Koroner kalp hastalığı

Koroner arter hastalığında (KKH) kalbe oksijen sağlayan büyük arterler daralır. Tıpta bu damarlara "koroner arterler" veya "koroner damarlar" denir.

Koroner kalp hastalığı (KKH) ayrıca kalp yetmezliği veya kardiyak aritmi gibi ikincil hastalıklara da yol açabilir. Bununla birlikte, semptomlar ve ikincil hastalık riski çeşitli tedavilerle azaltılabilmektedir.

Aşırı daralan damarlar yüzünden kalp kasına çok az oksijen ulaşır ve bu da fiziksel efor sırasında nefes darlığı, ağrı ve göğüste sıkışma hissine neden olabilir. Bir koroner damarın aniden tamamen kapanması durumunda kalp krizi riski oluşur. Böyle bir tıkanıklık, örneğin bir kan pıhtısı nedeniyle oluşabilir.

Koroner kalp hastalığının semptomları, geçici nefes darlığından mide bulantısı ve baş dönmesine, göğüste şiddetli ağrı (anjina pektoris) ile birlikte sıkışma hissine kadar değişir. Bunlar kollara, boyna, sırta, üst karına veya çeneye yayılabilir ve genellikle bir endişe veya korku hissine eşlik eder.

Semptomlar genellikle fiziksel efor sırasında ortaya çıkar, çünkü o esnada kalp kası daha fazla oksijene ihtiyaç duyar. Dinlenme veya ilaç tedavisi ile kısa bir süre sonra geçerler.

Tipik göğüs sıkışması kadınlarda, yaşlılarda ve diyabet veya kalp yetmezliği olan kişilerde daha az görülür. Koroner kalp hastalığının kendini nefes darlığı, üst karın ağrısı veya çarpıntı olarak göstermesi daha olasıdır.

Rahatsızlıklar aniden ve fiziksel zorlama olmaksızın ortaya çıkabilir (kararsız angina pektoris). Ancak uzun bir süre boyunca değişmeden kalabilir (kararlı angina pektoris). İnstabil anjina pektoris acil bir durumdur: Kan damarı aniden tamamen tıkanabileceğinden kalp krizi riski bulunmaktadır.

Koroner kalp hastalığı, arterioskleroz olarak da bilinen koroner arterlerdeki vasküler kalsifikasyonun sonucunda ortaya çıkar. Damar duvarındaki küçük iltihap odaklarından kaynaklanır. Hücreler, yağlar ve diğer maddeler burada birikir.

Başlangıçta, bu birikintiler fark edilmeden oluşabilir. Bunlar sadece kademeli olarak arttığında sorunlu hale gelir. Daha sonra, buna maruz kalan damardaki kan akışını o kadar etkileyebilirler ki arterden kalp kasını yeterince besleyecek kadar yeterli kan akmaz. Fiziksel efor veya ruhsal stres bu durumda göğüste sıkışmaya ve ağrıya (stabil anjina pektoris) yol açabilir.

Efor sarf etmeden ve dinlenirken bile göğüs ağrısı meydana gelirse genellikle kan damarını kısmen tıkayan bir kan pıhtısı oluşmuştur. Bu, damardaki bir birikintinin aniden yerinden kopması durumunda olur. Pıhtı bir damarı tamamen tıkayacak kadar büyürse kalp krizi meydana gelir. Tıkanıklık hızlı bir şekilde tedavi edilmezse kalp kasının bir kısmı ölür.

Koroner kalp hastalığı riski yaşla birlikte artar. Yaştan bağımsız riskler, genellikle kardiyovasküler sağlığı etkileyebilecek tüm faktörleri içerir:

• Sigara içmek
• Aşırı fazla kilo
• Yüksek kolesterol seviyesi
• Yüksek tansiyon
• Diyabet

Koroner kalp hastalığı yaşla birlikte daha yaygın hale gelir: 40 ila 49 yaş arası kişilerin yaklaşık yüzde 2'si ve 70 ila 79 yaş arası kişilerin yaklaşık yüzde 22'si etkilenmektedir ve erkeklerde kadınlardan daha sık görülür.

Koroner arter hastalığı genellikle yavaş ve sinsice ilerler ve birkaç yıl içinde gelişir. Genellikle fiziksel efor veya ruhsal stres sırasında, göğüs ağrısı (anjina pektoris) şeklinde fark edilir. Ancak daha önce herhangi bir şikayeti olmayan kişilerde de kalp krizini tetikleyebilir.

Koroner kalp hastalığının sonuçları hakkında ayrıntılı bilgileri gesundheitsinformation.de sitesinden edinebilirsiniz.

Basit tavsiyelere uymak kalbinizi sağlıklı tutabilir ve koroner kalp hastalığını önleyebilir:

• Sigara içmemek
• Düzenli bedensel aktivite
• Dengeli beslenme
• Fazla kilodan kaçınmak

Özel diyetlerin veya vitaminler gibi besin takviyelerinin önleyici etkinliği kanıtlanmamıştır.

Kalp sağlığınız için neler yapabileceğiniz hakkında ayrıntılı bilgiyi gesundheitsinformation.de adresinde bulabilirsiniz.

Göğüs ağrısının farklı nedenleri olabilir, örneğin:

• Göğüs bölgesindeki kaslar veya kemiklerle ilgili sorunlar
• Kalp kasında iltihap
• Kalp ritmi bozuklukları
• Akciğer veya solunum yolu hastalıkları
• Yemek borusu hastalıkları
• Ruhsal stres ve hastalık

En önemli muayene istirahatte veya egzersiz sırasında yapılan bir elektrokardiyogramdır (EKG). Bazen kalbin ultrason taraması (ekokardiyografi) gibi görüntüleme testleri yararlıdır. Ek tetkiklerin gerekli olup olmadığı ve hangilerinin gerekli olduğu yaş, önceki hastalıklar ve semptomların türü gibi faktörlere bağlıdır.

Koroner kalp hastalığı teşhisi konulursa doktor daha ileri tetkikler uygulayacaktır. Şimdi ikincil hastalık riskinin, örneğin kalp krizi, değerlendirilmesinden ve tedaviye başlanmasından bahsedelim. Bu aşama genellikle şunları kapsar:

• Kan basıncını ölçmek: Kan basıncı yükseldikçe, koroner arter hastalığından kaynaklanan komplikasyon riski artar.
• Fiziksel Muayene: Kalp dinleme gibi muayeneler, kalp kapakçıklarıyla ilgili sorunlar gibi diğer tıbbi durumları ortaya çıkarabilir.
• Metabolik bozukluklar için tetkik: Tip-2-diyabet (şeker hastalığı) veya kan lipitleri yüksekliği gibi metabolik bozuklukları tespit etmek için bir kan tahlili kullanılabilir. Tip 2 diyabet, ikincil hastalık riskini büyük ölçüde artırabilir.
• Risk faktörlerinin belirlenmesi: Doktor, örneğin ailedeki kalp krizi veya diğer dolaşım hastalıkları hakkında sorular sorar. Sigara içip içilmediği ve nasıl beslenildiği gibi yaşam tarzı alışkanlıkları da rol oynamaktadır.

35 yaşını doldurmuş ve yasal sağlık sigortasına sahip herkes, her üç yılda bir temel sağlık kontrolü hakkına sahiptir. Muayene, kardiyovasküler hastalıklar, diyabet ve böbrek hastalıkları için erken belirtileri yakalamayı hedefler. Temel sağlık kontrolü kapsamında örneğin kan ve idrar incelenir ve tansiyon ölçülür.

Koroner kalp hastalığı tedavisinin iki amacı vardır:

• Rahatsızlıkları hafifletmek
• İkincil hastalıkların önlenmesi

Stabil hastalık durumunda (stabil anjina pektoris), şikayetleri azaltmak için belirli ilaçlar kullanılır. Bunlara beta blokerler, kalsiyum kanal blokerleri veya nitratlar dahildir.

İlaç tedavisinin yeterli olmadığı durumlarda, doktor cerrahi müdahale yaparak daralmış koroner arterini kalp kateteri ile genişletmeye çalışabilir. Hangi ve kaç damarın etkilendiğine bağlı olarak, bypass ameliyatı yapılması gündeme gelebilir. Vücudun başka bir yerinden bir kan damarı çıkarılır ve tıkanmış koroner arteri baypas etmek için kalbe yerleştirilir.

Etkilenen kişiler, örneğin bol egzersiz yapmaya ve dengeli beslenmeye özen göstererek kalp krizi veya kalp yetmezliği gibi ikincil hastalıklara karşı önleyici tedbirler alabilir. Sigara içen herkes bırakmaya çalışabilir. Bazı ilaçlar da ikincil hastalıklara karşı ayrıca koruma sağlar. Aşağıdakiler bunlar arasında sayılabilir:

• Kan pıhtılarını önlemek için düşük doz asetilsalisilik asit (ASA)
• Kan damarlarını korumak için statinler

gesundheitsinformation.de sitesinde koroner arter hastalığının ilaç tedavisi ve kalp kateter muayenesi sırasında neler olduğu hakkında ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz.

Koroner arter hastalığı olan kişiler için kardiyak rehabilitasyon faydalı olabilir. Fiziksel dayanıklılığı artırmalı, ikincil hastalıkları önlemeli ve genel olarak yaşam kalitesini iyileştirmelidir.

Rehabilitasyon özellikle aşağıdaki durumlarda önerilir:

• kalp krizinden sonra
• bir müdahaleden (bypass veya stent) sonra
• hastalığın kalp yetmezliğine yol açması halinde
• diğer kalp hastalıkları açısından yüksek risk olması durumda
• kalp krizinin neden olduğu depresyonda
• şikayetler normal günlük hayatı imkansız hale getirdiğinde 

Rehabilitasyon programı tıp, fizyoterapi, beslenme bilimi ve psikoterapi alanlarındaki profesyoneller tarafından yürütülmektedir. Jimnastik hareketleri, hastalık ve risk faktörleri ile nasıl başa çıkılacağı konusunda eğitimleri ve psikolojik desteği içerir.

Başvuru doktorla birlikte yetkili sigorta kuruluşuna, diğer bir deyişle genellikle yasal sağlık veya emeklilik sigortasına yapılır.

Koroner arter hastalığı olan kişiler rehabilitasyondan sonra ayakta tedavi kalp grubuna katılabilirler. Bu tür gruplar, ortak eğitim için haftada en az bir kez toplanır ve uzmanlar tarafından yönetilir.

Kalp sorunları olan kişiler genellikle tüm yaşamlarını değiştirmek zorundaymış gibi hissederler. Bu insanlara çok sayıda tavsiye de verilir. Ancak, bu kadar büyük bir değişim gerçekçi değildir. Yaşam tarzlarını değiştirmek isteyen insanlar, kendilerine gerçekleştirdikleri her hedeften sonra yeni bir hedef koyarlarsa daha başarılı olurlar. Küçük adımlar çoğu zaman, kişinin hayatını bir gecede kökten değiştirmeye çalışmasından daha mantıklıdır.

Koroner kalp hastalığı kronik bir hastalık olsa da, hayatınızı ve günlük rutininizi belirleyecek diye bir şey yoktur. Bunu bilmek bile, yardımcı olacaktır. Böylece, tedavinin kontrol altında tutulması ve olası sorunların zamanında fark edilmesi kolaylaşır.

Yasal sağlık sigortası olan koroner kalp hastaları için yapılandırılmış tedavi programları veya "hastalık yönetimi programları" mevcuttur. Amaç, yaşam kalitesini iyileştirmek ve yüksek kalitede tedavi sağlamaktır. Hastalık yönetimi programına katılmak isteyen kişiler, sağlık sigortaları ile iletişime geçebilir.

"Kronik koroner kalp hastalığı" hasta rehberi, kronik KKH'lı yetişkinler, akrabaları ve güvendikleri diğer kişiler için ayrıntılı bilgi sağlar.