta görüşmesi ve fiziki muayenenin yanı sıra vitamin seviyeleri de dahil olmak üzere çeşitli kan tahlilleri gereklidir.
Muayeneden önceki üç ay içinde vücudun belirlenmiş 19 bölgesinden en az 7'sinde ağrı olduysa, fibromiyaljinin varlığı düşünülebilir. Vücut bölgeleri arasında göğüs ve karın, sırt ve çene, omuzlar, üst ve ön kollar, kalçalar, üst ve alt bacaklar (vücudun her iki yanında) yer alır.
Bir fibromiyalji semptom anketi, şikayetleri ayırmaya yardımcı olabilir. Ayrıca, aşağıdaki gibi diğer şikayetler de ortaya çıkmış olmalıdır:
- Konsantrasyon sorunları
- Bitkinlik
- Sabah yorgunluğu
- Mide ağrısı veya krampları
- Baş ağrısı
- Depresyonlar
Bu ek semptomlar fibromiyaljide belirli bir şiddet derecesine ulaşır. Bunlar, en az üç ay boyunca ağrı ile birlikte devam etmiş olmalıdır.
Semptomların arkasında başka bir hastalık olup olmadığını netleştirmek için tıp uzmanları tıbbi öykünün kapsamlı bir analizini, çeşitli kan testlerini ve fizik muayeneyi önerir. Romatoid artrit, hipotiroid, kas hastalıkları ve psikolojik nedenler gibi diğer olası nedenler bu şekilde olasılık listesinden çıkarılabilir.
Fibromiyalji nasıl tedavi edilir?
Birçok hasta, ağrıyı kötüleştirme veya kendine zarar verme korkusuyla fiziksel aktiviteden kaçınır. Ancak araştırmalar, bisiklete binmek veya yürümek gibi egzersizlerin ve hafif sporların hastalara iyi geldiğini, vücudu güçlendirdiğini ve ağrıyı biraz hafiflettiğini göstermektedir. Bu nedenle hareket, tedavinin önemli bir yönüdür. Egzersizin ayrıca, ağrının artacağı korkusunu azaltabileceğine dair kanıtlar da vardır.
Fibromiyalji ağrısını bazı kişilerde önemli ölçüde azaltabilen ilaçlar bulunmaktadır. Çalışmalar amitriptilin, duloksetin, milnasipran ve pregabalinin etkinliğini göstermektedir. Diklofenak, ibuprofen veya parasetamol gibi geleneksel ağrı kesiciler genellikle tavsiye edilmez.
Bazı fizik tedaviler, özellikle termal banyolar genellikle rahatlatıcı olarak algılanır. Bazı hastalar sauna veya hafif masajları da faydalı bulur.
Multimodal ağrı tedavisi özellikle şiddetli şikayetlerde yardımcı olabilir. Bu tedavide egzersiz, gevşeme ve bilişsel davranışçı terapi (BDT) ağrı yönetimi teknikleri birleştirilir.
BDT ve diğer psikoterapötik prosedürler, fibromiyaljiden etkilenenlerin hastalıklarıyla daha iyi başa çıkmalarına yardımcı olabilir. İlaç tedavisi ayrıca multimodal ağrı tedavisinin bir parçası olabilir.
Fibromiyalji ile yaşamak nasıldır?
Fibromiyaljili kişilerin neleri faydalı buldukları ve hastalıklarıyla nasıl başa çıktıkları kişiden kişiye çok değişebilir. Bu nedenle, hastalıkla başa çıkmak için kendi stratejilerinizi geliştirmeniz önemlidir. Her şeyden önce bu, hastalıkla savaşmak için enerji kullanmak yerine rahatsızlıkla başa çıkmanın yollarını bulmak anlamına gelir.
Örneğin, şunlar yardımcı olabilir:
- günlük yaşamda gerçekten neyin önemli olduğunu yeniden düşünmek
- mükemmellik için çabalamamak
- kendi sınırlarını keşfetmek ve bunlara uymak
Bu, şu anlama gelebilir:
- yorucu faaliyetler için önceden daha fazla zaman planlamak
- düzenli molalar vermek
- gevşeme ve stres yönetimi için farklı yöntemler denemek - örneğin otojenik eğitim veya aşamalı kas gevşetme
Fibromiyaljiye rağmen pek çok şey mümkündür ve zevk veren pek çok şey yapılmaya devam edilebilir. Bu aynı zamanda sosyal ilişkiler ve faaliyetler için de geçerlidir. Bu aktivitelerden herhangi birinden caymamak önemlidir. Hastalığın beraberinde hangi sorunları getirdiğini bildikleri için, fibromiyaljiden muzdarip diğer kişilerle fikir alışverişinde bulunmak da burada çok yardımcı olabilir. Bu, örneğin kendi kendine yardım grubunun bir parçası olarak mümkündür.
Fibromiyaljisi olan kişilerin deneyimlerine dair raporları gesundheitsinformation.de web sitesinde bulabilirsiniz.
- Aaron LA, Buchwald D. A review of the evidence for overlap among unexplained clinical conditions. Ann Intern Med 2001; 134(9 Pt 2): 868-881. doi: 10.7326/0003-4819-134-9_part_2-200105011-00011.
- Adams EH, McElroy HJ, Udall M et al. Progression of fibromyalgia: results from a 2-year observational fibromyalgia and chronic pain study in the US. J Pain Res 2016; 9: 325-336. doi: 10.2147/JPR.S100043.
- Arnold LM, Crofford LJ, Mease PJ et al. Patient perspectives on the impact of fibromyalgia. Patient Educ Couns 2008; 73(1): 114-120. doi: 10.1016/j.pec.2008.06.005.
- Bidonde J, Busch AJ, Schachter CL et al. Mixed exercise training for adults with fibromyalgia. Cochrane Database Syst Rev 2019; (5): CD013340. doi: 10.1002/14651858.CD013340.
- Clauw DJ. Fibromyalgia: a clinical review. JAMA 2014; 311(15): 1547-1555. doi: 10.1001/jama.2014.3266.
- Dennis NL, Larkin M, Derbyshire SW. "A giant mess" – making sense of complexity in the accounts of people with fibromyalgia. Br J Health Psychol 2013; 18(4): 763-781. doi: 10.1111/bjhp.12020.
- Derry S, Cording M, Wiffen PJ et al. Pregabalin for pain in fibromyalgia in adults. Cochrane Database Syst Rev 2016; (9): CD011790. doi: 10.1002/14651858.CD011790.pub2.
- Deutsche Schmerzgesellschaft e.V. Definition, Pathophysiologie, Diagnostik und Therapie des Fibromyalgiesyndroms. S3-Leitlinie. Kurzfassung. AWMF-Registernummer 145-004. 03.2017.
- Fitzcharles MA, Ste-Marie PA, Goldenberg DL et al. 2012 Canadian Guidelines for the Diagnosis and Management of Fibromyalgia Syndrome: Executive Summary. Pain Res Manag 2013; 18(3): 119-126. doi: 10.1155/2013/918216.
- Lunn MP, Hughes RA, Wiffen PJ. Duloxetine for treating painful neuropathy, chronic pain or fibromyalgia. Cochrane Database Syst Rev 2014; (1): CD007115. doi: 10.1002/14651858.CD007115.pub3.
- Martinez-Calderon J, Flores-Cortes M, Morales-Asencio JM et al. Intervention Therapies to Reduce Pain-Related Fear in Fibromyalgia Syndrome: A Systematic Review of Randomized Clinical Trials. Pain Med 2021; 22(2): 481-498. doi: 10.1093/pm/pnaa331.
- Moore RA, Derry S, Aldington D et al. Amitriptyline for fibromyalgia in adults. Cochrane Database Syst Rev 2015; (7): CD011824. doi: 10.1002/14651858.CD011824.
- Skelly AC, Chou R, Dettori JR et al. Noninvasive Nonpharmacological Treatment for Chronic Pain: A Systematic Review Update. (AHRQ Comparative Effectiveness Reviews; No. 227). 04.2020.
- Walitt B, Fitzcharles MA, Hassett AL et al. The Longitudinal Outcome of Fibromyalgia: A Study of 1555 Patients. J Rheumatol 2011; 38(10): 2238-2246. doi: 10.3899/jrheum.110026.
- Wolfe F, Brähler E, Hinz A et al. Fibromyalgia Prevalence, Somatic Symptom Reporting, and the Dimensionality of Polysymptomatic Distress: Results From a Survey of the General Population. Arthritis Care Res (Hoboken) 2013; 65(5): 777-785. doi: 10.1002/acr.21931.
Institut für Qualität und Wirtschaftlichkeit im Gesundheitswesen (Sağlık Hizmetlerinde Kalite ve Verimlilik Enstitüsü) (IQWiG) ile birlikte hazırlanmıştır.
Tarih: