Şizofreni

Şizofreni hastaları, dünyayı genellikle normalden çok farklı algıladıkları aşamalardan geçerler. Etkilenen insanlar daha sonra sanrılara sahip olur, sesler duyar, diğer insanlar tarafından gözlemlendiğini veya etkilendiğini hisseder.

Bir bakışta

  • Şizofreni hastaları tekrarlayan psikozlar yaşar. Bunlar, dünyayı normalden farklı algıladıkları aşamalardır.
  • Etkilenenler örneğin sanrılı fikirlere sahiptir, sesler duyar, takip edildiklerini veya diğer insanlar tarafından etkilendiklerini hisseder.
  • Akut psikozlar genellikle geçici olarak ortaya çıkar: Bazı insanlar bu tür aşamaları yalnızca bir veya birkaç kez yaşar.
  • Şizofreninin kesin nedenleri henüz açıklığa kavuşturulamamıştır.

Not: Bu yazıdaki bilgiler bir doktor muayenesinin yerini tutamaz ve kişinin kendi kendine teşhis yapabilmesi veya tedavi etmesi için kullanılmamalıdır.

Bir kadının yüzü ters olarak bir vazoya yansımış.

Şizofreni nedir?

Şizofreni hastaları akut psikozlardan geçer: Bunlar, dünyayı genellikle normalden çok farklı algıladıkları aşamalardır.

Etkilenenler daha sonra örneğin sesler duyar, diğer insanlar tarafından izlendiklerini veya etkilendiklerini hisseder. Ayrıca davranışları değişir: Birçoğu artık tutarlı bir şekilde konuşamaz, bazıları neredeyse tamamen gerçeklikle temasını kaybeder.

Akut psikozlar genellikle geçici olarak ortaya çıkar: Bazı insanlar bu tür aşamaları yalnızca bir veya birkaç kez yaşar. Diğerleri kalıcı olarak semptomlara sahiptir ve çok fazla desteğe ihtiyaç duyar.

Şizofreni "bölünmüş zihin" anlamına gelir. Bununla birlikte, terim genellikle "bölünmüş zihin" kavramının yanlış anlaşılmasıyla ilişkilendirilir.

Bu yanılgı, şizofreni hastalarına karşı önyargıya yol açar. Çünkü etkilenen insanlar zaman zaman güçlü bir şekilde değişen bir algı ve değişen bir davranış sergiler. Ancak farklı veya "bölünmüş" bir kişilikleri yoktur.

Ayrıca şizofreninin semptomları, nedenleri ve seyri genellikle çok farklıdır.

Şizofreninin semptomları nelerdir?

Çeşitli tipik şikayetler temelinde şizofreninin çeşitli biçimleri arasında bir ayrım yapılır. En sık görülen formları şunlardır.

Paranoyak şizofreni

Bu tür şizofreni hastalarında sanrılar ve halüsinasyonlar görülür. Örneğin, sesler duyarsınız veya başkaları tarafından gözlemlendiğinizi ve etkilendiğinizi hissedersiniz. Bu form en yaygın olanıdır. Genellikle 25–35 yaşları arasında başlar.

Şizofrenik kalıntı

Bu formdan etkilenen herkes, genellikle akut psikotik bir aşamadan sonra ortaya çıkan kronik şikayetlere sahiptir. Bu durumda kişi çok pasif, kayıtsızdır ve depresif görünür. Konsantrasyon ve hafıza bozuklukları da ortaya çıkabilir.

Hebefrenik şizofreni

Bu formda, genellikle duruma uygun olmayan, değişken bir ruh hali, düzensiz düşünme ve uygunsuz davranış ile belirgin bir duygusal yaşam tipiktir. Hebefrenik şizofreni genellikle 15 ila 25 yaşlarında başlar.

Katatonik şizofreni

Bu daha nadir formdan muzdarip olan herkes, her şeyden önce amaçsız hareket etme, donma veya yüz buruşturma dürtüsü gibi hareket anormallikleri gösterir. Bu form da genellikle 15 ve 25 yaş arasında başlar.

Akut psikozlar genellikle çok önceden duyurulur. Etkilenenler ve çoğunlukla yakınındaki insanlar, önceki haftalarda veya aylarda bir değişiklik fark eder. Bunlar arasında gerginlik, huzursuzluk ve zayıf uyku, konsantrasyon ve hafıza sorunları yer alır.

Ayrıca hafif halüsinasyonlar da ortaya çıkabilir. Şizofreni hastaları, başkaları tarafından izlendiklerini ve etkilendiklerini de hissedebilir.

Şizofreninin nasıl anlaşılacağı konusundaki daha ayrıntılı bilgileri gesundheitsinformation.de sitesinde bulabilirsiniz.

Şizofreni neden ortaya çıkar?

Şizofreniye tam olarak neyin sebep olduğu henüz bilinmemektedir. Muhtemelen çeşitli, karşılıklı olarak birbirini etkileyen faktörler bir rol oynamaktadır.

Bazı insanların daha yüksek riske sahip olmaya yatkın olduğu bilinmektedir - özellikle bir ebeveyn veya kardeş zaten şizofreni hastasıysa.

Babası veya annesi şizofren olan çocukların yaklaşık yüzde 12'si daha sonra şizofreni geliştirir.

Ek olarak, diğer faktörler önemli olabilir ve hastalığa yol açabilir. Örneğin:

Psikoz genellikle ayrılıklar, yer değişiklikleri veya profesyonel yaşamın başlaması gibi yaşamdaki büyük değişikliklerle bağlantılı olarak ortaya çıkar.

Çocukların sıklıkla eleştirildiği ve aşırı derecede himaye edildiği bir aile ortamı da hastalığı desteklemektedir.

Şizofreninin görülme sıklığı nedir?

Tahminlere göre, yaklaşık 1000 kişiden yaklaşık 5'i hayatının bir aşamasında şizofreni hastalığı geçirir. Erkeklerde görülme oranı kadınlarınkinden biraz daha yüksektir.

İstatistiksel olarak, şizofreni düşük sosyoekonomik statüdeki kişilerde ve bekarlarda daha yaygındır. Bununla birlikte, sıklıkla, sosyal gerileme ve yalnızlık da hastalığın sonuçlarıdır.

Tahminlere göre, 1000 kişiden yaklaşık 5'i hayatının bir aşamasında şizofreni hastalığı geçirmektedir.

Şizofreni nasıl seyreder?

Kural olarak, 15 ila 35 yaşlarında ilk kez akut bir hastalık evresi meydana gelir.

Çoğu zaman, açıkça açıklanamayan ve artan semptomlar, hastalığın yıllar öncesinden beri var olduğunu gösterir.

Bir psikozun belirtileri

Muhtemel belirtiler, örneğin depresif ruh halleri, huysuzluk, huzursuzluk, kendinden şüphe etme, konsantrasyon sorunları veya korkulardır. Genellikle okulda veya üniversitede de doğrudan sorunlar ortaya çıkar.

Şizofreni başlangıcı olan birçok insan, kendilerini dışarıya belli etmez veya sosyal çevrelerinden çekilirler.

Psikozların sıklığı ve sonuçları

Erkeklerde ilk akut psikoz, kadınlardan ortalama olarak birkaç yıl önce ortaya çıkar. Bunun neden olduğu bilinmemektedir. Şizofreni sadece çok nadir durumlarda çocuklukta başlar.

Şizofrenisi olan insanların yaklaşık dörtte biri, sadece tek bir akut psikoz yaşar. Etkilenen 100 kişiden yaklaşık 60'ında, ilk akut ataktan sonraki iki yıl içinde hastalık nükseder. Akut psikozun geçmesi haftalar veya aylar alabilir.

Psikoz deneyimi, hastalığın hiçbir belirtisi kalmasa da genellikle uzun süreli bir etkiye sahiptir. Deneyim, kendinizi güvensiz hissetmenize neden olabilir ve benlik saygınızı etkileyebilir.

Bununla birlikte, etkilenenlerden bazıları psikotik bir aşamadan sonra günlük yaşama dönüş yolunu bulur ve normal bir yaşam sürdürebilir. Diğerleri kalıcı olarak kısıtlanır ve yoğun desteğe ihtiyaç duyar.

Yaşam beklentisi üzerindeki etki

Şizofreni hastaları, nüfus ortalamasından ortalama olarak yaklaşık 15 yıl daha erken ölmektedir.

Özellikle sık tekrarlayan insanların yaşam beklentisi daha düşüktür. Bunun birçok nedeni vardır: Örneğin etkilenenlerde bağımlılık oranı yüksektir ve daha fazla alkol, nikotin ve uyuşturucu kullanırlar. Ayrıca enfeksiyon, kalp hastalığı veya diyabet geliştirme olasılıkları daha yüksektir.

Bu tür fiziksel hastalıklar, yaşam tarzının bir sonucu olabileceği gibi, psikotik şikayetler için ilaçların yan etkileri de olabilir.

Şizofreni iyi tedavi edilirse yaşam beklentisi artar.

Şizofreni iyi tedavi edildiğinde yaşam beklentisi artar.

Etkilenenlerin yaklaşık yüzde 5'i kendi hayatlarını kendileri sonlandırır. Bu, ilk kez akut psikoz gelişen genç erkeklerde veya uzun süredir ciddi şekilde hasta olan insanlarda daha yaygındır. Tedavi edilmeyen akut psikotik evreler ve klinikten taburcu olduktan hemen sonraki zaman kritiktir.

Şizofreni nasıl teşhis edilir?

Şizofreni teşhisi ancak tipik semptomlar en az bir ay sürdüğünde konur.

Sanrılar veya uzun süreli ses duyma gibi semptomlara daha fazla dikkat edilir.

Şaşkın konuşma, amaçsız hareket etme dürtüleri veya sesler duyma dışındaki halüsinasyonlar gibi belirtiler daha az önemlidir. Sebep: Bu semptomlar şizofreni için çok da tipik değildir.

Gerçekte şizofreni olup olmadığını belirlemek için akrabalar da dahil olmak üzere görüşmeler yapılır ve davranışlar gözlemlenir.

Fiziksel ve nörolojik muayeneler yardımıyla şikayetlerin diğer olası nedenlere dayanmadığından emin olunabilir.

Benzer semptomlar, örneğin sinir sistemi hastalıkları veya alkol ve uyuşturucu tüketiminden kaynaklanabilir.

Önemli bilgi: Şizofreniye işaret edebilecek tüm belirtiler her zaman normal davranıştan veya belirli deneyimlere karşı anlaşılabilir tepkilerden açıkça ayırt edilemez. Ergenlerde, büyük gelişimsel sorunları olası şizofreniden ayırt etmek zor olabilir.

Ek olarak, şizofreninin belirli semptomları, ilaçların etkisi altında veya depresyon veya anksiyete bozuklukları gibi diğer hastalıklarla birlikte de ortaya çıkabilir.

Psikiyatri ve psikoterapi uzmanı tarafından dikkatli bir muayene bu nedenle teşhis için çok önemlidir.

Şizofreni nasıl tedavi edilir?

Şizofreni hastasının tedavisi öncelikle özel olarak onun ihtiyaçlarına göre yapılmalıdır. Bununla birlikte, başlangıçtaki akut psikoz durumunda bu genellikle yalnızca sınırlı bir ölçüde mümkündür.

Tedavinin kişisel ihtiyaçlara göre ayarlanması ve birlikte planlanmasının, akut psikoz azaldığında başarılı olma olasılığı daha yüksektir.

Hastalık ne kadar erken ve iyi tedavi edilirse, olumlu bir sonuç alma şansı o kadar artar.

Tedavi ve destek seçenekleri

Şizofreni için çeşitli tedavi ve destek seçenekleri vardır:

  • Sosyal çevreden destek: Aile, arkadaşlar, tanıdıklar duygusal destek sağlayabilir, günlük yaşamda yardımcı olabilir ve daha fazla istikrar sağlayabilir.
  • İlaçlar: Antipsikotikler akut semptomları azaltabilir ve uzun vadede nüksetmeye karşı koruma sağlayabilir. Ancak rahatsız edici yan etkileri olabilir.
  • Psikoterapi: Semptomları azaltabilir ve hastalıkla daha iyi başa çıkmaya yardımcı olabilir. Yaygın formlar bilişsel davranışçı terapi ve aile terapisidir. Psikoterapi, akut psikoz sırasında da hastalığın tüm evrelerinde yardımcı olabilir.
  • Hasta insanlar ve yakınları, hastalığın belirtileri, tedavisi ve hastalıkla başa çıkma hakkında önemli olan her şeyi öğrenir. Psikoeğitim ayrıca etkilenen diğer insanlarla iletişim sağlar.
  • Sosyoterapi: Bu tür hizmetler, profesyonel ve sosyal olarak yeniden bağlantı kurmaya ve mümkün olduğunca bağımsız bir yaşam sürmeye yardımcı olabilir. Bazen sosyoterapi de semptomları hafifletebilir.
Şizofreni için tedavi seçenekleri: Aile ve arkadaşlardan destek, ilaç tedavisi, psikoterapi, psikoeğitim ve sosyoterapi.

Şizofreninin ilaçla tedavisi ve şizofreni için psikoterapi ve psikososyal destek hakkında ayrıntılı bilgiyi gesundheitsinformation.de sitesinde bulabilirsiniz.

Akut psikoz için yatarak tedavi

Şizofreni hastaları ayakta veya klinikte tedavi edilebilir. Akut bir hastalık aşamasında, tedavi genellikle bir psikiyatri kliniğinde verilir. Etkilenenler genellikle akut bir psikoza sahip olduklarının farkında olmaz ve tedaviyi reddedebilir.

Bu durumda bir psikiyatri kliniğine zorla yatırılma gerekebilir. Ancak bu, yasal olarak ancak birisi ciddi bir tehlike altındaysa veya başkalarını tehlikeye atıyorsa - örneğin intihar düşünceleri veya çok agresif davranışlar - ve tehlike başka hiçbir şekilde önlenemiyorsa mümkündür.

Tedavi anlaşması yapmak

Şizofreni hastaları zorunlu yatış gibi durumlar için doktorlarla tedavi anlaşması yapabilir. Bu, örneğin akut psikoz durumunda hangi önlemlerin alınması gerektiğini belirtir.

Bu şekilde, ilaçların ve belki de kaçınılmaz zorlayıcı önlemlerin nasıl kullanılması gerektiği ve başka hangi destek biçimlerinin isteneceği konusunda anlaşmaya varılabilir.

Ayrıca bu tür durumlar için tıbbi vesayet belgesi ve vekaletname düzenlenmesi de tavsiye edilebilir. Bu, ilgili kişinin kendisinin bunu yapamayacak durumda olup olmadığına kimin karar vermesine izin verdiğini gösterir.

Şizofreni için nereden destek alabilirim?

Genellikle aile hekiminin muayenesi, olası şizofreni veya akut psikoz durumunda da ilk iletişim noktasıdır.

Telefonla danışma, akut sorunları olan insanları destekler ve daha fazla yardım sağlar. Şizofreni hastalarına yönelik çeşitli danışmanlık hizmetleri de bulunmaktadır.

Bundespsychotherapeutenkammer (Federal Psikoterapistler Odası), web sitesinde bir terapist arama olanağı sunmaktadır. Yasal sağlık sigortası hekimleri derneklerinin randevu hizmet noktaları, etkilenenlerin bir uzman veya psikoterapi muayenehanesinden randevu almalarına yardımcı olur.

  • Deutsche Gesellschaft für Psychiatrie und Psychotherapie, Psychosomatik und Nervenheilkunde e.V. (DGPPN). Schizophrenie. S3-Leitlinie. AWMF-Registernummer 038-009. Kurzfassung. 03.2019.
  • Leucht S, Vauth R, Olbrich HM, Jäger M. Schizophrenien und andere psychotische Störungen. In: Psychische Erkrankungen – Klinik und Therapie. Urban und Fischer: München 2015.
  • Owen MJ, Sawa A, Mortensen PB. Schizophrenia. Lancet 2016; 388(10039): 86-97. doi: 10.1016/S0140-6736(15)01121-6. Epub 2016 Jan 15.
  • Robert Koch-Institut (RKI). Schizophrenie. Gesundheitsberichterstattung des Bundes. Band 50. Berlin 2010.

Institut für Qualität und Wirtschaftlichkeit im Gesundheitswesen (Sağlık Hizmetlerinde Kalite ve Verimlilik Enstitüsü) (IQWiG) ile birlikte hazırlanmıştır.

Tarih:
Bu yazıyı faydalı buldunuz mu?